اقتصادآنلاین – اکرم شعبانی؛ پیش بینی‌ها و گاه نظرسنجی‌های مختلف در میان مردم تا به امروز حاکی از آن است که در انتخابات پیش روی آمریکا که در ماه نوامبر برگزار می‌شود، جو بایدن نامزد دموکرات‌ها در تقابل با دونالد ترامپ نامزد جمهوری خواهان و رییس جمهوری کنونی آمریکا شانس بیشتری برای انتخاب شدن و در دست گرفتن فرمان کاخ سفید برای چهار سال آینده دارد.
یکی از گمانه‌هایی که با مطرح شدن حضور بایدن در کاخ سفید مطرح شده بود و خود وی نیز بر آن صحه گذاشت بازگشت آمریکا به برجام بود، این نامزد دموکرات که در موضوع خروج ایالات متحده از برجام بارها صراحتا به مواضع و سیاست‌های دونالد ترامپ انتقاد کرده بود، در یکی از سخنرانی‌هایش عنوان کرده بود که این تصمیم رییس‌جمهوری آمریکا یک «فاجعه خودساخته» بود که در نهایت منجر به ایجاد هیچ توافق بهتری نشد. بایدن در این راستا در یادداشتی عنوان کرده بود در صورتی که تهران به اجرای کامل تعهدات خود در برجام بازگردد، او واشنگتن را بار دیگر به این توافق بازخواهد گرداند.
یادآوری این نکته هم خالی از لطف نیست که مقامات ایران بارها اعلام کرده‌اند در صورت رفع تحریم‌ها و منتفع شدن از منافع برجام، آماده بازگشت به تعهدات برجامی هستند، با در کنار یکدیگر گذاشتن تکه‌های این پازل می‌توان امیدوار بود که در صورت در پیش گرفتن رویکرد مثبت از سوی بایدن، گشایشی در شرایط ایجاد شود. برخی از کارشناسان سیاسی بر این باورند که در صورت انتخاب بایدن و حتی در صورت عدم بازگشت ایالات متحده به برجام، وی در جایگاه ریاست جمهوری از سازوکارهای جدیدی استفاده می‌کند تا در مورد ایران و در ارتباط با موضوعات منطقه‌ای، بحث‌های مربوط به قدرت موشکی و شکل‌بندی‌های رقابت سیاسی که با ایران دارد به نتایج مطلوب‌تری دست پیدا کند.
همچنین از دیگر موضوعاتی که تا به امروز بایدن بر آن تاکید داشته علاوه بر بازگشت به برجام، حذف بخشی از تحریم‌هایی است که تاکنون علیه ایران وضع شده است؛ تحریم‌هایی که تسهیل در فروش نفت ایران و به تبع آن تاثیرگذاری بر بازار نفت جهان را به دنبال خواهد داشت. اگرچه بر اساس نظر برخی تحلیل‌گران حتی در صورت انتخاب بایدن بازگشت آمریکا به برجام مشروط به شرایط خاصی خواهد بود اما در مجموع آنچه که از روند احتمالی ورود وی به کاخ سفید برمی‌آید تغییری هر چند محدود در سیاست‌های سختگیرانه آمریکا در قبال ایران به وجود خواهد آورد.
در این باره بیشتر بخوانید:
انتخابات آمریکا و پایان تنش‌های سیاسی/ اهرم فشار بر ایران تا برگزاری انتخابات آمریکا
علاوه بر این کارشناسان سیاسی بر این باورند خارج از حوزه برجام، حضور بایدن در راس دولت آمریکا موجب می‌شود تا اهمیت پیمان‌ها و نهادهای بین‌المللی بار دیگر تا حدود بازیافته شود؛ از جمله این پیمان‌ها می‌توان به پیمان آب و هوایی پاریس که ترامپ از آن خارج شده بود اشاره کرد. در عین حال حضور بایدن می‌تواند در تسهیل روابط ایران با کشورهای اروپایی و آسیایی از جمله تبادلات مالی با این کشورها نقش مثبت داشته باشد. چنین دیدگاهی به خصوص در تقابل با مواضع و رفتارهای فعلی ترامپ قوت بیشتری می‌گیرد، چرا که در طول نزدیک به چهار سال گذشته سیاست خارجی ترامپ حتی با متحدانش از روند تعاملی برخوردار نبوده است؛ از این دیدگاه می‌توان گفت ورود بایدن به کاخ سفید روابط ایالات متحده را با متحدان قدیمی این کشور اصلاح خواهد کرد؛ موضوعی که خوش بینی‌ها و امیدهای بین‌المللی را نسبت به انتخاب بایدن افزایش داده است.
افزون بر آن ادامه حضور ترامپ در کاخ سفید منجر به تقابل بیشتر وی با چین و ادامه روند جنگ تجاری خواهد شد، موضوعی که بدون شک در دنیای پساکرونا هم بر روابط اقتصادی کشورها تاثیرگذار خواهد بود؛ توجه به این نکته ضروری است که با ادامه تنش‌های تجاری و تحریم مقامات چینی از سوی آمریکا و در پاسخ به آن مقامات آمریکایی از سوی چین، روند مطلوبی در روابط بین‌المللی چه از لحاظ سیاسی و چه از دیدگاه اقتصادی بر جای نخواهد گذاشت.
در مقابل چنین دیدگاهی برخی از کارشناسان مسائل سیاسی معتقدند تحریم‌هایی که تا به امروز توسط دموکرات‌ها علیه ایران وضع شده شدیدتر از تحریم‌هایی بوده است که جمهوری خواهان علیه ما وضع کرده‌اند. در عین حال بر این موضوع تاکید می‌کنند که تحریم‌های دموکرات‌ها تاسیسی بوده و جمهوری خواهان تحریم‌های تاسیسی دموکرات‌ها را در مصادیق افزایش دادند. به باور این عده اصل قانون تحریم را دموکرات‌ها نوشته‌اند و به همین جهت تاکید می‌کنند که نباید خیلی روی نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا حساب باز کرد.
در واقع بسیاری از کارشناسان روابط بین‌الملل تلاش‌ها برای تفکیک احزاب دموکرات و جمهوری‌خواه در سیاست‌گذاری در خصوص ایران را قبول ندارند و معتقدند سیاست‌های کلی آمریکا در قبال کشورها آنچنان ثابت است که حضور هیچ رییس جمهوری نمی‌تواند تحولی در این سیاست‌ها ایجاد کند. بر اساس این باور در نظام آمریکا بیش از این که اشخاص به تنهایی تصمیم گیرنده باشند، سیستم تصمیم گیرنده خواهد بود و این سیستم در سایه تصمیمات کلی و اساسی داخلی و بین‌المللی آمریکا را در نظر می‌گیرد و برای اجرا به رییس جمهوری ابلاغ می‌کند و رییس جمهوری هم چه دموکرات و چه جمهوری خواه، چاره‌ای جز پذیرش این مواضع نخواهد داشت.
با این حال بدون تردید آنچه که در طول نزدیک به چهار سال گذشته از سوی ترامپ مشاهده کرده‌ایم، بروز رفتارهایی خارج از چارچوب و سیستم، بر مبنای فردیت وی بوده است، آنچه که پس از انتخاب بایدن به عنوان رییس جمهوری بعدی ایالات متحده انتظار می‌رود، ساماندهی شرایطی است که ناشی از فردیت و تصمیمات قائم به تمایلات نژادپرستانه و یا اسلام تیزانه ترامپ بوده است؛ از همین روست که بایدن در شعارهای انتخاباتی خود طیف وسیعی از مواردی را پیش رو دارد که تمرکز بر هر کدام از آنها نه تنها می‌تواند بر نتیجه انتخابات تاثیرگذار باشد، بلکه می‌تواند بر رویکردهای داخلی و خارجی ایالات متحده پس از انتخابات هم تاثیر بگذارد.
