۰ نفر

نگاهی به تاریخچه‌ی پیدایش گاز در ایران و جهان:

نیاز جهان به گاز هر روز افزایش پیدا می کند

۱۱ مهر ۱۴۰۱، ۱۲:۲۳
کد خبر: 671667
نیاز جهان به گاز هر روز افزایش پیدا می کند

گاز یکی از مهمترین منابع انرژی در جهان است که با تمام پیشرفت‌هایی که در تکنولوژی حاصل شده، بشر هنوز نتوانسته جایگزین مناسبی برای آن بیابد و همین است که جهان امروز همچنان به این منبع غنی انرژی که معمولاً اثرات زیان‌آور کمتری نسبت به دیگر سوخت‌های فسیلی دارد نیازمند است.

به گزارش خبرنگار اقتصادآنلاین، گاز طبیعی به میزان فراوان و با قیمت ارزان در جهان وجود دارد و پاکیزه بودن آن، از مهمترین دلایلی مطلوب بودنش در جهان است به گونه‌ای که هم‌اکنون به مقیاس وسیع برای مصارف صنعتی و خانگی به کار رفته و در طی دهه‌های آینده نیز بهره‌برداری از آن گسترش خواهد یافت.

گاز دارای تاریخچهای چندهزارساله است

در هزاران سال پیش انتشار گاز طبیعی از لایه های نازک زمین و شعله ور شدن آن بر اثر رعد و برق باعث پیدایش و کشف این منبع انرژی شد.

گفته می‌شود در حدود سال‌های 940 قبل از میلاد، مردم چین با استفاده از نی‌های تو خالی گاز طبیعی را از محل آن در خشکی به ساحل رسانده و از آن برای جوشاندن آب دریا و استحصال نمک استفاده می‌کردند. همچنین تمدن‌های باستانی نیز از این منبع انرژی برای روشن نگه‌داشتن آتش مقدس استفاده می‌کردند و گزارش‌های مختلفی از ستون‌های آتش و آبی جوشان و سحرآمیز که مانند روغن شعله‌ور می‌شد به ثبت رسیده‌ است.

با این سابقه اما گاز به معنای امروزی آن و استفاده‌اش در زندگی بشر به اوایل دهه‌ی 1930 برمی‌گردد؛ در اواخر قرن بیستم بود که گاز طبیعی به یک منبع انرژی بسیار مهم در زندگی و صنعت بدل شد.

گاز خانگی

اهمیت گاز طبیعی به عنوان سوخت مورد استفاده در زندگی بشر از اوایل دهه ۱۹۳۰ آغاز شد.

در سال ۱۷۹۲ میلادی، شخصی به نام ویلیام مردوک، گاز حاصل از حرارت دادن ذغال سنگ را در منزل خود به عنوان سوخت استفاده کرد؛ این تجربه باعث شد که گاز حاصل از حرارت دادن ذغال سنگ در کشور انگلیس برای روشنایی منازل و خیابان‌ها مورد استفاده قرار گیرد، بنابراین می توان گفت انگلستان اولین کشوری بود که در استفاده‌ی تجاری از گاز طبیعی پیشگام بود. استفاده از گاز طبیعی تولید شده به این روش در سال ۱۸۱۶ میلادی در روشنایی خیابان های شهرهای بالتیمور و مریلند آمریکا نیز استفاده شد. تاریخ استفاده از یک مخزن گاز طبیعی، اولین بار در سال ۱۸۲۱ به کشور آمریکا برمی‌گردد که اولین چاه گاز با عمق ۹ متر در شهر فردونا توسط ویلیام هارت به بهره برداری رسید. در طول قرن نوزدهم گاز طبیعی منحصر به عنوان منبع روشنایی به کار می رفت. اواخر قرن نوزدهم برق جای گاز را گرفت و در نتیجه نیاز به مصارف جدیدی برای گاز طبیعی احساس شد. در این زمان خواص حرارتی گاز به عنوان سوختی برای گرمایش و پخت و پز مورد توجه شرکت‌های گازی قرار گرفت.

پیدایش گاز در ایران

در سال 1873ناصرالدین شاه قاجار به لندن سفر کرد و چراغ‌هایی را دید که به معابر روشنی می‌بخشیدند، این چراغ‌های گازی توجه شاه ایران را جلب کردند و او علاقه‌مند شد که از کارخانه‌ی چراغ گاز دیدن کند و همین علاقه و توجه باعث شد پس از بازگشت به ایران دستور احداث و استفاده از کارخانه‌ی چراغ گاز را صادر کند.

اما سال‌های سال استفاده از گاز بسیار محدود بود و گازهای همراه نفت سوزانده می‌شدند اما با رشد صنایع نفت و استفاده از گاز طبیعی برای تأمین سوخت و محرکه‌های کمپرسورها و مولدهای برق و مصارف داخلی منازل سازمانی در مناطق نفت خیز مورد توجه واقع شد و در کنار فعالیت‌های اصلی مربوط به نفت، کوشش‌های محدودی برای فراورش و استفاده از گاز نیز انجام گرفت.

 اولین استفاده از گاز طبیعی، خارج از مناطق نفت‌خیز برای تغذیه کارخانه تازه تاسیس مجتمع کود شیمیایی شیراز بود که در سال 1344 واحد مذکور احداث و بهره برداری از آن آغاز شد و برای خوراک اولیه آن نیاز به گاز طبیعی بود، برای این منظور خط لوله‌ای به قطر 10اینچ و طول تقریبی 215 کیلومتر از گچساران به شیراز احداث شد

وضعیت امروز منابع گاز در ایران

تاریخچه پیدایش گاز در ایران را می‌توان هم‌زمان با کشف میدان نفتی مسجد سلیمان دانست.

ایران با دارا بودن سی‌وشش میدان گازی، از لحاظ ذخیره‌ی گاز طبیعی، در رتبه‌ی دوم جهان قرار دارد و هفده درصد سهم گاز جهان را در اختیار دارد که میزان آن ۱۲۰۰ تریلیون فوت مکعب (۳۳ تریلیون متر مکعب) برآورد می‌شود.

اوپک در جدیدترین گزارش خود از افزایش ۶۰ درصدی صادرات و همچنین رشد ۳ درصدی تولید گاز ایران در سال ۲۰۲۱ خبر داد و اعلام کرد، ایران پس از آمریکا و روسیه سومین تولید کننده بزرگ گاز جهان است.

میزان ذخایر نفتی کشور پیوسته در حال افزایش است، اما میزان نفتی که در میدان های کنونی برداشت می شود، با سرعت نسبتا بیشتری افت می کند که علت اصلی آن عمر طولانی چاه ها و برخی علل فنی دیگر است. اما ذخایر گاز طبیعی کشور، جوان و پربازده است و با سرمایه گذاری کافی و استفاده از دانش فنی مناسب، منابع تامین انرژی قابل اعتمادی خواهد بود.

طبق گفته مقامات شرکت ملی گاز، تولید گاز ایران روزانه حدود ۸۰۰ تا ۸۱۰ میلیون مترمکعب است و این در حالیست که روزانه تقریبا معادل ۷۵۰ میلیون مترمکعب گاز در کشور مصرف می‌شود؛ بنابراین طبق گفته سخنگوی شرکت ملی گاز اگر صادرات ایران را نیز به این مقدار مصرف اضافه کنیم می‌توان گفت که میزان مصرف از تولید گاز در کشور بیشتر است.