به گزارش اقتصادآنلاین؛ با وجود مخالفت‌هاى علنى بسیاری از کارشناسان و برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، طرح رانت‌زاى قیر رایگان در بودجه سال ۱۴۰۱ نه تنها از بودجه حذف نشد، بلکه سهم قیر دستگاه‌های اجرایی از ۱۵هزار به ۱۹هزار میلیارد تومان افزایش یافت!
افزایش سقف رقم نفت خام برای تهیه قیر رایگان!
۱۱ بهمن ماه بود که رحیم زارع، سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۱، از تصویب طرح قیر رایگان خبر داد که به موجب آن، وزارت نفت مکلف می‌شد تا معادل ۱۵هزار میلیارد تومان نفت خام را در اختیار پالایشگاه‌ها قرار دهد تا بر اساس تخصیص سازمان برنامه و بودجه کشور، مواد اولیه قیر (وکیوم باتوم) با اولویت مناطق محروم به دستگاه‌های اجرایی تحویل داده شود. در صورت اجرایی شدن این موضوع، روزانه ۴۱ میلیارد تومان و ماهانه یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون تومان قیر رایگان در اختیار دستگاه‌های ذیربط قرار می‌گرفت. اما پس از اصلاح بند (ز) تبصره ۱ ماده واحده لایحه بودجه ۱۴۰۱، سقف رقم در نظر گرفته شده برای اختصاص نفت خام جهت تهیه قیر رایگان، از ۱۵ به ۱۹ هزار میلیارد تومان افزایش یافت. همچنین هر تن قیر، ۷ میلیون و ۵۰۰هزار تومان تعیین و وزارت نفت مکلف به عرضه وکیوم باتوم به شرکت‌های قیرساز از ابتدای سال ۱۴۰۱ شد.
سهمیه قیر رایگان دستگاه‌‌ها و وزارتخانه‌‌ها در سال آینده
وزارت راه و شهرسازی (برای آسفالت راه‌های فرعی و روستایی و آسفالت شبکه راه‌های اصلی، فرعی، معابر محلات هدف بازآفرینی شهری و طرح‌های مسکن مهر و طرح‌های مسکن ملی ۴۸%
بنیاد مسکن انقلاب اسلامی (برای آسفالت معابر و بهسازی روستاها و اجرای طرح‌های مشارکتی با نهادهای محلی و دهیاری‌‌ها) ۲۰%
وزارت آموزش و پرورش (سازمان نوسازی و تجهیز مدارس برای نوسازی مدارس و فضاهای آموزشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش و همچنین پردیس‌های دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی) ۵%
وزارت کشور از طریق سامانه ذیربط (برای آسفالت معابر شهرها از طریق سازمان ذیربط) ۱۷%
پنجاه درصد از سهمیه وزارت کشور برای شهرهای زیر ۵۰هزار نفر جمعیت و ۵۰% درصد مابقی برای شهرهای بالای ۵۰هزار نفر جمعیت استفاده می‌شود و کلانشهرها حق استفاده از این سهمیه را ندارند.
بسیج سازندگی ۷% به شرح ذیل:
پنج درصد برای آسفالت مسیر راه‌های بین مزارع، پاسگاه‌های انتظامی، پایگاه‌های مقاومت بسیج، گلزار شهدا، باغ موزه و یادمان‌های دفاع مقدس، دو درصد برای آسفالت پایگاه‌های شکاری و پادگان‌های نظامی و مجتمع‌های مسکونی نظامی و اداری با تائید ستاد کل ارتش، دو درصد برای وزارت جهاد کشاورزی (سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور، برای بیابان زدائی و انجام عملیات قیرابه پاشی و خاک پوش سازگار یا محیط زیست)
وزارت صنعت، معدن و تجارت (سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی برای آسفالت معابر، خیابان‌ها و جاده‌های دسترسی شهرک‌ها و نواحی صنعتی ۱%
توزیع دو و نیم میلیون تن قیر رایگان در کشور
هادی بیگی‌نژاد، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در زمینه طرح توزیع قیر رایگان به اقتصادآنلاین گفت: کلمه تهاتر، در طرح قیر رایگان و در بودجه سال ۱۴۰۱ حذف شد تا از رانت و فساد جلوگیری شود. قیر تنها در پروژه‌های عمرانی اختصاص می‌یابد و دستگاه اجرایی مربوطه باید دیگر تمهیدات را فراهم کند.
وی افزود: قیمت قیر مانند سال‌های گذشته، ثابت ماند و برای هر تن، هفت میلیون و ۵۰۰هزار تومان در نظر گرفته شد. با احتساب ۱۹هزار میلیارد تومانی که به عنوان سقف رقم در نظر گرفته شده برای اختصاص نفت خام جهت تهیه قیر رایگان در نظر گرفته شده است، دو و نیم میلیون تن قیر در کل کشور توزیع خواهد شد.
عضو کمیسیون انرژی تصریح کرد: پیش از این، تسویه حساب در موضوع قیر رایگان، از کانال افزایش خوراک نفت پالایشگاه‌ها تامین می‌شد. زیرا پس از تحویل نفت به پالایشگاه‌ها، چند فرآورده اصلی دریافت می‌شود که قیر و وی‌بی شامل آن نمی‌شود و متعلق به خود پالایشگاه است و اگر میخواستیم آن را بخریم، باید مقداری نفت مازاد به پالایشگاه تحویل داده می‌شد. بنابراین، دولت دیگر پولی به پالایشگاه‌ها پرداخت نمی‌کرد. این موضوع در گذشته مطرح شد که از منابع داخلی شرکت نفت استفاده شود، اما این بحث، مشکل ایجاد می‌کرد. زیرا شرکت نفت به میزان کافی منابع در اختیار ندارد.
اختلاف در تشکیل صندوق بالادست نفت، استیضاح وزیر نفت را کلید زد؟
۱۵ اسفندماه بود که خبر استیضاح اوجی، وزیر نفت، در فضای مجازی منتشر شد. مالک شریعتی نیاسر، نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی، در صفحه شخصی خود در توییتر نوشت: «برای حل مشکلات اقتصادی به مجموعه دولت اعتماد داریم و فرصت کافی هم می‌دهیم؛ اما خلاف‌‌‌گویی و فریبکاری و خط گرفتن از بانیان وضع موجود خط قرمز ماست. استیضاح آقای اوجی وزیر نفت را پس از بررسی بودجه ثبت خواهم کرد؛ ان شاءالله.»
از سوی دیگر برخی از نمایندگان مجلس، قصد ایجاد صندوقی در بودجه برای نظارت بر سرمایه‌گذاری بالادستی نفت، به ریاست رئیس جمهور را داشتند. اما به نظر می‌رسد اوجی با این تصمیم مخالفت کرده و این موضوع، استیضاح وزیر نفت را کلید زده است. به گفته برخی از نمایندگان، وزیر نفت با تشکیل این صندوق موافق است، اما گروهی دیگر از نمایندگان مجلس، از مخالفت اوجی خبر دادند.
بیگی‌نژاد با اشاره به جدی نبودن استیضاح وزیر نفت اظهار داشت: برخی نمایندگان می‌خواستند صندوقی در بودجه به ریاست رئیس جمهور تشکیل دهند تا بر سرمایه‌گذاری‌های بالادستی نفت نظارت کند. اما در نهایت با تشکیل این صندوق، مخالفت شد.
صنایع بالادستی صنعت نفت چیست؟
صنایع بالادستی در صنعت نفت، به بخش جستجو، اکتشاف، حفاری و تولید نفت خام و گاز طبیعی اشاره دارد. بخش بالادستی (Up-Stream) صنعت نفت شامل واحدها و فعالیت های زیر است:
اکتشاف و جستجو برای یافتن میدان‌های بالقوه زیرزمینی یا زیردریایی، حفاری، استخراج، بهره‌برداری، برچیدن و صیانت از منابع نفتی و گازی، توسعه میادین، انتقال، ذخیره‌سازی و هر فعالیتی که منجر به برداشت بهینه و حداکثری از منابع نفت و گاز شود و نیز احداث و توسعه تاسیسات و صنایع وابسته، تحدید حدود برای عملیات تولید و قابل عرضه کردن نفت و گاز در حد جداسازی اولیه، صادرات، استفاده و یا عرضه برای عملیات پایین دستی.
