اقتصادآنلاین - فائزه مومنی؛ لایروبی مسیل‌ها و برف‌روبی معابر، ساماندهی سگ‌های ولگرد و سیستم جمع‌آوری پسماند؛ سه حوزه پرچالش معاونت خدمات شهری شهرداری تهران هستند که طی دو سال اخیر تندترین انتقادات را به خود دیده‌اند. اولی مواخذه شد؛ به دلیل بسته شدن معابر و تصادف‌های گروهی، دومی زیر ذربین فعالان حقوق حیوانات رفت از جهت تزریق اسید به سگ‌ها و دیگری صدای شهروندان را درآورد از جهت کثیفی و بدبویی مخازن.
مدیران شهری برخی انتقادات را پذیرفتند و زیربار تعدادی هم نرفتند. فیلم سگ‌های ولگرد را گفتند که متعلق به دوره جدید نیست، برای گرفتگی معابر و عملکرد ضعیف در برف روبی ضمن توضیح عذرخواهی کردند و برای جمع‌آوری پسماند توجیهات کارشناسی متعددی آوردند.
اصغر عطایی، مدیرکل امور خدمات شهری شهرداری تهران در گفت‌وگویی که می‌خوانید به چالش‌های سه حوزه مذکور پاسخ می‌دهد.
هرچند شما بارها از اقدامات متعدد در حوزه لایروبی مسیل‌ها و آمادگی درمقابل بارش برف و باران گفتید اما عملکرد حوزه خدمات شهری مناطق در اولین برف امسال قابل قبول نبود، علت این اتفاق چه بود و اینکه شرح کوتاهی از اقدامات حوزه کاری خود را شرح دهید.
پس از بارندگی‌های سنگین فروردین‌ماه 1398 آب از رود_دره‌ها، رودخانه‌ها، کانال‌ها و مسیل‌ها مقدار زیادی رسوبات و واریزه به همراه خود آورده بود . بارش‌های تهران دست کمی از بارش‌های دیگر مناطق ایران نداشت ولی از چندماه پیش لایروبی و کنترل شده بود. برای امسال هم برنامه‌ریزی ویژه‌ای در نظر گرفتیم؛ هر منطقه ای در شهر تهران یک واحد مسیل‌ها فعال است که پیمانکار خاص دارد و در طول سال کارگرانش نهرها و کانال‌ها را لایروبی می کنند؛ اما امسال به دلیل حجم زیاد واریزه « واریزه به ماسه‌ها و خورده‌چیزهایی گفته می‌شود که جریان آب و سیل با خود می آورد» به تجهیزات گسترده‌تری نیاز داشتیم. در سطح شهر تهران علاوه بر 530 کیلومتر کانال اصلی نزدیک به 10 هزار کیلومتر شبکه فرعی مثل نهرهای کنار خیابان وجود دارد که پیمانکارشان جداست؛ یعنی پیمانکار خدمات شهری که در شبانه روز کار رفت‌و روب خیابان‌ها و پیاده‌روها را انجام می‌دهد موظف است این نهرها را نیز تمیز کند. طرح‌های ویژه و نظارت‌های زیادی انجام شد تا واریزه‌ها جمع و خارج شوند.
یکی دیگر از اقدامات نیز این بود که از کانال‌های قدیمی فیلم تهیه و به مدیران ارشد شهرداری ارائه کردیم که در همین راستا دستورات ویژه ای به واحد فنی عمرانی مناطق و ستاد داده شد.
در میان این چالش‌ها یک موضوع سروصدا کرد و آنهم کانال امیرکبیر بود؛ در آنجا کانالی بود که از خیابان پیروزی رد می‌شد و چون بزرگ راه امام علی «ع» خیابان پیروزی را قطع کرده بود بخشی از کانال از بین رفته بود و مجبور بودند لوله بگذارند؛ این لوله که درزیر بزرگراه قرار داشت دچار نشتی آب شده بود و مردم فکر می‌کردند آب گرفتگی است؛ در صورتی که این آب به دلیل مشکل فنی بود.
چند نقطه اساسی آسیب شناسی شد که در بارش های شدید مشکلات فنی خود را نشان دادند مثل همین بزرگ راه امام علی یا میدان آزادی؛ نهرهای موجود در آنجا جوابگوی حجم آبی که از غرب وارد میدان می‌شد نبود و واحد فنی عمرانی وارد کار شد. اینها مواردی بودند که به کارهای فنی نیاز داشتند و احیا شدند.
نکته فنی دیگر اینکه نهرها وقتی ساخته می‌شوند برای بارش با دوره بازگشت مثلا دو ساله جوابگو هستند. بارش‌هایی فعلی با دوره بازگشت 25ساله هستند و حجم بسیار زیاد بارش از ظرفیت نهرهای عرضی بیشتر است. البته در دنیا دیگر شهرها را پر از نهرهای فرعی نمی‌کنند و به گونه‌ای مدیریت می کنند تا ظرفیت نهرهای موجود را افزایش دهند یا کارهای فنی‌تری انجام می‌دهند تا این مقدار هزینه نکنند. در برخی نقاط دنیا وقتی آب جریان دارد اجازه می‌دهند آب از کف برخی خیابان‌ها بگذرد و به رودخانه‌ها بریزد؛ البته تهران شرایط جغرافیایی آنجا را ندارد.
در تمام 120 ناحیه تهران پیمان کار وجود دارد، به طور مستمر لایروبی انجام می‌شود و به صورت شبانه روز کانال‌های اصلی بررسی می‌شود. تهران شرایط ویژه‌ای برای بارش دارد؛ ارتفاع شمال و جنوب شهر 700 متر بوده و سرعت آب در چنین شیبی زیاد است. تفاوت تهران با استان‌های دیگر این است که آب از کوه‌ها و بلندی‌های شمال شهر وارد شده و نقطه‌ای نیست که آب به داخل زمین نفوذ کند.
در تهران یک قطره آب نیز باید مدیریت و هدایت شود؛ چه جمع‌آوری داخل یک مخزن، چه ورود به شبکه اصلی از طریق شبکه فرعی و چه هدایت به سمت جنوب شهر تا مورد استفاده قرار گیرد.
درباره بارش برف اما برنامه دیگری داریم؛ همیشه وضعیت آب و هوای کشور و دنیا را رصد می‌کنیم؛ طبق اطلاعات به دست آمده امسال یک سال پر بارش و برف با قالب بودن بارش بر برف است. به همین دلیل از مرداد ماه جلساتی در حوزه خدمات شهری با سازمان‌های حوزه خدمات شهری و مناطق 22گانه برگزار کرده و تاکید کردیم که باید از تابستان خود را تجهییز کنند. همچنین یک دستورالعمل 27 بندی آماده کردیم که هر کس آن را اجرا کند در برف هیچ گاه دچار مشکل نخواهد شد. در همان مرداد‌ماه اعتبار مشخص کردیم و بر اساس جغرافیای بارش هر منطقه اعتبار اختصاص دادیم.
به مناطق تاکید کردیم که با شرکت‌ها مناقصه بگذارند و ماشین‌آلاتی مثل نمک پاش، محلول پاش، گریدر، لودر و هر چه نیاز است تهیه کنند. سایت بزنند، نمک بخرند و تبلیغات فرهنگی کنند تا مردم در زمان بارش‌ها از خودروهای شخصی کمتر استفاده کنند.
تنها البته این موضوعات بسنده نکردیم؛ ضمن اینکه بر روند مناقصات نظارت کردیم، سازمان مدیریت پسماند نیز مامور شد تا حدود 240 خودروی سنگین تخصصی نمک پاش و محلول پاش که جدید هستند و بیش از دو سه سال از عمرشان نمی‌گذرد را در اختیار مناطق قرار دهد. همچنین از سازمان آتش‌نشانی به عنوان یک سازمان تخصصی نیز کمک گرفتیم.
یکی از بندهای پیمان‌های پیمانکاران خدمات شهری با شهرداری این است که در زمان بارش پیمانکار خدمات شهری باید به هر تعداد کارگر که دارد به جای جارو پارو کند. در زمان برف حدود چهارده هزار کارگر خدمات شهری به ناوگان برف روبی اضافه می‌شود. در دستورالعملی که به مناطق دادیم اعلام کردیم از حدود 18 هزار کارگر فضای سبز زمان بارش برف استفاده شود و به آنها امکانات مورد نیاز دادیم. ضمن این که گفتیم باید مانور بدهید و همه مناطق مانور برف برگزار کردند.
شهرداران منطقه به عنوان رئیس ستاد برف روبی انتخاب شدند و جلساتی گذاشتند و عکس و فیلم جلسات را برای ما فرستادند. برای این که کسی سلیقه‌ای کار نکند از مناطق خواستیم برای ما سناریو تعریف کنند و به صورت مکتوب بفرستند. امروزه نمی توان بدون نقشه راه هیچ کاری انجام داد. تمام برنامه‌ریزی که ستاد باید انجام می‌داد انجام شده و هیچ گونه کم و کاستی وجود ندارد. به هیچ عنوان قابل قبول نیست که کوتاهی صورت گیرد مگر این که خطای انسانی باشد و کمی دیر شود.
اولویت بندی کردیم و اولویت های اول بزرگراه‌ها، اتوبان ها و مسیرهای اصلی هستند تا شهر انسداد پیدا نکند و نیروهای خدمات رسان و شهروندان بتوانند حرکت کنند. رمپ‌ها، پل‌ها، جلوی مترو، نزدیک مدارس، بیمارستان ها و جاهایی که تردد زیاد است را به عنوان نقاط هدف تعریف کردیم.
آیا قبول دارید که تهران کثیف‌تر شده است؟
این گونه نیست، شهر تهران کثیف‌تر نشده و مخازن دیر به دیر تخلیه نمی‌شود. در مدت زمان دو ساله در مدیریت شهری جدید زیرساخت‌ها، جهان‌بینی فنی و تخصصی ارتقاء پیدا کرده و شهرداری متوجه این موضوع شده و با برنامه‌تر کار می کند. دلیلی وجود ندارد شهر کثیف تر شده باشد؛ وقتی برای مناطق 22گانه و نواحی 120گانه پیمان کارانی انتخاب شده که باید شرایط لازم را داشته باشند. حرفی که سال‌ها گفته می‌شد و اجرایی نمی‌شد این بود که باید کار را حجمی به پیمانکاران خدمات شهری می‌دادند و در این دوسال چنین هدفی به اجرا درآمد.
الان شرایط خوب است و پیمانکاران بیشتری می‌آیند و قراردادهای جدید می‌بندند. بعضی از افراد به دلایلی غیر از موضوعات فنی موج راه می‌اندازند و موضوعاتی مطرح می‌کنند. نظارت ها کاملا مشخص است؛ پیمانکاران مورد بازخواست قرار می‌گیرند و اگر کسر کار داشته باشند همان روز به همان مقدار از صورت وضعیت پیمان کار کسر می‌شود. آنها آمده‌اند سود ببرند و دلشان نمی‌خواهد ضرر کنند در نتیجه سعی می کنند کارشان را خوب انجام دهند. اگر در شهر راه بروید به ندرت در کنار خیابان کیسه زباله می‌بینید. در برخی نقاط کتفی‌ها مشکلاتی را ایجاد کرده و مخازن را برهم می‌زنند.
سازمان مدیریت پسماند در حال برنامه‌ریزی جدی برای ساماندهی این موضوع است تا بتواند آن را مهار کند
همیشه گفته می‌شد حجم وزن پسماند در شهر تهران 8 هزار تن است اما طبق آخرین آمار پسماند خانگی به 5هزار و 300 تن رسیده است؛ هیچکس به این موضوع توجه نمی‌کند. معمولا این گونه است که هرچه سرانه جمعیت بالا می‌رود سرانه پسماند هم بالا برود؛ چه اتفاقی افتاده که میزان پسماند از 9 هزار به پنج هزار تن رسیده است؟ معلوم است کار خوب انجام می‌شود و سیستم بهتر و رو به جلو حرکت می‌کند.
ارزیابی شما از عملکرد شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل و ساماندهی سگ‌های ولگرد چیست؟
درباره ماجرای سگ‌ها باید بگویم سگی که بلاصاحب است و در شهر به عنوان سگ ولگرد شناخته می‌شود ممکن است خطرناک بوده و بیماری داشته باشد. تعداد این سگ‌ها در مناطق حاشیه‌ای بیشتر است و نمی‌توانند بلاتکلیف بمانند. در تمام دنیا غیر از سگ‌هایی که کنترل می شوند باید برای مابقی سیاست‌گذاری انجام شود.
در ماجرای انتشار فیلمی با مزمون تزریق اسید به سگ‌ها؛ مدیریت ارشد شهرداری تهران دخالت کرد و جلساتی برگزار شد. از NGOها دعوت کردند تا با نظر آنها مراکز نگهداری سگ‌ها اداره شود. در این بخش نسبت به گذشته شرایط بهتری حاکم شده و بر محل‌هایی که سگ‌ها عقیم می‌شوند، نظارت بیشتری صورت می‌گیرد.
