اقتصادآنلاین-آرش نصیری؛ در صبح روز ۱۸ نوامبر، طی یک کنفرانس فناوری در توکیو، تینگ کای یک هشدار خبری در مورد سم آلتمن از اوپن ای‌آی ((OpenAI دریافت کرد که در یک کودتای هیئت مدیره از قدرت برکنار شده بود.
کای، مدیر ارشد اطلاعات غول فناوری ژاپنی راکوتن، غافلگیر شد. او چند روز قبل از سانفرانسیسکو برگشته بود، جایی که اخیراً مدیر اجرایی پیشگام هوش مصنوعی و تیمش را دیده بود که راکوتن با آنها در یک پلتفرم تجاری جدید هوش مصنوعی همکاری می‌کرد.
بلافاصله، مدیر ارشد اوپن ای‌آی به مدیر اجرایی ژاپنی اطمینان داد که هیچ تخلفی از جانب آلتمن صورت نگرفته است و راکوتن تصمیم گرفت به مشارکت خود با اوپن ای‌آی ایمان داشته باشد. سه روز بعد، آلتمن تحت یک هیئت مدیره جدید به کار خود بازگردانده شد. کای می‌گوید: «زمان‌های سختی برای آنها بود، اما پیوند و رابطه ما قوی‌تر از این‌ها است».
راکوتن در سال ۲۰۲۳ یک مشارکت استراتژیک با اوپن ای‌آی تشکیل داد. اوپن ای‌آی به این شرکت کمک کرده است تا ابزار هوش مصنوعی خود را برای پشتیبانی از مشتریان در زمینه بازاریابی، فروش، پشتیبانی مشتری، عملیات، برنامه ریزی استراتژی و مهندسی بسازد.
راکوتن تنها شرکتی نبود که در پشت کسب‌وکار اوپن ای‌آی ایستادگی کرد، علیرغم تنش‌هایی که در راس داغ‌ترین استارت آپ سیلیکون ولی وجود داشت، در ماه دسامبر، درآمد اوپن ای‌آی به صورت سالانه از ۲ میلیارد دلار فراتر رفت و آن را به یکی از سریع‌ترین شرکت‌های فناوری از نظر رشد، در تاریخ تبدیل کرد.
از زمان راه‌اندازی چت‌بات محبوب خود ChatGPT در اواخر سال ۲۰۲۲، OpenAI کسب‌وکاری ایجاد کرده است که در میان تعداد انگشت شماری از شرکت‌های سیلیکون ولی، از جمله گوگل و متا، درآمدی بالغ بر ۱ میلیارد دلار در یک دهه پس از تاسیس داشته است.
شرکت تحت حمایت مایکروسافت بر این باور است که می‌تواند نرخ اجرای سالانه خود را در سال ۲۰۲۵ بیش از دو برابر کند. ابزارهای سازمانی این شرکت که بر اساس مدل‌های هوش مصنوعی مولد ساخته شده‌اند قادر به تولید متن، کد و تصویر هستند و توسط غول‌های مالی، رسانه‌ای و فناوری از مورگان استنلی گرفته تا اکسل اسپرینگر، سیلزفورس و راکوتن خریداری شده‌اند.
به گفته آلتمن، ۹۲ درصد از شرکت‌های Fortune ۵۰۰ (۵۰۰ شرکت برتر جهان) از محصولات OpenAI استفاده می‌کنند که شامل چت جی‌پی‌تی و مدل زیربنایی GPT-۴ است، در حالی که چت جی‌پی‌تی ۱۰۰ میلیون کاربر هفتگی دارد.
در حالی که این شرکت سرعت رشد فروش خود را در سال گذشته تسریع کرده است، ارزش آن نیز، با پیش‌فرض بر پتانسیل پول‌سازی در آینده، به طور تصاعدی از تقریباً ۲۹ میلیارد دلار در آوریل گذشته به ۸۶ میلیارد دلار در اکتبر افزایش یافته است. سرمایه‌گذاران شرط می‌بندند که علاقه مصرف‌کنندگان و کسب‌وکارها به هوش مصنوعی مولد در سال آینده به افزایش خود ادامه خواهد داد، زیرا مردم مشتاق آزمایش این فناوری هستند.
ساتیا نادلا، مدیر اجرایی مایکروسافت، که بزرگترین پشتیبان اوپن ای‌آی است، ماه گذشته گفت: «این است. این دورانی است که ما در آن هستیم. ۲۰۲۴ سالی است که هوش مصنوعی در مقیاس بزرگ فعال خواهد بود.»
اما با ورود اوپن ای‌آی به سال رشد سریع خود، سوالاتی در مورد دوام بلندمدت مدل کسب و کار آن باقی می‌ماند. آلتمن و نادلا هر دو گفته‌اند که معتقدند هوش مصنوعی مولد به‌طور قابل‌توجهی بهره‌وری و رشد اقتصادی جهانی را تسریع می‌کند و به طور گسترده در این مسیر ثروت به دست می‌آورد که می‌توان به طور مداوم در توسعه بیشتر آن سرمایه‌گذاری کرد. هدف اعلام شده آلتمن ساخت «هوش جامع مصنوعی» است، نوعی نرم افزار هوشمند که جایگزین قابلیت‌های فکری انسان می‌شود و نحوه زندگی و کار همه ما را تغییر می‌دهد.
با این حال، بسیاری از شرکت‌ها هنوز متوجه نشده‌اند که چگونه هوش مصنوعی مولد را در فرآیندهای خود ادغام کنند، یا تخمین بزنند که چه نوع هزینه و مزایای بهره‌وری ممکن است به همراه داشته باشد. و حتی با افزایش تقاضا، مزیت اوپن ای‌آی به عنوان اولین محرک در حال کاهش است زیرا غول‌های فناوری مانند گوگل و متا با جدیت هرچه تمام‌تر کار می‌کنند تا از قافله عقب نمانند.
در همین حال، هزینه‌های آموزش و اجرای مدل‌های زبان بزرگ، مانند GPT-۴ ، به‌طور چشمگیری بالاست. آلتمن پیشنهاد کرده است که توسعه AGI یا همان هوش جامع مصنوعی ممکن است حدود یک تریلیون دلار هزینه داشته باشد که عمدتاً به دلیل زیرساخت‌ها و داده‌های مورد نیاز برای آموزش مدل‌های پیچیده‌تر است.
در حال حاضر، سرمایه‌گذاران و تحلیل‌گران همچنان بر این سؤال فوری‌تر متمرکز هستند که بازده سرمایه‌گذاری از کجا حاصل می‌شود و آیا اوپن ای‌آی می‌تواند رشد بلندمدت را حفظ کند در حالی که هزینه‌های آن بسیار بیشتر از فروش است. به عبارت دیگر، آیا اوپن ای‌آی می‌تواند قبل از تمام شدن پول نقد، ابر هوش ارزشمندی ایجاد کند؟
اوپن ای‌آی در سال ۲۰۱۵ به عنوان یک آزمایشگاه تحقیقاتی غیرانتفاعی تاسیس شد. ماموریت آن در آن زمان ایجاد هوش مصنوعی فوق هوشمند بود که به نفع بشریت باشد.
در حالی که آلتمن ادعا می‌کند این هنوز هم اصل راهنمای OpenAI است، این شرکت تحت رهبری او به یک کسب‌وکار در حال رشد تبدیل شده است. آلتمن، رئیس سابق شتاب‌دهنده استارت‌آپ سیلیکون ولی، Y Combinator، توسط یکی از سرمایه‌گذاران هوش مصنوعی به‌عنوان یک «سرمایه‌دار ریسک‌پذیر» توصیف می‌شود – کسی که در تشخیص زودهنگام حرکت و سرمایه‌گذاری بر روی آن بسیار خوب است.
OpenAI به رهبری مدیر عامل براد لایت‌کپ، جریان‌های درآمدی را حول دو محصول اصلی ایجاد کرده است: برگ برنده شرکت ChatGPT و مدل اصلی GPT-۴.
کسب‌وکارها می‌توانند هزینه اشتراک ChatGPT را از طریق Team ChatGPT پرداخت کنند که هزینه آن بین ۲۵ تا ۳۰ دلار برای هر کاربر در ماه است و می‌تواند توسط تیم‌های کوچک‌تر استفاده شود. ChatGPT Enterprise، با هدف تیم‌های بزرگتر از ۱۵۰ نفر، از امنیت و حفاظت از حریم خصوصی قوی‌تری برخوردار است و فقط از طریق اشتراک سالانه قابل خرید است.
ChatGPT Enterprise اکنون بیش از ۳۰۰ مشتری پرداخت کننده دارد. لایت‌کپ به فایننشال‌تایمز گفته که این استریم یک محرک رشد فوق‌العاده برای ما در چند سال آینده خواهد بود و دستاوردهای بهره‌وری مشتریان که توسط خود آنها گزارش شده است، «مضربی بسیار بالا است، نه درصد کمی».
اوپن ای‌آی همچنین شرکت‌ها را برای دسترسی به پیشرفته‌ترین مدل GPT-۴ از طریق یک رابط برنامه نویسی کاربردی یا API پشتیبانی می‌کند. اخیراً یک فروشگاه GPT را برای مشترکین خود راه‌اندازی کرده است، که می‌توانند برنامه‌هایی را بر روی نرم‌افزار اوپن ای‌آی بسازند، به روشی مشابه با اپل استور- اگرچه هنوز راهی برای کسب درآمد از آن وجود ندارد.
لایت‌کپ می‌گوید: «موضوع سال گذشته نوعی بیداری بود، که این مدل‌ها واقعاً بسیار قدرتمند هستند. «بسیاری از مواردی که ما در حال انجام آن هستیم، تلاش برای دادن ابزارهای درجه سازمانی به مردم است. . . و سپس راه‌هایی را به آنها می‌دهیم تا بر روی آن بسازند، تا آن را سفارشی کنند.»
اوپن ای‌آی بی وقفه شراکت محصولات خود را گسترش داده است، در حالی که هزینه‌های توسعه دهندگان را کاهش داده است زیرا به دنبال حفظ برتری خود نسبت به رقبای معتبرتر مانند گوگل، و همچنین موجی از شرکت‌های جدید مانند میسترال هستند که در حال ساخت مدل‌های منبع باز برای رقابت با GPT-۴ هستند.
برخی از شرکت‌ها می‌گویند که مدل‌های هوش مصنوعی تأثیرات مشخصی بر کسب‌وکارشان داشته‌اند. به عنوان مثال، غول فناوری سازمانی سیلزفورس، می‌گوید که مشتریانش نتایج قابل توجهی را در زمینه خدمات مشتری مشاهده می‌کنند. کلارا شی، مدیر اجرایی Salesforce AI، می‌گوید که مشتریان دریافته‌اند که با استفاده از انیشتین، ابزاری که این شرکت در ابتدا با OpenAI همکاری کرد تا برای مشتریان تجاری بسازد، میانگین زمان رسیدگی به تماس را دو رقمی کاهش داده و نمرات رضایت مشتری را به شکل محسوسی بهبود بخشیده است. این ابزار اکنون به مشتریان این امکان را می‌دهد تا مدل‌های سایر شرکت‌های هوش مصنوعی را نیز به آن متصل کنند.
DoNotPay، یک سرویس حقوقی آنلاین، از ابزار اوپن‌ای‌آی در توسعه ربات چت خود استفاده کرده است که به مشتریان کمک می‌کند جریمه‌هایی مانند بلیط پارکینگ یا هزینه‌های بانکی را به چالش بکشند. جاشوا برودر، بنیان‌گذار DoNotPay می‌گوید کاهش قیمت‌های OpenAI برای شرکت‌های مصرف‌کننده مانند شرکت او «متحول‌کننده» بود و می‌گوید DoNotPay اکنون بیشتر برای خدمات هوش مصنوعی هزینه می‌کند تا میزبانی ابری برای وب‌سایت و داده‌های خود. او می‌گوید: «ما فکر می‌کنیم [ابزارها] از نظر هزینه و سودمندی در مقایسه با مدل‌های دیگر در رتبه دوم قرار ندارند».
اما اگرچه در کوتاه‌مدت مدل‌های هوش مصنوعی مورد استقبال قرار گرفته‌اند، بسیاری از رهبران کسب‌وکار مطمئن نیستند که چگونه این فناوری نتایج نهایی آنها را بهبود می‌بخشد، چه از طریق کاهش هزینه‌ها یا ایجاد جریان‌های درآمدی جدید.
یکی از اعضای تیم لایت‌کپ با این دیدگاه موافق است و می‌گوید که اکثر شرکت‌ها در مرحله آزمایش محصولات اوپن ای‌آی باقی مانده‌اند و قبل از تصمیم‌گیری درباره عرضه آنها در کل سازمان، بررسی می‌کنند که در کجا ممکن است ارزش افزوده داشته باشند.
مدیر ارشد مالی در یک کسب‌وکار چند میلیارد دلاری می‌گوید که در حالی که اکثر همتایان او به نوعی از چت جی‌پی‌تی استفاده می‌کردند، اغلب در حاشیه کسب‌وکارشان بود و او با اشاره به کسب و کار میزبانی وب آمازون، از اینکه آنها چقدر هزینه کمی برای محصولات اوپن ای‌آی پرداخت می‌کردند تعجب می‌کرد.
اما با وجود اینکه این روند ادامه دارد، رقبا در حال چرخش هستند. رقبایی مانند گوگل، آنتروپیک و متا میلیاردها دلار برای توسعه مدل‌های خود هزینه کرده‌اند و اکنون روی ایجاد مدل‌های تجاری واضح از نرم‌افزار تمرکز کرده‌اند.
هفته گذشته، گوگل یک طرح اشتراک ممتاز را با هزینه ۲۰ دلار در ماه برای استفاده از توانمندترین مدل خود، Gemini Ultra (جمینای اولترا)، اعلام کرد، که کاربران اولیه ادعا می‌کنند از GPT-۴ محصول اوپن ای‌آی قابل تشخیص نیست. این شرکت به استارت‌آپ‌هایی مانند کوهیر، آنتروپیک و میسترال می‌پیوندد که همگی مدل‌های هوش مصنوعی را به مشاغل مختلف از بانک‌ها و سازمان‌های رسانه‌ای گرفته تا شرکت‌های حقوقی و مشاوره‌های مدیریتی می‌فروشند.
ایوانز می‌گوید: «[OpenAI] اکنون در بین همتایان خود اول است».
کیفیت مدل بعدی این شرکت تعیین کننده نحوه عملکرد آن در برابر رقبا خواهد بود. همه چیز به GPT-۵ بستگی دارد. مالیک گفت: اگر آنها پیشروی تکنولوژیکی نداشته باشند، مزیت آنها بسیار کمتر خواهد بود.
این استارت‌آپ همچنین رقابتی نزدیک‌تر با مایکروسافت خواهد داشت که ۴۹ درصد از زیرمجموعه انتفاعی آن را در اختیار دارد. مایکروسافت کاپیلوت، دستیار بهره‌وری هوش مصنوعی را در مجموعه برنامه‌های بهره‌وری خود که شامل Word، PowerPoint و Excel می‌شود، با قیمت ۳۰ دلار در ماه عرضه کرده است.
کاپیلوت بر روی فناوری اوپن ای‌آی اجرا می‌شود و این استارت‌آپ با سرمایه‌گذار خود در مورد فروش‌هایی که از طریق پلتفرم‌هایش انجام می‌شود، قرارداد مشارکت در سود دارد. مشتریان می‌توانند نرم افزار اوپن ای‌آی را مستقیماً از شرکت یا از طریق مایکروسافت و پلتفرم Azure آن خریداری کنند.
در حالی که مایکروسافت آمار فروش یا کاربران کاپیلوت را فاش نکرده است، این شرکت در ماه اکتبر اعلام کرد که ۱۸۰۰۰ مشتری نرم افزار OpenAI را از طریق پلتفرم Azure خود خریداری می‌کنند. به گزارش پایگاه خبری فناوری اطلاعات، اوپن ای‌آی بخشی از درآمد را از طریق فروش محصولات مایکروسافت دریافت می‌کند، اما سهم بیشتری از فروش مستقیم را حفظ می‌کند.
مشتریانی که از ابزارهای اوپن ای‌آی از طریق مایکروسافت استفاده می‌کنند، می‌گویند که این کار را برای امنیت بیشتر داده‌ها و به دلیل اینکه نرم افزار داخلی آنها قبلاً با محصولات مایکروسافت یکپارچه شده است، انجام می‌دهند.
جسیکا تامسج، مدیر اجرایی بریتانیایی Dentsu Creative، یک آژانس خلاق که یکی از اولین مشتریان مایکروسافت کاپیلوت شد، می‌گوید: «کاپیلوت به ما دیدگاه مشتری مرتبط‌تری را ارائه می‌کند، که به نوبه خود به ما امکان می‌دهد تجارب یکپارچه‌تری برای برندهای خود ایجاد کنیم. اوپن ای‌آی در نحوه نگهداری داده‌ها و انتشار آن برای تبلیغ کننده یا شرکت بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد»
همچنین کای از راکوتن گفت این رابطه با اوپن ای‌آی شامل «فرصت‌های اقتصادی سودمند متقابل» است و دو تیم در Slack با یکدیگر ارتباط برقرار کردند و «مدل‌های تجاری جدید و ایده‌های محصول» را مورد بررسی قرار دادند.
فراتر از رقبای مستقیم خود، OpenAI باید نسلی از شرکت‌های جدید را بپذیرد که برای ساخت اپلیکیشن‌های تخصصی در بالای طیف مدل‌های هوش مصنوعی موجود رقابت خواهند کرد. تحلیلگرانی مانند ایوانز بر این باورند که مشتریان به جای استفاده از نرم افزارهای هوش مصنوعی عمومی مانند ChatGPT برای همه نیازهای خود، به دنبال خرید این محصولات سازمانی و هدفمند خواهند بود.
بدبینان می‌گویند که یک ناهماهنگی اساسی بین آنچه شرکت‌ها می‌خواهند و هدف نهایی OpenAI وجود دارد. همه به یک فراری نیاز ندارند... یکی از سرمایه‌گذاران هوش مصنوعی که از برخی از رقبای OpenAI حمایت کرده است، می‌گوید [شرکت‌ها] به یک موجودیت دانا و همه‌چیزدان اهمیت نمی‌دهند: آنها به کسب درآمد از این ابزار اهمیت می‌دهند.
درآمد حاصل از مشتریان احتمالاً باعث کاهش قابل توجهی در نیازهای سرمایه عظیم OpenAI نخواهد شد، زیرا این شرکت برای راه اندازی مدل نسل بعدی GPT-۵ خود در سال آینده آماده می‌شود و هدف بلندمدت خود برای ایجاد AGI را دنبال می‌کند.
آلتمن و دیگران برآوردهایی از هزینه ساخت زیرساخت‌های هوش مصنوعی ارائه کرده اند که از صدها میلیارد دلار تا ۷ تریلیون دلار در سال‌های آینده متغیر است. به هر تعداد که باشد، نیاز به پول نقد، شرکت را ملزم می‌کند تا به دنبال منابع مالی جدید از پشتیبانان فعلی مانند مایکروسافت و سرمایه‌گذاران جدید با جیب‌های پرپول‌تر باشد.
با توجه به نزدیک شدن ارزش فعلی اوپن ای‌آی به ۱۰۰ میلیارد دلار، سرمایه‌گذاران سنتی خطرپذیر، که کسب‌وکارشان در حال شرط‌بندی اولیه روی شرکت‌هایی با پتانسیل رشد بزرگ است، در حال رقابت برای سرمایه‌گذاری در این بازار هستند.
ادوارد استنلی، رئیس اروپایی تحقیقات موضوعی در مورگان استنلی، این سوال را مطرح کرد که آیا ورود به اوپن ای‌آی اکنون یک تصمیم هوشمندانه برای سرمایه‌گذارانی است که بر بازده ملموس سرمایه‌گذاری خود متمرکز هستند یا خیر.
وینس هنکس، شریک Thrive Capital، یکی از بزرگترین حامیان سرمایه‌گذاری اوپن ای‌آی، می‌گوید که او و تیمش سال گذشته بیش از ۱۰۰ میلیون دلار در اوپن ای‌آی سرمایه‌گذاری کردند زیرا معتقدند چت جی‌پی‌تی فناوری غالب و برنده در بازار خواهد بود.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مستقل و سرمایه‌گذاران تحت حمایت دولت یکی از راه‌های ممکن برای سرمایه‌های تازه هستند. آلتمن با سرمایه‌گذاران در خاورمیانه از جمله شیخ طحن بن زاید آل نهیان، یکی از ثروتمندترین و با نفوذترین چهره‌های ابوظبی، در مورد سرمایه‌گذاری جدیدی برای تامین نیمه‌هادی‌های اوپن ای‌آی صحبت کرده است. این می‌تواند هزینه‌های شرکت را به طور چشمگیری کاهش دهد و وابستگی آن به شرکت طراح تراشه انویدیا را کم کند.
در کوتاه مدت، اوپن ای‌آی باید کوچک فکر کند تا بتواند زمان بخرد تا سرمایه‌گذاران و مشتریان تصویر بزرگتر را ببینند. لایت‌کپ می‌گوید تمرکز تیم او فقط بر فروش محصولات خود به شرکت‌ها نیست، بلکه می‌خواهد نسخه‌های خرد راه‌حل‌هایی برای چالش‌هایی که کسب‌وکارها در درون سازمان شناسایی می‌کنند را نیز بسازد.
در همین حال، هدف بلندمدت آلتمن متقاعد کردن مصرف‌کنندگان و شرکت‌ها برای باور و در نهایت تامین مالی دیدگاه بزرگ او در ساخت هوش مصنوعی فوق هوشمند خواهد بود. آلتمن می‌گوید: «من فکر می‌کنم رفاه باورنکردنی که از هوش بسیار توانا و بسیار در دسترس حاصل می‌شود، به کیفیت زندگی تک تک افراد سرایت خواهد کرد... بنابراین یک ضرورت اخلاقی برای انجام این کار وجود دارد».
نظر شما