شکاف منفی تولید ناخالص داخلی نشان دهنده به هدر رفت قدرت تولید اقتصاد یک کشور است که در نتیجه عدم ایجاد مشاغل کافی برای همه افرادی که مایل به کار هستند، ایجاد می شود. از سوی دیگر، شکاف مثبت و بزرگ تولید ناخالص داخلی، به طور کلی نشان می دهد که یک اقتصاد بیش از حد گرم شده و در معرض خطر تورم بالا قرار دارد.
تفاوت بین تولید ناخالص داخلی واقعی و تولید ناخالص داخلی بالقوه به عنوان شکاف تولید نیز شناخته می شود.
نکات کلیدی
ایجاد شکاف منفی تولید ناخالص داخلی پس از شوک های اقتصادی یا بحران های مالی رایج است و منعکس کننده اقتصاد ضعیف است.
شکاف مثبت تولید ناخالص داخلی ممکن است نشانه ای از گرم شدن بیش از حد اقتصاد و ایجاد یک ریسک تورمی باشد.
اصطلاح شکاف تولید ناخالص داخلی همچنین به بیان ساده تر برای توصیف تفاوت تولید ناخالص داخلی بین دو اقتصاد ملی به کار می رود.
آشنایی با شکاف تولید ناخالص داخلی
شکاف تولید ناخالص داخلی ممکن است مثبت یا منفی باشد و به صورت زیر محاسبه می شود:
از منظر اقتصاد کلان، وجود کمترین شکاف ممکن میان تولید ناخالص داخلی واقعی و بالقوه مطلوب است و در صورت امکان نبود هیچ‌گونه شکافی در میان آن‌ها ترجیح داده می‌شود.
شکاف منفی نشان می دهد که اقتصاد با کمتر از ظرفیت کامل خود کار می کند. در این حالت، اقتصاد عملکرد ضعیفی دارد و اساساً به جای جایگاهی که برحسب روند بایستی داشته باشد بخشی از منابع مالی خود را بلااستفاده رها می‌کند. در اینجا، به دلیل کمبود فرصت های شغلی تولید و ارزش به طور جبران ناپذیری از دست می رود.
ایجاد شکاف منفی تولید ناخالص داخلی پس از شوک های اقتصادی یا بحران های مالی رایج است. شکاف منفی تولید ناخالص داخلی در این حالت بیشتر بازتابی از یک محیط تجاری مردد است. تا زمانی که نشانه‌های قوی‌تری از بهبود اقتصاد وجود نداشته باشد، شرکت‌ها تمایلی به صرف هزینه بیشتر یا دنبال کردن برنامه‌های افزایش تولید نخواهند داشت. این مسئله به نوبه خود منجر به استخدام کمتر و شاید حتی تداوم تعدیل نیرو در تمام بخش های اقتصاد می شود.
با این حال، شکاف مثبت تولید ناخالص داخلی نیز مشکل ساز است. شکاف مثبت تولید ناخالص داخلی ممکن است نشانه ای از گرم شدن بیش از حد اقتصاد و حرکت به سمت دوره‌ی اصلاحی باشد. هر چه شکاف تولید ناخالص داخلی مثبت بیشتر باشد، احتمال بیشتری وجود دارد که اقتصاد حداقل برای مدت کوتاه با تورم بالا مواجه شود.
نمونه ای از شکاف تولید ناخالص داخلی
بر اساس گزارش دفتر تحلیل اقتصادی (BEA)، تولید ناخالص داخلی واقعی ایالات متحده در سه ماهه چهارم سال 2020، در حدود 20.93 تریلیون دلار بوده است. بانک فدرال رزرو سنت لوئیس معیار خاص خود را برای محاسبه تولید ناخالص داخلی بالقوه واقعی این کشور به دلار در سال 2012 ابداع کرد. با تعدیل مقدار این شاخص بر حسب ارزش دلار در سال 2020، تولید ناخالص داخلی بالقوه ایالات متحده 19.41 تریلیون دلار پیش بینی می‌شود.
با استفاده از این اعداد در معادله بالا- ($20.93-$19.41)/$19.41 – شکاف مثبتی در حدود 0.8٪ در تولید ناخالص داخلی این کشور را به دست می‌آوریم. این شکاف از منظر رشد اقتصادی پایدار تقریباً ایده آل است. با این حال، این محاسبات وضعیت اقتصاد فقط در یک لحظه خاص از زمان را نشان می دهد. سیاست گذاران شکاف تولید ناخالص داخلی را از نزدیک دنبال می کنند و برای حفظ رشد در راستای روند بلندمدت خود، اصلاحاتی را انجام می دهند.
شکاف تولید ناخالص داخلی بین کشورها
اصطلاح شکاف تولید ناخالص داخلی همچنین در کاربرد ساده‌تر خود برای توصیف تفاوت تولید ناخالص داخلی بین دو اقتصاد ملی به کار می رود.
در سال های اخیر، توجه فزاینده ای به شکاف تولید ناخالص داخلی ایالات متحده یعنی بزرگترین اقتصاد جهان از نظر تولید ناخالص داخلی و کشور چین شده است. در سال 2020، این شکاف تولید ناخالص داخلی در حدود 5.9 تریلیون دلار تخمین زده شد که اگرچه مبلغ قابل توجهی است اما هم‌چنان نشان دهنده نزدیک شدن سریع چین به ایالات متحده در دهه گذشته است.
چین از زمان کسادی بزرگ با سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی عظیم خود جهش اقتصادی بزرگی را شروع کرده است و همچنین توانست سریع‌تر از ایالات متحده از بحران اقتصادی 2020 خارج شود. پیش‌بینی‌های فعلی نشان می‌دهند که چین می‌تواند تا سال 2028 از نظر تولید ناخالص داخلی از اقتصاد ایالات متحده پیشی بگیرد. با این حال، سایر اقتصاددانان اعتقاد چندانی به این مسئله ندارند و استدلال می‌کنند که پیری جمعیت و انباشت بدهی رو به رشد می‌تواند چین را در رتبه دوم نگه دارد.
