به گزارش اقتصادآنلاین، در مجله پزشکی این بار به سراغ سرطان پوست رفتیم تا باهم علل و راه های پیشگیری و درمان آن را یاد بگیریم.
وقتی سلول های پوستی شروع به رشد غیر طبیعی می‌کنند و همچنین پوستی که اغلب در معرض نور خورشید قرار دارد سرطان پوست ایجاد می شود. اما این شکل رایج سرطان می‌تواند در مناطقی از پوست که معمولاً در معرض نور خورشید نیستند نیز رخ دهد.
انواع سرطان پوست
کارسینوم سلول بازال
کارسینوم سلول سنگ‌فرشی
ملانوما
سرطان پوست غیر ملانوما
چهار نوع عمده از سرطان پوست هستند.
شما می توانید با محدود کردن یا اجتناب از قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش (UV) خطر ابتلا به سرطان پوست را کاهش دهید. بررسی پوست برای تغییرات مشکوک می تواند به تشخیص سرطان پوست در مراحل اولیه آن کمک کند.
تشخیص زودهنگام سرطان پوست بیشترین شانس را برای درمان موفق سرطان پوست به شما می دهد.
قسمت هایی از پوست که عمدتاً در معرض آفتاب هستند از جمله پوست سر، صورت، لب ها، گوش ها، گردن، بازوها و دست ها و پاها بیشترین احتمال ایجاد سرطان پوست را دارند.
اما همچنین سرطان می تواند در مناطقی که به ندرت در روز نور را می بینند مانند: کف دست، زیر ناخن های دست یا پا، و ناحیه تناسلی هم ایجاد شود.
ربطی ندارد که چه رنگ پوستی دارید چرا که تمام افراد از پوست روشن تا تیره گرفته همه در معرض سرطان پوست هستند.
علائم و نشانه های کارسینوم سلول بازال:
کارسینوم سلول بازال معمولاً در مناطقی از بدن که در معرض نور خورشید قرار دارند، مانند گردن یا صورت رخ می دهد.
کارسینوم سلول بازال ممکن است به صورت زیر ظاهر شود:
برآمدگی مرواریدی یا مومی شکل
ضایعه ای مسطح، گوشتی رنگ یا قهوه ای مانند اسکار
خونریزی یا زخم دلمه‌ای که بهبود می‌یابد و مجدد عود می‌کند.
علائم و نشانه های کارسینوم سلول سنگ‌فرشی:
اغلب، کارسینوم سلول سنگ‌فرشی در مناطقی از بدن که در معرض نور خورشید قرار دارند، مانند صورت، گوش ها و دست ها رخ می دهد. افرادی که پوست تیره‌تری دارند بیشتر در معرض ابتلا به سرطان سلول سنگ‌فرشی در مناطقی هستند که اغلب در معرض نور خورشید نیستند.
کارسینوم سلول سنگ‌فرشی ممکن است به صورت زیر ظاهر شود:
یک ندول سفت و قرمز
یک ضایعه صاف با سطح پوسته پوسته شده
علائم و نشانه های ملانوما:
ملانوما می تواند در هر جایی از بدن شما ایجاد شود، در غیر این صورت در پوست طبیعی یا در خال موجود که سرطانی می شود ظاهر می شود. ملانوما اغلب در صورت یا تنه مردان مبتلا ظاهر می شود.
در زنان، این نوع سرطان بیشتر در قسمت پایین ساق پا ایجاد می شود. هم در مردان و هم در زنان، ملانوما می تواند روی پوستی که در معرض نور خورشید قرار نگرفته است، رخ دهد.
ملانوما می تواند افراد با هر رنگ پوستی را تحت تأثیر قرار دهد. در افرادی که رنگ پوست تیره‌تری دارند، ملانوما در کف دست یا کف پا یا زیر ناخن‌های دست یا پا ایجاد میشود.
انواع ملانوما که به عنوان نوعی از سرطان پوست شناخته میشود
علائم ملانوما عبارتند از:
یک لکه بزرگ مایل به قهوه ای با لکه های تیره تر
خالی که تغییر رنگ داشته، بزرگ‌تر شده و یا خونریزی می کند
یک ضایعه کوچک با حاشیه نامنظم و قسمت هایی که با رنگ قرمز، صورتی، سفید، آبی یا آبی تیره به نظر می رسند.
ضایعه دردناکی که خارش یا سوزش دارد
ضایعات تیره روی کف دست، کف پا، نوک انگشتان یا انگشتان پا، یا روی غشاهای مخاطی پوشاننده دهان، بینی، واژن یا مقعد
علائم و نشانه های سرطان های کمتر شایع پوست
سایر انواع کمتر شایع سرطان پوست عبارتند از:
سارکوم کاپوزی:
این نوع نادر سرطان پوست در رگ های خونی پوست ایجاد می شود و باعث ایجاد لکه های قرمز یا بنفش بر روی پوست یا غشاهای مخاطی می شود.
عمدتاً در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند افراد مبتلا به ایدز، و در افرادی که از داروهایی استفاده می کنند که ایمنی طبیعی آن ها را سرکوب می کند، مانند افرادی که تحت پیوند عضو قرار گرفته‌اند، رخ می دهد.
کارسینوم سلول مرکل:
کارسینوم سلول مرکل باعث ایجاد گره های سفت و براقی می شود که روی پوست و یا در فولیکول های مو ایجاد می شوند. کارسینوم سلول مرکل اغلب در سر، گردن و تنه دیده می شود.
کارسینوم غدد سباسه: این سرطان غیر معمول و تهاجمی از غدد چربی در پوست منشأ می گیرد. کارسینوم غدد سباسه که معمولاً به صورت ندول‌های سخت و بدون درد ظاهر می‌شوند، می‌توانند در هر جایی ایجاد شوند، اما بیشتر روی پلک فرد ایجاد می شوند، جایی که اغلب با سایر مشکلات پلک اشتباه گرفته می‌شوند.
علل ایجاد سرطان پوست:
زمانی که جهش در DNA سلول های پوستی رخ دهد این جهش باعث میشود سلول‌ها خارج از کنترل رشد کنند و توده‌ای از سلول‌های سرطانی را تشکیل دهند که موجب سرطان پوست میشود.
سلول های دخیل در سرطان پوست
سرطان پوست از لایه بالایی پوست یعنی اپیدرم، شروع می شود. اپیدرم یک لایه نازک است که پوشش محافظتی از سلول های پوستی را که بدن شما به طور مداوم می ریزد فراهم می کند.
اپیدرم شامل سه نوع سلول اصلی است:
سلول های سنگ فرشی: که درست زیر سطح بیرونی قرار دارند و به عنوان پوشش داخلی پوست عمل می کنند.
سلول های پایه: که سلول های پوستی جدید تولید می کنند و در زیر سلول های سنگ فرشی قرار دارند.
ملانوسیت‌ها: که ملانین، رنگ دانه ای که به پوست رنگ طبیعی می دهد، تولید می کنند و در قسمت پایین اپیدرم قرار دارند.
ملانوسیت ها زمانی که زیر نور خورشید هستید ملانین بیشتری تولید می کنند تا به محافظت از لایه های عمیق تر پوست کمک کنند.
جایی که سرطان پوست شما شروع می شود، نوع سرطان پوست و گزینه های درمانی شما را تعیین می کند.
اشعه ماوراء بنفش و سایر علل بالقوه
بیشتر آسیب به دی ان ای، در سلول های پوست ناشی از اشعه ماوراء بنفش (UV) است که در نور خورشید و در نورهای مورد استفاده در تخت های برنزه کننده یافت می شود.
اما قرار گرفتن در معرض نور خورشید، سرطان های پوستی را که روی پوستی که معمولاً در معرض نور خورشید نیستند، ایجاد می شوند را توضیح نمی دهد. این نشان می دهد که عوامل دیگری ممکن است در خطر ابتلا به سرطان پوست نقش داشته باشند، مانند قرار گرفتن در معرض مواد سمی یا داشتن شرایطی که سیستم ایمنی شما را تضعیف می کند.
داشتن پوست روشن و موی قرمز و کک و مک شما را بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست قرار میدهد
عواملی که ممکن است خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهند عبارتند از:
پوست روشن:
هر فردی، صرف نظر از رنگ پوست، ممکن است به سرطان پوست مبتلا شود. با این حال، داشتن رنگ دانه (ملانین) کمتر در پوست، محافظت کمتری از شما در برابر اشعه های مضر UV می کند.
اگر موهای بور یا قرمز و چشمان روشن دارید و به راحتی دچار کک و مک یا آفتاب سوختگی می شوید، احتمال ابتلا به سرطان پوست در شما بسیار بیشتر از افرادی است که پوست تیره تری دارند.
سابقه آفتاب سوختگی:
داشتن یک یا چند آفتاب سوختگی تاول دار در دوران کودکی یا نوجوانی، خطر ابتلا به سرطان پوست را در بزرگسالی افزایش می دهد. آفتاب سوختگی در بزرگسالی نیز یک عامل خطر است.
قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید:
هر فردی که زمان زیادی را زیر نور خورشید می گذراند ممکن است به سرطان پوست مبتلا شود، به خصوص اگر پوست با کرم ضد آفتاب یا لباس محافظت نشود.
برنزه کردن، از جمله قرار گرفتن در معرض لامپ ها و تخت های برنزه کننده نیز شما را در معرض خطر قرار می دهد. برنزه شدن پاسخ آسیب دیدن پوست شما نسبت به اشعه ماوراء بنفشی است که بیش از حد بوده است.
آب و هوای آفتابی یا مرتفع:
افرادی که در آب و هوای آفتابی و گرم زندگی می کنند نسبت به افرادی که در آب و هوای سردتر زندگی می کنند در معرض نور خورشید بیشتری قرار دارند. زندگی در ارتفاعات بالاتر، جایی که نور خورشید قوی تر است نیز شما را در معرض تشعشعات بیشتری قرار می دهد.
خال ها:
افرادی که دارای خال های زیاد یا خال های غیرطبیعی به نام خال های دیسپلاستیک هستند، در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست هستند. این خال‌های غیرطبیعی (که نامنظم به نظر می‌رسند و عموماً بزرگ‌تر از خال‌های معمولی هستند) بیشتر از سایرین احتمال سرطانی شدن دارند.
اگر سابقه خال های غیرطبیعی دارید، به طور مرتب آن ها را برای تغییراتی که دارند مورد مشاهده قرار دهید.
ضایعات پوستی پیش سرطانی:
داشتن ضایعات پوستی به نام کراتوز اکتینیک می تواند خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهد. این توده‌های پیش سرطانی پوست معمولاً به صورت لکه‌های خشن و پوسته‌دار ظاهر می‌شوند که از رنگ قهوه‌ای تا صورتی تیره متغیرند.
این ضایعات بیشتر در صورت، سر و دست افراد با پوست روشن که پوستشان در معرض نور خورشید آسیب دیده است، دیده می شود.
سابقه خانوادگی سرطان پوست:
اگر یکی از والدین یا خواهر یا برادر شما سرطان پوست داشته باشد، ممکن است خطر ابتلا به این بیماری در شما نیز افزایش یابد.
توده غیر معمول یکی از نشانه های سرطان پوست است.
سابقه شخصی سرطان پوست:
اگر یک بار به سرطان پوست مبتلا شده اید، ممکن است در خطر ابتلای مجدد به آن باشید.
سیستم ایمنی ضعیف:
افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست هستند. سیستم ایمنی ضعیف شامل افراد مبتلا به HIV/AIDS و کسانی می شود که پس از پیوند عضو از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده می کنند.
قرار گرفتن در معرض تشعشع:
افرادی که برای بیماری های پوستی مانند اگزما و آکنه تحت پرتو درمانی قرار گرفتند، ممکن است خطر ابتلا به سرطان پوست، به ویژه کارسینوم سلول بازال را افزایش دهند.
قرار گرفتن در معرض مواد خاص:
قرار گرفتن در معرض برخی از مواد، مانند آرسنیک، ممکن است خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهد.
درمان سرطان های پوستی
گزینه های درمانی بسته به نوع سرطان متفاوت هستند. شرایطی مثل اندازه، نوع و محل ضایعات در تعیین نوع درمان بسیار مؤثر هستند.
فریز کردن:
در این روش از نیتروژن مایع استفاده میشود تا برخی از ضایعات کوچک و اولیه را منجمد کنند و از بین ببرند.
جراحی اکسیزیونال:
این نوع درمان عموماً برای اکثر سرطان های پوست مناسب است. به این صورت که بافت سرطانی را برش داده و آن را برمی‌دارند.
جراحی موهس:
وقتی مشکل از شرایط عادی حاد تر باشد و با سرطان پوست جدی تری روبرو باشیم مثل سرطان سلول های سنگ فرشی از این روش درمان استفاده میشود.
پزشک باید لایه لایه بافت سرطانی را بردارد و زیر میکروسکوپ بررسی کند و این کار را تا زمانی انجام میدهد که هیچ سلول سرطانی باقی نماند.
برداشتن بافت سرطانی پوست به وسیله دستگاه مخصوص
کورتاژ و الکترودیکاسیون یا کرایوتراپی:
در این روش ابتدا پزشک توده سرطانی را برداشته سپس با استفاده از دستگاهی مخصوص لایه های اطراف توده را می‌تراشد و سلول های سرطانی باقی مانده را از بین می‌برد.
پرتو درمانی:
پزشک با استفاده از اشعه ایکس سلول های سرطانی را از بین می‌برد.
شیمی درمانی:
این درمان به کمک دارو انجام میشود و برای سرطان هایی استفاده میشود که در لایه بالایی پوست هستند.
فتودینامیک درمانی:
ابتدا به وسیله دارو هایی سلول های سرطانی را به نور حساس می‌کنند سپس با نور و لیزر آنها را از بین می‌برند.
درمان بیولوژیکی:
در این روش به وسیله دارو سیستم ایمنی بدن را تحریک می‌کنند تا علیه سرطان اقدام کند.
جلوگیری از سرطان پوست
عموماً طبق مطالعات به دست آمده سرطان پوست در سن ۵۰ سالگی خودش را نشان میدهد. اما به‌خاطر دانش بیشتری که در این زمینه در اختیار مردم قرار گرفته و با غربالگری های منظم سن ابتلا به سرطان پوست افزایش یافته و به ۶۵ سال رسیده است.
با این حال برای محافظت از خود، این نکات پیشگیری از سرطان را که در ادامه آمده، دنبال کنید:
در وسط روز از نور خورشید دوری کنید: اشعه خورشید بین ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعد از ظهر قوی ترین نوع اشعه است. فعالیت های خارج از منزل را برای سایر اوقات روز، حتی در زمستان یا زمانی که آسمان ابری است، برنامه ریزی کنید.
شما در تمام طول سال اشعه ماوراء بنفش را جذب می کنید و ابرها محافظت کمی در برابر اشعه های مضر دارند.
دوری از نور خورشید در قوی ترین حالت خود به شما کمک می کند از آفتاب سوختگی و برنزه شدن پوست که باعث آسیب به پوست می شود و خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می دهد، جلوگیری کنید.
قرار گرفتن در معرض نور خورشید در طول زمان نیز ممکن است باعث سرطان پوست شود.
در تمام طول سال از کرم ضد آفتاب استفاده کنید:
کرم های ضد آفتاب تمام اشعه های مضر فرابنفش را فیلتر نمی کنند، به خصوص اشعه هایی که می توانند منجر به ملانوم شوند. اما ضد آفتاب ها نقش مهمی به صورت کلی در حفاظت از آفتاب دارند.
حتی در روزهای ابری از کرم ضد آفتاب با طیف وسیع با SPF حداقل 30 استفاده کنید. کرم ضد آفتاب را سخاوتمندانه بمالید و هر دو ساعت یکبار یا بیشتر اگر در حال شنا یا تعریق هستید، دوباره تمدید کنید.
از مقدار زیادی کرم ضد آفتاب برای تمام پوست‌های در معرض آفتاب از جمله لب‌ها، نوک گوش‌ها و پشت دست‌ها و گردن‌تان استفاده کنید.
لباس محافظ بپوشید:
کرم های ضد آفتاب محافظت کاملی در برابر اشعه ماوراء بنفش ایجاد نمی کنند؛ بنابراین پوست خود را با لباس‌های تیره و محکم که دست‌ها و پاهای شما را می‌پوشاند، بپوشانید و کلاهی با لبه‌های پهن بپوشید، زیرا محافظت بیشتری نسبت به کلاه بیسبال ایجاد می‌کند.
برخی از شرکت ها نیز لباس های محافظ نور را می فروشند و یک متخصص پوست نیز می تواند یک مارک مناسب را توصیه کند.
عینک آفتابی را فراموش نکنید و مخصوصاً به دنبال عینک هایی باشید که هر دو نوع اشعه ماوراء بنفش اشعه UVA و UVB را مسدود می کنند.
از سولاریوم خودداری کنید:
چراغ های استفاده شده در تخت های برنزه کننده، اشعه ماوراء بنفش را ساطع می کنند و می توانند خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهند.
استفاده از ضد آفتاب یکی از راه های پیشگیری از سرطان می باشد.
مراقب داروهای حساس کننده در برابر آفتاب باشید:
برخی از داروهای رایج با نسخه و بدون نسخه، از جمله آنتی بیوتیک ها، می توانند پوست شما را نسبت به نور خورشید حساس تر کنند.
از پزشک یا داروساز خود در مورد عوارض جانبی هر دارویی که مصرف می کنید سؤال کنید. اگر داروها حساسیت شما را به نور خورشید افزایش می دهند، برای محافظت از پوست خود اقدامات احتیاطی بیشتری را برای دوری از نور خورشید انجام دهید.
پوست خود را به طور منظم چک کنید و تغییرات را به پزشک خود گزارش دهید. پوست خود را اغلب برای رشد پوست جدید یا تغییر در خال‌های موجود، کک و مک، برآمدگی‌ها و خال‌های مادرزادی بررسی کنید.
با کمک آینه، صورت، گردن، گوش ها و پوست سر خود را بررسی کنید. سینه و تنه و قسمت بالایی و زیر بازوها و دستان خود، جلو و پشت پاها و هم پاهای خود را از جمله کف پا و فاصله بین انگشتان پا و همچنین ناحیه تناسلی و بین باسن خود را هم بررسی کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر متوجه تغییراتی در پوست خود شدید که باعث نگرانی شما می شود، به پزشک مراجعه کنید.
همه تغییرات پوستی ناشی از سرطان پوست نیستند. پزشک در این خصوص تغییرات پوستی شما را برای تعیین علت بررسی می کند. یکی از راه های بررسی غربالگری است.
غربالگری یکی از آزمایش های سرطان پوست است که هم میتوانید خودتان در منزل آن را انجام دهید و هم به درمانگاه بروید
غربالگری، خال یا سایر توده هایی که از نظر رنگ، اندازه، شکل یا بافت مشکوک هستند را بررسی می‌کند.
نتیجه گیری
زندگی سرشار از روز های خوش و ناخوش است و تمام انسان ها در معرض بیماری ها و خطرات آن هستند. سرطان پوست یکی از بیماری های پوستی است که با داشتن اسمی ترسناک گاهی هم ممکن است بی خطر باشد و به راحتی درمان شود.
سعی کنید به موقع با دیدن هر تغییر در خال های پوست یا سایر تغییرات به پزشک مراجعه کنید. همچنین راه های پیشگیری که در مقاله ذکر کردیم را فراموش نکنید علی الخصوص استفاده هر دو ساعت یکبار از کرم ضد آفتاب در تمام فصول هم برای مردان هم برای زنان و هم برای کودکان الزامی است.
منابع:
