به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد، این افسانه را مردم دنیای باستان در بسیاری از اشیا و بیرق‌ها و آثاری که از خود به جا گذاشته‌اند، به تصویر کشیده‌اند. حالا یکی از آثار به جا مانده از تمدن عیلام که این افسانه را می‌توان در نقوش آن مرور کرد، بعد از سفری طولانی به ایران بازگشته است. یکی از ویترین‌های نمایشگاه «لوور در تهران» دو اثر مفرغی از ایران را به نمایش گذاشته است.
دو اثر ایرانی که از لوور مسافر ایران شده‌اند: درفشی که از کاوش‌های منطقه لرستان به دست آمده و مربوط به هزاره دوم پیش از میلاد است و ماجرای شکل‌گیری کائنات را بر پایه یک افسانه ایرانی روایت می‌کند (در سال 1967 لوگوی سازمان بورس با الهام از نقش این درفش طراحی شده) و تبری که بر تیغه آن کتیبه‌ای قرار دارد که بر آن نام شاه عیلامی «اونتاش ناپیریشا» نقش بسته است و در کاوش‌های چغازنبیل به دست آمده است.
بسیاری از کسانی که خبر برگزاری این نمایشگاه را می‌شنوند، نخستین سوالی که در ذهن‌شان نقش می‌بندد این است که چرا تنها دو اثر از مجموعه
پر و پیمانی که لوور از آثار ایران دارد، در این نمایشگاه حضور دارند؟ «جبرییل نوکنده» رییس موزه ملی ایران در این رابطه می‌گوید: «نخواستیم زیره به کرمان ببریم، در این نمایشگاه قرار نبود تمدن ایران را معرفی کنیم. هر چند شاید در این رابطه در آینده مذاکراتی با موزه لوور داشته باشیم.»
سفر از پاریس به تهران
روز گذشته پس از دوسال مذاکره، بالاخره نمایشگاه «لوور در تهران» با حضور مقامات فرانسه و ایران در موزه ملی ایران افتتاح شد. فرانسوی‌هایی که به بازدید این نمایشگاه آمده‌اند، نگاه دیگری به بنای موزه ملی ایران دارند، برای آنها این بنا یادآور نام «آندره گدار» است. ژاک لوک مارتینز، رییس موزه لوور هم سخنانش را در کنفرانس خبری این نمایشگاه با یاد این معمار فرانسوی آغاز می‌کند و می‌گوید: «ما امروز در ساختمانی هستیم که سمبل ارتباطات فرهنگی بین ایران و فرانسه است. این بنای پر اهمیت برای ایران را معمار شهیر فرانسوی آندره گدار طراحی کرده است.» لوور موزه‌ای است که همه نامش را شنیده‌اند اما کمتر کسی با تاریخ شکل‌گیری آن آشناست و می‌داند آثار به نمایش درآمده در آن چه نوع آثاری هستند. اما لووری کوچک از روز گذشته مهمان ایران شده است؛ میهمانی که روایت‌گر بخشی از عظمت موزه‌ای است که هر روز تعداد زیادی از گردشگران و علاقه‌مندان به هنر در مقابل ورودی‌اش صف می‌کشند تا در تالارهای با شکوهش تمدن و هنر و تاریخ را مرور کنند. در لوور کوچکی که تا خردادماه97 میهمان تهران خواهد بود، می‌توان هم حاصل تلاش هنرمندان را در قاب‌های بزرگ چوبی و رنگ‌های که بر بوم نقشی را خلق کرده‌اند دید و هم با تمدنی که باستان شناسان آثار و نشانه‌هایش را از دل زمین بیرون کشیده‌اند آشنا شد و هم تلاش شاهان و شاهزادگان را برای جمع‌آوری مجموعه‌ای نفیس دید و هم سخاوت اهدا‌کنندگانی را که آثار هنری و ارزشمندی را به این مجموعه افزوده‌اند.
بخشی از این موزه باشکوه به تهران آمده، به گفته جبرییل نوکنده، رییس موزه ملی ایران: «بسیاری از ما از طریق سینما و تلویزیون و کتاب و فضای مجازی در مورد شاهکارهای موجود لوور اطلاعاتی داریم، اما شنیدن کی بود مانند دیدن.» در نمایشگاهی که حسن روحانی در سفرش به فرانسه برگزاری‌اش را قطعی کرد، می‌توان سفری به تاریخ چند هزار ساله جهان داشت؛ سفری از هند تا بین‌النهرین و مصر، سفری از دیروز تا امروز.
از ابولهول تا رامبرانت
بر خلاف تندیس سیاه رنگ و بزرگ ابولهول که در سالن دوم نمایشگاه نظر حاظران را جلب می‌کند، روی دیوار سالن سوم اثری شاخص از رامبرانت (نقاش شهیر هلندی قرن هفدهم میلادی) در سکوت، تماشاچی عبور بازدیدکنندگان است. قابی نسبتا کوچک که ارزش تاریخی و هنری بالایی دارد و نخستین اثر از این هنرمند بنام اروپایی است که بر دیوار موزه‌های ایران جای می‌گیرد. در این اثر، رامبرانت نقشی را مداد قرمز از همسرش «ساسکیا» ثبت کرده است. موزه لوور در دوره‌ای از فعالیت خود (درقرن نوزدهم) آثار نقاشان و مجسمه‌سازان معاصر را در نمایشگاه سالانه پاریس موسوم به «سالن» به نمایش می‌گذاشت و بعضی از این آثار را هم خریداری می‌کرد. اثر رامبرانت و دیگر آثار موجود در این سالن از نمایشگاه نیز در همین دوره به مجموعه لوور اضافه شده است. آن سوتر از تابلوی رامبرانت «دومینیک قدیس» با چند شاخه زنبق سفید در دستانش ایستاده؛ زنبقی که نماد فرقه‌ای است که او بنیانگذارش بود و نام «دومینیکن» را برای آن انتخاب کرده بود.
لوور از تولد تا به امروز
در سالن‌های مختلف نمایشگاه می‌توان در کنار آشنایی با آثار مربوط به تمدن‌های دنیای باستان، روند تولد یکی از بزرگ‌ترین موزه‌های جهان را هم مرور کرد. تندیس‌ها و آثار هنری که پادشاهان فرانسه همزمان با رنسانس در اروپا شروع به جمع‌آوری آنها کردند. آنها سعی کردند تمام آثاری که در جریان انقلاب فرانسه از کشور خارج شده بود و در مجموعه‌های شخصی یا معابد و بناهای مختلف بود را در کاخ لوور (اقامتگاه شاهان فرانسه که تبدیل به موزه لوور شد) و کاخ ورسای جمع‌آوری کنند و در واقع با این اقدام نخستین گام را برای شکل‌گیری موزه‌ای برداشتند که قرن‌ها بعد تبدیل به معتبرترین موزه دنیا شد. موزه‌ای که مدیر آن می‌گوید بالغ بر دوهزار نفر در آن مشغول به کار هستند و سالانه چندین هزار اثر به موزه‌های دیگر دنیا امانت می‌دهد. مارتینز می‌گوید لوور برای برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی خود پروتکل‌ها و اصولی دارد و بر اساس همین اصول میزبانان نمایشگاه‌های بین‌المللی خود را انتخاب می‌کند: «ما برای نمایش آثار موزه لوور در دیگر موزه‌ها دو معیار مهم داریم، یکی از این معیارها این است که بررسی می‌کنیم در میان بازدیدکنندگان از لوور آمار بازدید اتباع کشور میزبان چقدر بوده، بر اساس همین چارچوب به‌طور مرتب در امریکا و چین (که اتباع آنها بیشترین بازدیدکنندگان لوور را تشکیل می‌دهند) نمایشگاه برگزار می‌کنیم. معیار دوم ما همکاری‌های علمی است. یکی از عملکردهای اساسی موزه لوور همکاری با کشورهایی است که آثار موجود در موزه از آن کشورها آمده‌اند.»
«به من نگاه کن» لوور از دریچه دوربین
عباس کیارستمی
روی دیوار یکی از سالن‌های نمایشگاه عنوان «موزه زنده» نقش بسته و توضیحی در مورد اینکه لوور همچنان به رسم دیرین خود از آثار هنرمندان معاصر استقبال می‌کند تا پویایی خود را حفظ کند. شاهد این مدعا هم آثار کم‌نظیر عباس کیارستمی است که در مجموعه هنرمندان معاصر لوور قرار دارد و در سالن مجاور نمایشگاه به نمایش درآمده‌اند. «به من نگاه من» عنوانی است که عباس کیارستمی برای مجموعه عکس‌هایش از موزه لوور انتخاب کرده و این نمایشگاه نیز با همین عنوان فعالیت خود را همزمان با نمایشگاه «لوور در تهران» آغاز کرده است. 18 عکس که روی بوم چاپ شده‌اند، در این سالن به نمایش درآمده است. تعدادی از آنها از مجموعه موزه لوور انتخاب شده و تعدادی نیز با همکاری بهمن کیارستمی به این مجموعه اضافه شده است.
شعبه ابوظبی لوور و شایعات در مورد تقلبی بودن آثار آن
در کنفرانس خبری روز گذشته که با حضور روسای موزه‌های لوور و ایران‌باستان، مدیر اداره کل موزه‌های میراث فرهنگی و نماینده اسپانسر ایرانی این نمایشگاه (بانک آینده) برگزار شد، سوالاتی در خصوص فعالیت دو موزه در سطح ملی و بین‌المللی مطرح شد. یکی از سوالات مطرح شده در خصوص فعالیت نخستین شعبه موزه لوور در خاورمیانه و ابوظبی بود. پس از افتتاح این شعبه از موزه لوور شایعاتی در خصوص اشیای به نمایش درآمده در این موزه شنیده می‌شد مبنی بر اینکه این آثار همان آثاری هستند که داعش از محوطه‌های تاریخی و موزه‌های سوریه و عراق غارت کرده و به موزه لوور فروخته است، رییس موزه لوور پس از طرح این سوال با تکذیب این شایعه گفت: «می‌توانید این آثار را در موزه ابوظبی ببینید تمام این آثار را از بازارهای هنری خریداری کرده‌ایم.»
«ژان لوک مارتینز» همچنین در مورد بخشی از خاطرات مادام دلافوا (باستان‌شناس فرانسوی که در دوره قاجار به همراه همسرش به ایران آمد و در منطقه شوش کاوش‌های بسیاری انجام داد) که اشاره به تخریب آثار کشف‌شده از محوطه‌های باستانی ایران و خروج غیرقانونی اشیا از مرزهای ایران دارد، هم گفت: «خروج آثار تاریخی از ایران کاملا قانونی بوده و حضور باستان‌شناسان در آن مقطع از تاریخ به دعوت طرف ایرانی بود. در اواخر قرن 19 باستان‌شناسان فرانسوی به ایران آمدند و سال‌های بسیار زیادی در ایران به کاوش پرداختند، آثاری از این کاوش‌ها به موزه ملی ایران منتقل شد و آثاری نیز به موزه لوور اهدا شد. دولت وقت ایران در آن زمان به‌دلیل حجم بسیار زیاد آثار کشف‌شده از محوطه‌های باستانی از کشور فرانسه قدردانی کرد.» در مستندات تاریخی آمده است، شاهان قاجار در توافقی که با مقامات فرانسه داشتند، قرار را بر این گذاشتند که فلزات (طلا، نقره، مس، مفرغ و...) کشف‌شده از کاوش‌های باستانی ایران به دولت ایران تحویل داده شود و مابقی آثار به انتخاب باستان‌شناسان در ایران باقی بماند یا به فرانسه منتقل شود.
قجرها راهی فرانسه می‌شوند
در تعامل ایجاد شده بین ایران و فرانسه، قرار است از ۲۸ مارس نمایشگاهی با عنوان «امپراتوری گل‌های سرخ» با آثاری از دوره قاجار در شعبه موزه لوور در لانس (در شمال فرانسه) افتتاح شود. شامل نقاشی، طراحی، جواهرات، آثار لعابی، فرش، لباس، عکس و همچنین سلاح‌های مجلل مربوط به دربار قاجاریه است که از موزه‌ها، مجموعه‌های شخصی و موسسات مختلف اروپا، امریکا و خاورمیانه جمع‌آوری و به این نمایشگاه آورده شده است. چیدمان و طراحی نمایشگاه «امپراتوری گل‌های سرخ» برعهده «کریستیان لاکروا» طراح و هنرمند مشهور فرانسوی بوده است. او تلاش کرده این نمایشگاه را به گونه‌ای بچیند که بازدیدکنندگان هنگام تماشای آثار هنری حس کنند در سالن‌های یک قصر قجری قدم می‌زنند.
2 اثر از موزه ملی ایران و 19 تابلوی نقاشی از کاخ گلستان نیز در کنار آثار دیگر این نمایشگاه حضور خواهند داشت. کریستیان لاکروا، مسوول برگزاری نمایشگاه می‌گوید: «آثاری که از دوره قاجار در اروپا به نمایش درآمده‌اند، زیاد نیستند. نمایشگاه قبلی حدود 20 سال پیش بود که مختص نمایش نقاشی‌های این دوره بود، اما در این نمایشگاه آثار نقاشی، عکاسی، سرامیک و اشیای قدیمی نیز به نمایش گذاشته خواهد شد و نمایشگاهی ترکیبی است که حاصل تلاش‌ها و تحقیقات چندین ساله است که به‌صورت همزمان در ایران و اروپا انجام شده است و این فرصت خوبی برای همکاری با طرف ایرانی است، آثاری در این نمایشگاه به نمایش گذاشته خواهند شد که تاکنون فرصت خروج از ایران را پیدا نکرده بودند.»
راهی که ادامه دارد
«جبرییل نوکنده» رییس موزه ملی ایران می‌گوید از سال 2001 تا به امروز بیش از 30 نمایشگاه از آثار موزه ملی ایران در اروپا و امریکا برگزار شده است و در سال گذشته هم چهار نمایشگاه بین‌المللی با همکاری این موزه برپا شده است. در سال 2018 نیز قرار بر این است که این روند ادامه داشته باشد: «خرداد ماه 97 نمایشگاهی در هلند با نام «ایران مهد‌تمدن» برگزار خواهد شد، مهر 97 نمایشگاهی در بریتیش میوزیم با همکاری موزه‌های مختلف برگزار خواهد شد که موزه ملی و موزه لوور هم در آن شرکت خواهند کرد. مذاکراتی نیز با آلمان صورت گرفته و در صورت نتیجه‌بخش بودن این مذاکرات سال آینده در موزه ملی شاهد برگزاری نمایشگاهی از آثار موزه آلمان خواهیم بود.»
