آموزش و پرورش با کیفیت را در همه جای جهان، یکی از عوامل اصلی توسعه کشور ها می دانند. در ایران اما آموزش و پرورش جایی است که کارکنان آن همچنان دغدغه معیشت دارند و سال هاست که حقو ق و مزایای خود را مطالبه می‌کنند بی آنکه پاسخی در خور بگیرند. نقش معلمان نه آموزش، که انتقال محتوای منتخب از سوی کارشناسانی است که گویا به نقش نظام آموزش و پرورش در شکل گیری فرهنگ نسل ها آگاه نیستند. بودجه این وزارتخانه با کسری معادل یک سوم کل بودجه مواجه است و این وزارتخانه از پرداخت مناسب حقوق و مزایای کارکنان خود نیزعاجز است که درنتیجه نمی توان انتظاری از آن برای ارتقای آموزش کیفی کشور داشت. ساختار آموزشی، مناسب دانش آموزان نیست و به همین دلیل آموزگار نیز تحت فشار قرار دارد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از قانون ، این روزها البته صحبت هایی از جانب وزیر آموزش و پرورش مبنی بر افزودن آموزه های شهروندی به کتب درسی به گوش می رسد اما این مشکل، مشکل دیروز و امروز نیست. کیفیت پایین آموزش و مطالبات برآورده نشده فرهنگیان، معضلی ریشه دار است که حتی نگاه های کیفی محور نیز نمی توانند آن را به سرعت و به طور کامل برطرف کنند. به قول کارشناسان این حوزه، آموزش و پرورش ،سیستمی نیست که به سرعت تغییر پذیر باشد چرا که با فرهنگ جامعه سر و کار دارد، و فرهنگ جامعه ای که آموزش و پرورش آن درگیر انواع دغدغه هاست آسیب هایی بیش از آنچه شاهدیم به بار خواهد آورد. فرهنگیان ازنامزدهای انتخاباتی انتظار دارند که این نکته را در نظر گرفته و سپس وعده های انتخاباتی بدهند. آن ها می گویند می دانیم که تغییر، سخت است پس واقع‌گرا برخورد کنید و سعی نکنید با انواع شعارها، رای معلمان را بخرید. این شعارها تنها به گذاشتن بنیان بی اعتمادی می‌انجامد. «محمد رضا نیک نژاد» کارشناس آموزش و پرورش با اشاره به اینکه گلایه های فرهنگیان مختص امروز و دیروز نیست و ریشه در گذشته دارد، گفت: «مشکلات فرهنگیان دهه هاست که وجود دارد و برطرف نشده، چرا که در برخورد با این مطالبات، تقریبا تمام دولت ها با یک رویه عمل کرده اند که نوع برخوردها در دولت نهم و دهم، شاهکار این برخوردها بود». نیک نژاد با اشاره به اینکه در دولت های نهم و دهم، به سیستم آموزش و پرورش نگاه امنیتی وجود داشت، ادامه داد: «جالب است که وزرای پیشین، قبل از رسیدن به مقام وزارت، ارتباط خوبی با تشکل‌های فرهنگی داشتند اما در نهایت این ارتباط قطع شد». این کارشناس آموزش و پرورش با تاکید بر اینکه نگاه امنیتی به آموزش و پرورش در دولت یازدهم تعدیل شد، افزود: «شاخص مهم آموزش و پرورش در دولت یازدهم در زمان هر دو وزیر، بهبود ارتباط با تشکل های صنفی بود، به این معنا که کنشگران صنفی در کارگروه ها، نقش مشاوره‌ای پیدا کردند که این موضوع، دستاورد مهمی محسوب می‌شود.
همچنین رفع دست اندازها و مشکلات اداری نظام رتبه بندی، از دیگر نکات مثبت آموزش و پرورش دولت یازدهم بود هرچند که افراد بازنشسته و افرادی با سابقه کمتر از 6 سال، شامل این طرح نشدند». به گفته نیک نژاد اما مشکلات مطالبات مالی و حقوقی فرهنگیان، کیفیت پایین آموزش و نامتناسب بودن آموزه ها با نیازهای دانش آموزان، و به خصوص حذف شکاف طبقاتی و پولی بودن مدارس که یکی از شعارهای اصلی دولت بود، هنوز برطرف نشده است.
هشت ماه تعویق در پرداخت اضافه کار معلمان
« در دولت نهم و دهم با توجه به میزان تورم 40 تا 50 درصدی، حقوق فرهنگیان تنها 15 درصد افزایش داشت و قدرت خرید معلمان هر سال کاهش می یافت. در حال حاضر با توجه به ایجاد ثبات نسبی اقتصادی، قدرت خرید معلمان نیز با کاهش مواجه نمی شود اما اختلاف حقوق و مزایا با حقوق سایر کارمندان دولتی همچنان ادامه دارد». نیک‌نژاد با ذکر این نکته ادامه داد: « حتی اضافه کار معلمان نیز هشت ماه است که پرداخت نشده است. معلمی که به جای 24 ساعت در هفته، 36 ساعت تدریس می کند مسلما نیاز مالی دارد اما عدم پرداخت اضافه کار، انگیزه افراد را از بین می برد.
آموزش و پرورش درگیر با مشکلات معیشتی، به‌طور حتم نمی تواند کارآمد باشد». در این خصوص «مهدی بهلولی» عضو کانون صنفی معلمان استان تهران نیز در خصوص بهبود وضعیت معیشتی معلمان اظهار داشت: « بهبود چندانی حاصل نشده است و ارتقای وضعیت معیشتی همچنان در ردیف مطالبات اصلی فرهنگیان است. اگر حقوق فرهنگیان را با میزان حقوق سایر کارکنان دولت مقایسه کنید شاید اختلاف چندانی به نظر نرسد اما مساله اینجاست که سایر کارمندان دولت از مزایایی به میزان حقوق خود بهره مند هستند اما فرهنگیان، این مزایا را ندارند. وزارت آموزش و پرورش سال هاست که با مشکل بودجه روبه‌روست و به گفته خود وزارتخانه، 95 درصد بودجه صرف حقوق معلمان می شود و به مزایا نمی رسد».
افزایش پولی شدن مدارس
یکی از نقدهای جدی که روحانی قبل از تحویل گرفتن دولت، به دولت های گذشته وارد می کرد، موضوع حذف شکاف طبقاتی در مدارس بود. پولی شدن آموزش و پرورش و دریافت هزینه های گزاف از والدین، حتی در مدارس دولتی یکی از موضوعاتی بود که دولت روحانی وعده به حذف آن می داد. با این حال این اتفاق همچنان و حتی پررنگ تر از گذشته وجود دارد. نیک نژاد در این باره معتقد است: «سابق بر این دریافت پول از خانواده ها قبح داشت و به نوعی تخلف محسوب می شد و هزینه هایی که دریافت می شد چراغ خاموش بود. اما پولی شدن مدارس، حالا موضوعی رایج است و اصلا اگر هزینه والدین نباشد، آموزش و پرورش قادر به نفس کشیدن نیست». وی با تایید بر اینکه بودجه آموزش و پرورش نزدیک به 30 هزار میلیارد تومان است و به مقدار 10 هزار میلیارد تومان هم کسری بودجه دارد، ادامه داد: « آمارهای رسمی، حاکی از کمبود پنج هزار میلیارد تومانی بودجه آموزش و پرورش است اما آمارهای غیر رسمی، این کمبود را 10 هزار میلیارد تومان می دانند یعنی چیزی حدود یک سوم اصل بودجه کمبود وجود دارد و این یعنی ضربه زدن به آموزش کیفی کشور. در حال حاضر 93 درصد آموزش عالی خصوصی شده و 7 درصد دولتی باقی مانده نیز عملا پولی است». این کارشناس آموزش و پرورش با بیان این نکته که نمونه های عینی تبعیض آشکار، حتی در دریافت پول در مدارس نیز به چشم می خورد، ادامه داد: «از والدین دانش آموزی 300 هزار تومان دریافت می کنند و از والدینی دیگر 700 هزار تومان. علت را که جویا می شوید می‌گویند آخر چه کسی این بچه را تحمل می کند؟ معلوم است که والدینش باید بیشتر هزینه کنند!».
با انواع شعار، رای معلمان را نخرید
در آموزش و پرورش ایران، تمرکزگرایی شدید حاکم است. به این شکل که تمام فرآیند آموزش با بخشنامه از بالا کنترل می شود و معلم تنها موظف است این محتوی را به هر شکل به دانش آموز انتقال دهد. با این روند پویایی آموزش و پرورش و نیرو و انگیزه معلم از بین رفته است. معلم و حتی مدیر مدارس بی آنکه در فرآیند تصمیم های آموزشی نقشی داشته باشند، تبدیل به ماشین آموزش و انتقال شده‌اند». عضو کانون صنفی معلمان استان تهران با اشاره به این نکات از کاندیداهای انتخاباتی و دولت های آینده می خواهد که با شعور معلمان و فرهنگیان بازی نکنند. وی در این باره می گوید: « ما می دانیم که آموزش و پرورش نهادی است که دگرگونی در آن به راحتی اتفاق نخواهد افتاد چرا که با فرهنگ کشور در ارتباط است. از دولت آینده و نامزدهای انتخاباتی خواستاریم که با اهداف سیاسی روی مشکلات آموزش و پرورش تمرکز نکنند و وعده های غیر واقعی ندهند. شعار برای جمع کردن رای معلمان، بازی با ادراک ایشان است و مسئولان از همین حالا بنیان بی اعتمادی نگذارند». عبدی همچنین با تاکید بر اینکه یکی از عمده مطالبات فرهنگیان از دولت آینده علاوه بر بهبود شرایط معیشتی، افزایش نقش معلمان در تصمیم‌گیری‌های آموزش و پرورش است، اظهار داشت: « معلمان به دنبال آموزش و پرورش پویا هستند اما نظام آموزش و پرورش در حال حاضر کاملا القایی است نه تحلیلی».
افزایش حضور آموزش و پرورش در رسانه ها
عضو کانون صنفی معلمان استان تهران با اشاره به اینکه وضعیت آموزش و پرورش ایران آن‌گونه که باید نیست و از کم و کاستی های بسیار در رنج است، افزود: « با این حال، آنانی که در این یکی دو دهه با کنش های صنفی فرهنگیان ارتباط دارند می دانند که این جریان توانسته است پیوند نیرومندی با رسانه های کشور برقرار کند. هم اکنون خوشبختانه کمتر روزی است که در رسانه های گوناگون کشور و در فضای مجازی،هم از سوی خبرنگاران اجتماعی و هم از سوی خود فرهنگیان،مطالبی درباره آموزش و پرورش منتشر نشود. همچنین این سال ها در کنار کنشگران صنفی فرهنگیان و برخی نهادهای صنفی و مدنی آنان، وکلا نیز با همه توان به دفاع از فرهنگیان و حقوق آنان پرداخته اند و امید به بهبودی وضعیت آموزش و پرورش کشور همچنان وجود دارد».
