اقتصادآنلاین - پرستو بهرامی‌راد؛ به گزارش وال استریت ژورنال ائتلاف چند دهه‌ای به دلیل اختلاف نظر در مورد سطح تولید نفت در خطر است، نگرانی‌های امنیتی و تهاجم به اوکراین. شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، در کاخ ساحلی خود با شلوارک، برای اولین دیدار با جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی رییس جمهور بایدن، در سپتامبر گذشته، کاملا آرام بود.
ولیعهد 36 ساله پس از اینکه آقای سالیوان درباره قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار سعودی در سال 2018 صحبت کرد، با او مجادله کرد. افراد آشنا به این مبادله گفتند که شاهزاده به آقای سالیوان گفت که او هرگز نمی‌خواهد دوباره در مورد این موضوع صحبت کند. او همچنین اضافه کرد ایالات متحده می‌تواند درخواست خود را برای افزایش تولید نفت فراموش کند.
رابطه میان ایالات متحده و عربستان سعودی به ضعیف‌ترین حد خود در دهه‌های اخیر رسیده است، به طوری که آقای بایدن در سال 2019 گفت باید با پادشاهی عربستان در مورد مسائل حقوق بشری مانند قتل خاشقجی مانند یک جنایت رفتار شود.
مقامات ارشد سعودی و آمریکایی گفتند که شکاف‌های سیاسی پس از حمله روسیه به اوکراین عمیق‌تر شده است. کاخ سفید از سعودی‌ها می‌خواست که نفت خام بیشتری تولید کنند، هم برای کاهش قیمت نفت و هم برای کاهش هزینه‌های مالی جنگ مسکو. اما پادشاهی سعودی عکس العملی نشان نداد و در راستای منافع روسیه عمل کرد.
جمال خاشقچی سابقا در یک سخنرانی در بحرین اشاره کرد که شاهزاده محمد بیش از همه می‌خواهد که به عنوان حاکم واقعی سعودی و پادشاه آینده به رسمیت شناخته شود. ولیعهد امور روزمره کشور را برای پدر بیمارش ملک سلمان بن عبدالعزیز آل سعود اداره می‌کند. اما آقای بایدن هنوز مستقیماً با شاهزاده ملاقات یا صحبت نکرده است. تابستان گذشته، رییس‌جمهور آمریکا به آمریکایی‌ها گفت که تولید پایین نفت عربستان را عامل افزایش قیمت گاز باید دانست.
آدریان واتسون، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید، تعهد اعلام شده پرزیدنت بایدن مبنی بر حمایت ایالات متحده از دفاع ارضی پادشاهی را تکرار و تایید کرد. وی به دستاوردهای دیپلماتیک در هفته‌های اخیر، مانند محکومیت تهاجم روسیه به اوکراین توسط کشورهای خلیج فارس از جمله عربستان سعودی اشاره کرد. او گفت که آقای سالیوان در جلسه سپتامبر با شاهزاده محمد درباره تولید نفت صحبت نکرد و "هیچ فریادی وجود نداشت."
یک مقام سعودی در سفارت عربستان در واشنگتن پس از انتشار این مقاله گفت که روابط بین ایالات متحده و پادشاهی همچنان قوی است. او ملاقات بین آقای سالیوان و شاهزاده محمد را صمیمانه و محترمانه خواند.
این مقام مسئول گفت: در طول 77 سال روابط عربستان و آمریکا، اختلاف نظرها و دیدگاه‌های متفاوت در بسیاری از موضوعات وجود داشته است، اما این هرگز مانع از یافتن راهی برای همکاری دو کشور نشده است.
وی همچنین افزود: اما خطر اصلی برای ایالات متحده این خواهد بود که ریاض با چین و روسیه همسو شود، یا حداقل در مورد مسائل مورد علاقه واشنگتن، مانند اوکراین، بی طرف بماند.
شراکت ایالات متحده و عربستان بر این فرض بنا شد که ارتش آمریکا از پادشاهی در برابر قدرت‌های متخاصم دفاع کند و در مقابل عربستان بی وقفه نفت به بازارهای جهانی تزریق کند. می‌توان گفت پادشاهان متوالی سعودی در گذشته عرضه ثابت نفت خام با قیمت‌های معقول و تنها با اختلالات گاه به گاه را حفظ کردند و بر سر قول خود مانده‌اند اما به تازگی به نظر می‌رسد زیربنای اقتصادی این رابطه تغییر کرده باشد. سعودی‌ها دیگر نفت زیادی به ایالات متحده نمی‌فروشند و در عوض بزرگترین تامین کننده چین هستند که این باعث تغییر منافع تجاری و سیاسی ریاض می‌شود.
مقامات آمریکایی، از جمله برت مک گورک، هماهنگ‌کننده مسائل خاورمیانه در کاخ سفید، بارها از این پادشاهی دیدن کرده‌اند تا تلاش کنند این شکاف را التیام بخشند و به نگرانی‌های عربستان درباره تهدیدات امنیتی ایران و شورشیان حوثی مورد حمایت ایران در یمن خاتمه دهند که البته با توجه به مخالفت آقای بایدن با دادن هرگونه امتیاز گسترده به سعودی‌ها، مقامات اذعان می‌کنند که پیشرفت اندکی داشته‌اند.
کاخ سفید درخواست پمپاژ بیشتر نفت از سعودی‌ها را متوقف کرده است. یک مقام ارشد آمریکایی گفت، تنها از عربستان سعودی می‌خواهند که کاری انجام ندهد که به تلاش‌های غرب در اوکراین لطمه بزند.
سعودی ها تابستان گذشته ارسال هیات نظامی به واشنگتن برای دیدار و پاییز گذشته دیدار لوید آستین وزیر دفاع را لغو کردند. سفر برنامه ریزی شده ماه گذشته آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه نیز لغو شد.
ملک سلمان، پادشاه عربستان سعودی، با عصا، پس از انجام آزمایشات در 16 مارس در ریاض، بیمارستان را ترک کرد.
برخی از دستیاران نزدیک بایدن، از جمله آقای مک گورک، اصرار بر تنش‌زدایی سیاسی با سعودی‌ها را دارند.
به نظر مقامات هر دو کشور، برای ایالات متحده و پیشبرد منافعشان در خاورمیانه، از قیمت نفت گرفته تا برقراری روابط دیپلماتیک عادی بین عربستان سعودی و اسرائیل، تنش زدایی هر چه سریع‌تر کاملا ضروری است.
اما نزدیک شدن دوباره روابط سیاسی این دو کشور آسان نخواهد بود. آقای بایدن با مخالفت شدید قانونگذاران دموکرات و جمهوری خواه با بهبود روابط با سعودی ها مواجه است، به خصوص که شاهزاده محمد تمایل چندانی برای عقب نشینی از اتحاد سودآور خود با مسکو برای حفظ سطح تولید نفت نشان نداده است.
به گفته افراد مطلع، مقامات کاخ سفید امسال برای برقراری تماس مشترک بین آقای بایدن، ملک سلمان و شاهزاده محمد تلاش کردند. اما مقامات سعودی با نزدیک شدن به تاریخ تماس که ۹ فوریه اعلام شده بود به دولت بایدن اعلام کردند که ولیعهد در آن تماس شرکت نخواهد کرد.
تقریبا می‌توان گفت رابطه ایالات متحده و عربستان سعودی در طول 75 سال گذشته به دلیل روابط شخصی بین رهبران دموکراسی و سلطنتی حفظ شد.
رییس جمهور بیمار فرانکلین روزولت در سال 1945 با یک رزمناو نیروی دریایی ایالات متحده به خاورمیانه سفر کرد تا با بنیان‌گذار عربستان سعودی، ملک عبدالعزیز بن سعود ملاقات کند. ده‌ها سال بعد، رییس جمهوری سابق جورج دبلیو بوش و ملک عبدالله فقید در مزرعه‌های خود میزبان یکدیگر بودند.
نورمن رول، یکی از مقامات ارشد سابق اطلاعاتی آمریکا در خاورمیانه که با مقامات ارشد سعودی در ارتباط است، گفت: روابط استراتژیک بین ایالات متحده و عربستان سعودی هرگز به اندازه اکنون سخت و دشوار نبوده است.
به نظر شاهزاده محمد از رفتار دولت بایدن که سال گذشته گزارشی اطلاعاتی درباره نقش ولیعهد در قتل و مثله کردن آقای خاشقجی در داخل کنسولگری عربستان در استانبول منتشر کرد، خوشحال به نظر نمی‌رسد. آژانس اطلاعات مرکزی به این نتیجه رسیده است که شاهزاده دستور قتل را صادر کرده است. ولیعهد با وجود رد ادعای هدایت مستقیم حمله به بزرگترین منتقد خود مسئولیت آن را بر عهده گرفته است زیرا این حمله در زمان او اتفاق افتاده است.
رهبران سعودی همچنین از رویکرد آمریکا در قبال یمن ناراحت هستند. کاخ سفید دیگر حوثی‌ها را در زمره سازمان‌های تروریستی طبقه‌بندی نمی‌کند و اعلام کرده است که حمایت از عملیات نظامی تحت رهبری عربستان سعودی در یمن را کاهش می‌دهد و فروش موشک‌های هدایت شونده دقیق را متوقف می‌کند. عربستان سعودی شاهد افزایش حملات پهپادی و موشکی برون مرزی حوثی‌ها بود و با برداشتن چندین سامانه ضد موشکی از عربستان، توسط پنتاگون، کاملا نگران شد. اما ایالات متحده اعلام کرد که این اقدام برای تعمیر و نگهداری موشک‌ها بوده است.
تلاش‌های مداوم دولت بایدن برای احیای توافق هسته‌ای ایران و خروج آمریکا از افغانستان سعودی‌ها را بسیار ناامید کرده است. آنها همچنین تعهد نظامی ایالات متحده به خاورمیانه را زیر سؤال می‌بردند.
مقامات سعودی اظهار داشته‌اند که درخواست شاهزاده محمد برای قبول ولیعهدی توسط بایدن به پیچیده‌تر شده است. چند ماه پیش شاید یک تماس تلفنی کافی بود. اکنون، مقامات سعودی تردید دارند که حتی یک سفر دولتی نیز برای رفع کدورت‌ها کافی باشد.
سفارت عربستان در واشنگتن این ایده را که شاهزاده محمد خواهان چنین تصدیقی است را "بیهوده و عبث" خواند.
به گفته مقامات سعودی، شاهزاده می‌خواهد قتل آقای خاشقجی را پشت سر بگذارد - او با دعوای مدنی به خاطر قتل مواجه است - و مصونیت قانونی را در ایالات متحده تضمین کند. آقای بایدن می‌تواند با دستور دادن به وزارت امور خارجه برای به رسمیت شناختن شاهزاده محمد به عنوان رییس دولت، این امر را تسهیل کند.
عربستان سعودی خواهان حمایت بیشتر برای مداخله خود در جنگ داخلی یمن و تقویت دفاع خود در برابر حملات فرامرزی جنگجویان حوثی متحد ایران است. ریاض همچنین خواهان کمک به قابلیت‌های هسته‌ای غیرنظامی خود و سرمایه‌گذاری بیشتر شرکت‌های آمریکایی در اقتصاد خود است.
با توجه به عدم حمایت از عربستان سعودی در کنگره، به ویژه در میان دموکرات‌ها، آقای بایدن نمی‌تواند یا بعید است که اکثر این خواسته‌ها را برآورده کند. در 13 آوریل، 30 دموکرات، از جمله رهبران کمیته‌های روابط خارجی و اطلاعاتی مجلس نمایندگان، از دولت خواستند که موضع سخت‌تری در قبال عربستان سعودی اتخاذ کند، عمدتاً به دلیل واکنش عربستان به جنگ اوکراین و امتناع این کشور از افزایش تولید نفت.
اما روابط آمریکا و عربستان پیش از این دچار تزلزل شده بود. تحریم نفتی اعراب در سال 1973، به رهبری عربستان سعودی در پاسخ به حمایت ایالات متحده از اسرائیل در طول جنگ یوم کیپور، بدترین رکود اقتصادی ایالات متحده در 40 سال گذشته را ایجاد کرد.
هفته‌ها قبل از حملات 11 سپتامبر - که در آن مغز متفکر و 15 نفر از 19 هواپیما ربا شهروندان سعودی بودند - ریاض تقریباً روابط خود را با ایالات متحده به دلیل آنچه که آن را شکست واشنگتن در مهار اسرائیل در جریان قیام فلسطینیان موسوم به انتفاضه دوم می‌دانست، قطع کرد. باراک اوباما، رییس جمهور سابق، هم با حمایت از قیام های «بهار عربی» و مذاکرات محرمانه هسته‌ای واشنگتن با ایران، سعودی‌ها را عصبانی کرد.
دونالد ترامپ، رییس جمهور آمریکا که پس از قتل خاشقجی در کنار شاهزاده محمد ایستاده بود، یک پاسخ نظامی مشترک به حمله ایران به سایت‌های نفتی عربستان سعودی در سال 2019 پیشنهاد کرد. این ایده زمانی کنار گذاشته شد که ریاض، از ترس تشدید جنگ منطقه‌ای، از مشارکت آمریکا و عربستان خودداری کرد.
چیزی که شکاف بین این دو کشور هم منافع قدیم را این بار متفاوت‌تر می‌کند زمانی اتفاق افتاد که آقای بایدن سال گذشته طی مکالمه‌ای با ملک سلمان گفت که او تنها به پادشاه 86 ساله به عنوان همتای خود نگاه می‌کند، نه فرزند او شاهزاده محمد.
سعودی‌ها با پایان دادن به شکاف سه ساله با قطر قبل از روی کار آمدن بایدت و آزاد کردن چند فعال برجسته در هفته‌های ابتدایی دولت او، سعی کردند با دولت جدید خود را تطبیق دهند. اما سعودی‌ها صبر خود را نسبت به آنچه به عنوان خواسته‌های بیش از حد ایالات متحده می‌دانستند از دست دادند.
مقامات سعودی اظهار دارند، زمانی که آقای مک گورک در فوریه سال گذشته به منظور لابی کردن برای آزادی عمو و پسر عموی شاهزاده محمد که به اتهام برنامه ریزی برای کودتا بازداشت شده بودند، یک سفر اعلام نشده انجام داد، مقامات سعودی او را رد کردند. هر چند که خانم واتسون از شورای امنیت ملی رفتن آقای مک گورک به عربستان سعودی برای این منظور را تکذیب کرد.
مقامات آمریکایی و سعودی اعلام کردند، در ماه ژوئیه، شاهزاده خالد بن سلمان، که برادر کوچکتر شاهزاده محمد است، با آقایان آستین و سالیوان در واشنگتن ملاقات کرد تا درباره تقویت دفاع هوایی عربستان گفتگو کنند.
مقامات اعلام کردند که شاهزاده خالد، بلندپایه ترین مقام سعودی که در دوران دولت بایدن به ایالات متحده سفر کرده بود، شامی را که برای مقامات آمریکایی در اقامتگاه سفیر این کشور در واشنگتن قصد داشت برگزار کند را بعد از اعلام زمان ملاقات با بلینکن که بسیار محدود در نظر گرفته شده بود را لغو کرد. روز بعد هم علیرغم گفت‌وگوهای مختصر سعودی‌ها دست خالی از سفر بازگشتند.
به گفته مقامات ارشد سعودی، شاهزاده محمد و ملک سلمان در طول جلسات سال گذشته با مشاورانشان درباره اینکه بایدن چه اقدامات تنبیهی ممکن است برنامه‌ریزی کند و بهترین روش برای جلوگیری از آنها، جمع شدند.
آنها گزینه‌هایی مانند تعظیم در برابر فشار کاخ سفید با آزادی بیشتر زندانیان سیاسی را مورد بحث قرار دادند. به گفته مقامات، شاهزاده محمد در عوض راه تهاجمی تر را انتخاب کرد. تهدید ایالات متحده با تشکیل اتحادهای نوپا با روسیه و چین.
در ماه سپتامبر، سعودی‌ها سفر آقای آستین را به دلیل درگیری برنامه‌ریزی لغو کردند و در همان شب از یک سیاستمدار ارشد روسی که توسط ایالات متحده تحریم شده بود، استقبال کردند.
دو هفته بعد، شاهزاده محمد، با لباس کوتاه، از آقای سالیوان در کاخ ساحلی پذیرایی کرد و به او گفت که سعودی ها تصمیم به پیش بردن برنامه تولید نفت به نفع روسیه ، که تولید را به میزان قابل توجهی افزایش نمی دهد، عمل خواهندکرد.
از آن زمان، آقای مک گورک و آموس هوخشتاین، فرستاده وزارت امور خارجه، مکرراً برای دیدار با شاهزاده محمد، شاهزاده خالد و برادر ناتنی بزرگترشان، وزیر انرژی شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان، از عربستان سعودی دیدن کرده‌اند.
کاخ سفید فروش تسلیحات برای مقاصد دفاعی به ریاض را از سر گرفت و با فروش 650 میلیون دلاری موشک های هوا به هوا در ماه نوامبر موافقت کرد. به دنبال آن، ایالات متحده با انتقال رهگیرهای پاتریوت که برای سرنگونی موشک های حوثی از دو کشور دیگر خلیج فارس استفاده می شد، موافقت کرد. ماه گذشته، عربستان سعودی و حوثی‌ها در پی دیپلماسی ویژه بایدن در یمن، با یک آتش‌بس نادر به درگیری هفت ساله خود پایان دادند.
آقایان مک گورک و هوخشتاین چند روز قبل از حمله روسیه به اوکراین و دوباره سه هفته بعد، هیئتی از ایالات متحده را به ریاض فرستادند. با وجود افزایش قیمت نفت به 140 دلار در هر بشکه، عربستان سعودی هیچ اقدامی نکرد. هیئت ایالات متحده با استقبال سرد روبرو شد. به گفته شخصی که توسط دولت بایدن در جریان است، به نظر می‌رسد سعودی‌ها به خاطر حمله به اوکراین به کرملین نزدیک‌تر شده‌اند.
در ماه مارس،شاهزاده محمد هفته‌ها پس از رد دعوت کاخ سفید برای صحبت با بایدن، با ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه تماس گرفت و بر تعهد ریاض به حفظ توافق نفتی خود با مسکو تأکید کرد.
