به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد، نایب رییس کمیسیون صنعت و معدن اتاق بازرگانی تهران می‌گوید، دلیل جولان طولانی‌مدت این برند در ایران و دست بالایی که در طول تمام این سال‌ها داشته‌اند، کامل نشدن زیرساخت‌های صنعتی پیشرفته در کشور و مونتاژی ماندن تعداد زیادی از کارخانه‌هاست، موضوعی که او آن را در «عدم تعمیق صنعت ایران» خلاصه می‌کند.
عقب ماندگی صنعتی
علیرضا کلاهی صمدی، نایب رییس کمیسیون صنعت و معدن اتاق بازرگانی تهران می‌گوید، دلیل اصلی گربه‌رقصانی برخی شرکت‌ها در ایران، سیاست‌های غلط صنعتی در طول دهه‌های گذشته بوده که صنعت ایران را به عدم تعمیق کشانده است. او با اشاره به مختصات کلی اقتصاد ایران اظهار کرد: وقتی بررسی‌های بین‌المللی از وضعیت اقتصاد ایران را می‌بینیم، یکی از بخش‌هایی که جزو ضعف‌های اقتصادی کشور محسوب می‌شود، حوزه صنعت است. هر چند ما از سال‌ها قبل در این حوزه فعال بوده‌ایم و در برخی بخش‌ها نیز عملکرد قابل قبولی از خود بر جای گذاشته‌ایم اما در کل و به طور خاص در حوزه‌های صنعتی پیشرفته‌تر فاصله‌ای قابل توجه با رقبای خارجی داریم.
عضو اتاق بازرگانی تهران با اشاره به وضعیت صنایعی مانند خودرو و لوازم خانگی گفت برخی از موفق‌ترین شرکت‌های ما در این حوزه مونتاژکنندگان بوده‌اند و متاسفانه محصولات شرکت‌های تولیدی کیفیت لازم را ندارند از این رو در صورتی که فضایی فراهم باشد، شرکت‌های خارجی بازار را در اختیار می‌گیرند و در صورت ایجاد شرایطی مانند تحریم با خروج از اقتصاد ایران ما را با مشکلات جدید مواجه می‌کنند.
کلاهی صمدی ادامه داد: برندی مانند بوش آلمان در ترکیه کارخانه تولیدی رسمی زده و ضمن استفاده از نیروی کار این کشور، فناوری خود را به آنجا منتقل کرده است ولی متاسفانه در کشور ما، سودجویان چه در زمان برجام و چه امروز اجازه شکل‌گیری طرح‌های سرمایه‌گذاری اینچنینی ندادند و از این رو می‌بینیم که وقتی این شرکت کره‌ای حضور خود را متوقف می‌کند ما در تامین مواد اولیه نیز با اما و اگر مواجه می‌شویم. به گفته او در شرایطی که شرکت‌های ایرانی در دهه‌های گذشته حمایت لازم را دریافت نکرده‌اند و پول نفت، چشم دولت‌ها را به روی صنعت بسته، کنار رفتن این شرکت‌ها می‌تواند بازار را با مشکلاتی کوتاه‌مدت مواجه کند و در بلندمدت راهبرد خروج از این شرایط، بهبود روابط با دنیا و تلاش برای به دست آوردن فناوری‌های نوین صنعتی، مهم‌ترین راهبرد خواهد بود. اقدامات حمایتی که وزارت صمت طراحی کرده، می‌تواند اثرات مثبت داشته باشد و اتاق بازرگانی نیز پیگیری خود در این حوزه را ادامه خواهد داد اما راهبرد بهبود روابط، بهترین و شاید تنها راهکار باقی مانده برای صنعت ایران است.
اتکای غیرقابل انکار اقتصاد ایران به درآمدهای نفتی برای دورانی طولانی باعث شده بسیاری از صنایع غیرنفتی یا عملا در ایران پا نگیرند یا توجه لازم برای توسعه و به‌روزسازی آنها صورت نگیرد. در چنین فضایی بازار محصولات صنعتی ایران یا در اختیار شرکت‌های خارجی باقی مانده یا دولت تلاش کرده با سیاست‌هایی مانند وضع تعرفه یا ممنوعیت واردات، فضای فعالیتی جدید برای شرکت‌های ایرانی فراهم کند. نمونه بازار خودروی ایران یکی از اصلی‌ترین مثال‌ها در مشخص شدن فاصله ایجاد شده میان صنایع ایرانی و رقبای منطقه‌ای و جهانی است. دولت در شرایطی در طول دهه‌های گذشته در ایران تعرفه‌های وارداتی قابل توجهی در بازار خودرو وضع کرده که هنوز تولیدکنندگان ایرانی چه در کمیت و چه در کیفیت نتوانسته‌اند، پاسخ‌گوی نیازها در بازار باشند و حفظ این بازار شبه‌انحصاری برای دورانی نسبتا طولانی، آنها را از مقایسه محصولاتشان با رقبای خارجی و حرکت به سمت بهبود کیفیت محروم کرده است.
در کنار آن، جا ماندن صنعت ایران از برخی فناوری‌های نوین، کار برندهای خارجی را در به دست آوردن سهمی جدی از بازار راحت‌تر کرده و در این بین بازار لوازم خانگی یکی از مهم‌ترین بازارهایی است که با وجود حضور شرکت‌ها و کارخانجات داخلی، فضایی قابل توجه برای شرکت‌های خارجی به وجود آورده است.
تحریم و صنعت
با وجود بازار غیرقابل چشم‌پوشی صنعت ایران برای شرکت‌های خارجی، تحریم‌هایی که در طول حدود یک دهه گذشته علیه اقتصاد ایران وضع شده، شرایط را برای حضور گسترده برندها دشوار کرده است. تنها استثنای به وجود آمده در این سال‌ها به دوران اجرای برجام بازمی‌گردد. با توقف تحریم‌ها علیه اقتصاد ایران و پشتیبانی شورای امنیت سازمان ملل از این تصمیم، بسیاری از شرکت‌های صنعتی بزرگ جهان برای حضور در ایران اعلام آمادگی کردند و حتی مذاکرات آنها با تهران به امضای توافقنامه و قراردادهای همکاری مشترک نیز منجر شد. هر چند در دوران برجام نیز تداوم سنگ‌اندازی‌های امریکا، اجرایی شدن کامل این توافق‌ها را دشوار می‌کرد اما سرانجام با استقرار ترامپ در کاخ سفید و اعلام خروج رسمی ایالات متحده از برجام بار دیگر تحریم‌ها علیه اقتصاد ایران فعال شد و به دنبال آن عملا تمامی شرکت‌ها و برندهای اروپایی که برای حضور در اقتصاد ایران اعلام آمادگی کردند از ترس تحریم و تهدیدهای امریکا، همکاری‌های جدید خود را متوقف کردند.
به دنبال این اتفاق ایران تلاش کرد با استفاده از گزینه‌های باقی مانده خود از سویی تجارت بین‌المللی و صادرات غیرنفتی خود را حفظ کند و از سوی دیگر برای برطرف کردن نیازهای خود به کشورهای آسیایی رو بیاورد. آمارهایی که از تجارت ایران در ماه‌های اخیر منتشر شده، نشان می‌دهد که نزدیک به 25 درصد از واردات و صادرات ایران با چین صورت گرفته و در میان شرکای اصلی تجاری کشور، نامی از هیچ یک از اروپایی‌ها مشاهده نمی‌شود. مشابه همین اتفاق در حوزه برندهای صنعتی و تجاری فعال در اقتصاد کشور نیز رخ داده است. در شرایطی که بسیاری از برندهای مشهور اروپایی، عطای ماندن در ایران را به لقایش بخشیدند در ماه‌های گذشته تعدادی از برندهای آسیایی در ایران ماندند و محصولاتشان همچنان در ایران عرضه شد، موضوعی که به نظر می‌رسد لااقل از سوی این شرکت بزرگ کره‌ای نقض شده است.
خروج چراغ خاموش
رصد بازار لوازم خانگی ایران در سال‌های گذشته نشان می‌دهد که برخی برندهای مشهور مانند LG بخش زیادی از ظرفیت بازار را قبضه کرده بودند. این شرکت با به‌دست آوردن سلیقه مصرف‌کنندگان ایرانی، بازاری گسترده برای فروش محصولاتش به وجود آورد.
با وجود این فضای گسترده فراهم شده برخی از این شرکت‌های در ماه‌های گذشته تصمیم گرفته‌اند که از تحریم‌های یکجانبه امریکا علیه اقتصاد ایران حمایت و همکاری‌های خود را با شرکای ایرانی متوقف کنند. هر چند این شرکت‌ها نیز می‌توانستند، تصمیم‌شان درباره خروج از بازار ایران را رسمی مطرح کنند اما به شکل چراغ خاموش بازار ایران را تحت فشار گذاشته‌اند. بر اساس اظهارات فعالان صنعت لوازم خانگی، برخی از شرکت‌های کره‌ای عملا همزمان با اعلام تصمیم ترامپ دیگر به ایران محصول جدید ارسال نکرده‌اند اما با این امید که شرایط تغییر کند، این موضوع را رسما اعلام نکرده و حتی به تبلیغاتشان در بازار ایران نیز ادامه داده‌اند تا در صورت لغو تحریم‌ها، خود را برندهایی نشان دهند که در روزهای سخت نیز در ایران مانده‌اند.
نخستین خبری که از احتمال خروج از ایران مطرح شد به اردیبهشت امسال بازمی‌گردد، جایی که شایعاتی از توقف حضور این شرکت‌ها در ایران حکایت می‌کرد اما رسما تکذیب شد. در همان ماه یک مقام مسوول در نمایندگی‌های این شرکت در ایران اعلام کرد که پیگیر مشکلات خود در این بخش هستند و با توجه به سرمایه‌گذاری‌هایی که در این بخش انجام و تجهیزات و ماشین‌آلاتی که خریداری شده است امکان تعطیل شدن این واحدها در ایران وجود ندارد.
در تیر ماه امسال نیز رییس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی از بدعهدی برخی از کره‌ای‌ها سخن گفت. مرتضی میری اظهار کرد: برخی از محصولات بنام جهانی همچون محصولات کشور کره در ایران تولید می‌شود که محصولات تولیدی تحت لیسانس و تولید داخلی از مواد اولیه وارداتی استفاده می‌کنند که در چند ماه اخیر به دنبال تحریم‌های یکجانبه و غیرقانونی امریکا علیه اقتصاد ایران، مواد اولیه تولید به سختی در اختیار کارخانه‌های داخلی قرار گرفت. این بدعهدی‌ها عاملی شد تا بازار با کمبود کالا مواجه شود و برخی با افزایش قیمت محصولات، بازار را با وجود کمبود کالا راکد کردند و شرایط به سمتی رفت که قیمت ماشین لباسشویی ایرانی ۱ میلیون تومانی به حدود ۴ میلیون تومان افزایش یافت.
این روند در ماه‌های گذشته نیز ادامه یافت تا جایی که چند روز قبل اعلام شد، تابلوهای تبلیغاتی شرکت LG از سطح شهر در حال پایین کشیده شدن است و فروشندگان ایرانی در شرایطی که محصول جدیدی دریافت نمی‌کنند، دلیلی برای حفظ تابلو‌ها ندارند.
