اقتصاد آنلاین – اکرم شعبانی؛ مواد پتروشیمی را در لحظه لحظه زندگی روزانه می‌توان دید اگرچه نقش آنها از دید بسیاری پنهان است و به راحتی قابل تشخیص نیستند. لوازم آرایشی، لوازم الکترونیکی، بسته‌بندی‌ها، منسوجات و لوازم بهداشتی از جمله موادی هستند که روزانه با آنها سروکار داریم و از جمله صنایع پایین دستی پتروشیمی‌ها محسوب می‌شوند.
نکته مشترک تمام صنایع موجود در این لیست – و بسیاری از دیگر صنایع – این است که از انواع پلاستیک‌ها و پلیمرهای مشتق شده از پتروشیمی‌ها استفاده می‌کنند. طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی IEA این گستردگی کاربردهای عملی در صنایع، پتروشیمی‌ها را به یکی از بزرگترین محرک‌های تقاضای جهانی نفت تبدیل کرده است. در ادامه این مطلب با دقت بیشتری به آینده پتروشیمی‌ها می‌پردازیم اما ابتدا به این مساله می‌پردازیم که آنها چگونه شکل داده می‌شوند.
اکثریت قریب به اتفاق مواد پتروشیمی از سوخت‌های فسیلی مانند گاز طبیعی و نفت خام به دست می‌آیند. سایر آنها معمولا از زغال‌سنگ و زیست توده به دست می‌آید.
این نیروگاه‌ها، نیروگاه‌هایی هستند که منابع طبیعی را به مواد پتروشیمی تبدیل می‌کنند تا به عنوان بلوک‌های سازه‌های دیگر برای سایر فرآیندها و محصولات مورد استفاده قرار گیرند.
این نیروگاه‌ها که به طور فزاینده‌ای پیچیده هستند، هم از نظر اندازه و هم از نظر مهندسی چشمگیر هستند و نیازها، انتظارات و تقاضای رو به رشد اقتصاد جهانی امروز را برآورده می‌کنند.
این فرآیند به مقادیر زیادی انرژی نیاز دارد و شامل یک مرحله تقطیر است که در آن هیدروکربن‌ها از سوخت‌های فسیلی جدا می‌شوند. سپس هیدروکربن‌های جدا شده به تاسیساتی به نام «کراکر» ارسال می‌شوند. این امکانات آنها را به مواد شیمیایی مفیدی تبدیل می‌کند که به عنوان مواد اولیه شناخته می‌شود.
مواد اولیه شیمیایی به هر نوع ماده فرآوری نشده‌ای اطلاق می‌شود که در فرآیند تولید به عنوان ماده پایه برای تبدیل شدن به محصول نهایی دیگر استفاده می‌شود.
طبقه اولیه خوراک پتروشیمی شامل:
الفین‌ها (اتیلن، پروپیلن و بوتادین)
آروماتیک‌ها (بنزن، تولوئن و زایلن)
متانول
پتروشیمی‌های اساسی مانند اینها اساس بسیاری از محصولات از جمله پلاستیک، کاغذ، الیاف، چسب‌ها و مواد شوینده هستند. آنها همچنین مسئول تولید طیف وسیعی از مواد شیمیایی هستند که به عنوان واسطه‌های پتروشیمی شناخته می‌شوند.
این مشتقات نسخه‌های پیچیده‌تری از پتروشیمی‌های اولیه هستند. از آنها در ساخت انواع محصولات نیز استفاده می‌شود. برخی از نمونه‌های معمولی عبارتند از:
وینیل استات – در ساخت رنگ استفاده می‌شود
اتیلن گلیکول – مورد استفاده در الیاف نساجی پلی استر
محصولات کلیدی ساخته شده از پتروشیمی
پتروشیمی‌ها ستون فقرات اقتصادهای مدرن را تشکیل می‌دهند و در طیف وسیعی از محصولات مصرفی و صنعتی یافت می‌شوند که بسیاری از آنها برای استفاده روزانه ضروری هستند.
مواد پتروشیمی پرکاربرد را می‌توان در همه چیز از لاستیک‌های مصنوعی تا چراغ‌های جلو و لنزهای خودرو یافت. در حالی که بیشتر افراد این مواد شیمیایی را با پلاستیک‌ها مرتبط می‌دانند، کاربردهای بالقوه آنها طیف وسیع‌تری از کاربردها، از مواد غذایی خانگی گرفته تا موشک را در برمی‌گیرد.
نحوه استفاده از پتروشیمی – محصولات صنعت پتروشیمی
استفاده از مواد پتروشیمی در محصولات روزمره خانگی بسیار گسترده است که نمی‌توان همه آنها را در اینجا ذکر کرد. فهرست زیر خلاصه‌ای از برخی از رایج‌ترین کاربردهای پتروشیمی است:
هیدروکربن‌ها در تولید و حمل و نقل
رزین‌ها، فیلم‌ها و پلاستیک‌ها در پزشکی
مواد نگهدارنده در مواد غذایی یا استفاده در بسته‌بندی مواد غذایی
کشاورزی، از پلاستیک و آفت‌کش‌ها گرفته تا کودها
محصولات خانگی مانند فرش، مواد شوینده و غیره
لاستیک
الیاف مصنوعی
چسب‌ها
رنگ‌ها
رنگ و پوشش
و این محصولات اینجا متوقف نمی‌شود. پتروشیمی‌ها برای سیستم انرژی و تولید مدرن اهمیت زیادی دارند.
نحوه استفاده از پتروشیمی در تولید
نمونه‌هایی از نحوه استفاده از پتروشیمی‌ها در تولید عبارتند از:
پنل‌های خورشیدی
عایق حرارتی ساختمان
قطعات خودروهای برقی
باتری‌ها
پره‌های توربین بادی
در بالا، به برخی از دسته‌بندی‌های رایج محصولاتی که در آنها از پتروشیمی‌ها استفاده می‌شود اشاره کردیم.
همانطور که می‌بینید، آنها طیف وسیعی از محصولات تجاری و مصرفی را در برمی‌گیرند که بسیاری از ما در زندگی روزمره خود از آنها استفاده می‌کنیم.
بیایید به ترتیب تولید دقیق‌تر نگاه کنیم یعنی از اصلاح اولیه تا کاربری نهایی.
ترتیب فرآوری پتروشیمی – از مواد اولیه تا مصرف نهایی
پنج مرحله در دستور فرآوری پتروشیمی وجود دارد که مواد اولیه را به محصولات متنوع تبدیل می‌کند.
مواد اولیه
مواد شیمیایی پایه
مواد شیمیایی واسطه / مشتقات
تولید محصولات
محصولات مصرفی
مهندسی پتروشیمی چیست؟
به عبارت ساده، مهندسی پتروشیمی زیرشاخه‌ای از مهندسی است که در فعالیت‌های لازم برای تولید هیدروکربن‌ها (گاز طبیعی یا نفت خام) و پالایش یا تبدیل آنها به پتروشیمی‌های مختلف کاربرد دارد.
مهندسان پتروشیمی چه می‌کنند؟
مهندسی پتروشیمی با استخراج مواد پتروشیمی از نفت خام و نفت سروکار دارد. مهندسان اطمینان حاصل می‌کنند که این فرآیند ایمن و کارآمد است.
آنها معمولا در موضوعاتی مانند:
زمین شناسی نفت و علوم زمین
مهندسی تاسیسات نفت و گاز
علوم زمین
ژئوفیزیک
مهندسان پتروشیمی در بسیاری از صنایع به کار گرفته می‌شوند. برخی مسئول نظارت بر عملیات و کارکنان محل چاه هستند. برخی دیگر تکنیک‌های جدید حفاری را ابداع و استفاده می‌کنند. آنها همچنین مسئول بهترین بهره‌برداری از چاه‌های قدیمی و ضعیف هستند.
پتروشیمی –طلوع یک صنعت
پتروشیمی‌ها تقریبا در هر چیزی که ما استفاده می‌کنیم، وجود دارند. گزارش آژانس بین‌المللی انرژی می‌گوید که پتروشیمی‌ها بزرگترین محرک تقاضای جهانی نفت هستند. این صنعت نسبتا جدید است و انتظار می‌رود در آینده به شکل قابل توجهی رشد کند و این همان چیزی است که آن را به عنوان «طلوع یک صنعت» می‌شناسند.
در دنیایی که به شدت به مواد پتروشیمی وابسته است، واضح است که آنها برای جوامع و اقتصادهای مدرن حیاتی هستند. از آنجایی که کارخانه‌های پتروشیمی ستون فقرات تولید و مدیریت پتروشیمی هستند، واضح است که نواوری در توسعه و مهندسی کارخانه، کلید موفقیت آینده این صنعت است.
