به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از فارس، طبق آمار در چهار ماه سرد سال ۱۴۰۰، بین ۶۰-۷۰ درصد از تولید گاز کشور در بخش خانگی و تجاری مصرف می‌شود. تشدید مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری موجب شده است که صنایع عمده مانند سیمان و فولاد، پتروشیمی‌ها و نیروگاه‌ها با کمبود سوخت مواجه شوند و این موضوع عدم‌النفع بیش از ۲۰ میلیارد دلاری برای کشور در پی داشته است.
یکی از راهکارهای اصلی برای کنترل مصرف در بخش خانگی و تجاری، اجرای پروژه‌های «بهینه‌سازی مصرف گاز» است که این پروژه‌ها ذیل ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید تدوین شده‌اند. به‌طور کلی دو پروژه مهم با عنوان ۱- طرح افزایش کارآیی موتورخانه‌ها ۲- طرح جایگزینی بخاری‌های فرسوده، جزء مهم‌ترین پروژه‌های بهینه‌سازی مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری هستند که اجرای آنها موجب کاهش قابل ملاحظه هدررفت گاز می‌شود.
در گزارش قبلی پرونده بحران گاز با عنوان «آخرین وضعیت طرح بهینه‌سازی مصرف گاز در موتورخانه‌ها/ ارتقای رایگان ۱۳ هزار موتورخانه» به بررسی طرح موتورخانه‌ها پرداخته شد. این گزارش به بررسی طرح «جایگزینی و اسقاط یک میلیون بخاری مرسوم با بخاری‌های راندمان بالا» پرداخته می‌شود.
جزییات طرح نوسازی یک میلیون بخاری فرسوده در کشور
طرح اولیه «جایگزینی و اسقاط یک میلیون دستگاه بخاری مرسوم با بخاری‌های گازسوز دودکش‌دار راندمان بالای هوشمند» ابتدا در سال ۹۶ در شورای اقتصاد تصویب شد. تصویر ۱ جزییات این طرح را نشان می‌دهد.
طبق طرح اولیه، سقف بازپرداخت در طول دوره اجرای طرح (۱۳۹۶-۱۴۰۲)، ۲۰۴ میلیون دلار در نظر گرفته شده بود. میزان صرفه‌جویی گاز طبیعی نیز ۳.۱ میلیارد متر مکعب برآورد شده بود.
تصویر ۱
جدول ۱ زمان‌بندی اجرای طرح جایگزینی یک میلیون بخاری را نشان می‌دهد.
جدول ۱
تغییر در زمان‌بندی طرح نوسازی بخاری‌ها به دلیل عدم تحقق اهداف
اما این طرح نیز همانند طرح موتورخانه‌ها چندین بار دستخوش تغییراتی شد. سه سال بعد از نخستین مصوبه شورای اقتصاد، این نهاد در تیر ماه سال ۹۹ مصوبه دیگری درباره طرح جایگزینی یک میلیون بخاری صادر کرد که تنها تفاوت آن با مصوبه قبلی تغییر در زمان‌بندی اجرای پروژه بود.
جدول ۲ تغییرات زمان‌بندی این پروژه را نشان می‌دهد، همانطور که مشاهده می‌شود تنها تغییر صورت گرفته در این بازه زمانی سه ساله شیفت زمانی در جدول زمان‌بندی بوده است، زیرا برنامه اولیه در تحقق اهداف با مشکل مواجه شده بود.
جدول ۲
پیشرفت طرح نوسازی بخاری‌های فرسود تنها ۱.۱ درصد!
البته در این فاصله زمانی ۳ ساله برخی اقدامات نیز برای جایگزینی بخاری‌های کم بازده با تمرکز بر مدارس انجام شد. جدول ۳ تعداد بخاری‌های نصب شده به تفکیک قرارداد و تولیدکننده را نشان می‌دهد. طبق این جدول تاکنون از یک میلیون بخاری مصوب تنها حدود ۱۱ هزار بخاری راندمان بالا جایگزین شده است، یعنی پیشرفت پروژه مطابق با برنامه اولیه تنها ۱.۱ درصد بوده است.
جدول ۳- تعداد بخاری‌های نصب شده به تفکیک قرارداد و تولیدکننده
افزایش حجم کاری طرح نوسازی ۵.۸ میلیون بخاری با وجود شکست در طرح قبلی
اما بعد از پیشرفت ۱.۱ درصدی طرح نوسازی بخاری‌ها، شورای اقتصاد مجددا دی‌ماه ۱۳۹۹ مصوبه جدیدی در این باره تصویب کرد که طبق آن تامین و جایگزینی ۵.۸ میلیون دستگاه بخاری گازسوز هرمتیک هوشمند با راندمان بالا با رده انرژی A در دستور کار قرار گرفت.
جدول ۴ برنامه جدید وزارت نفت دولت تدبیر و امید درباره این طرح را نشان می‌دهد.
جدول ۴
در مجموع مشخص نیست که طرح بهینه‌سازی با تمرکز بر نوسازی بخاری‌ها هم‌اکنون در چه مرحله‌ای قرار دارد و چرا این طرح در طول این سال‌ها توسط شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت اجرا نشده است.
