اقتصاد آنلاین - سپیده قاسمی؛ ماجرای فروش نخل‌ها به کشورهای همسایه به بهای نازل از زمانی داغ شد که فیلمی در فضای مجازی توسط یکی از نخلستان‌داران منتشر شد.
در این فیلم بیل میکانیکی به جان درختان نخل افتاده و آنها را از ریشه در می‌آورد. مالک نخلستان دلیل این کار را کم آبی و خشکسالی عنوان می‌کند و می‌گوید قرار است نخل‌هایی که عمری برای آنها زحمت کشیده شده، به کشورهای عرب منطقه فرستاده شود. این فرد همچنین از نگرانی برای آینده معیشت هم روستائیان خود با ادامه اجبار به ریشه کن کردن نخل‌ها می‌گوید.
پس از انتشار این فیلم و ورود رسانه‌ها به ماجرا، مسئولان در واکنش خود یا موضوع را به طور کل تکذیب کردند یا با ساده انگاری از کنار آن گذشتند.
به طور نمونه مسئولان جهادکشاورزی استان خوزستان که یکی از استان‌های اعلام شده از سوی انجمن ملی خرمای ایران در لیست استان‌های نخل فروش است، روز گذشته در مصاحبه با صدا و سیما اعلام کردند: از مبادی خروجی استان خوزستان خروج درخت نخل گزارش نشده است و در این استان هیچ گونه مجوز صادرات خرما به خارج از کشور صادر نشده است.
این مسئولان تاکید کردند: ما در استان خوزستان محدودیت منابع آبی در سال زراعی داریم، ولی شرایط به گونه‌ای نیست که اقدام به فروش درخت نخل شود.
از سوی دیگر یکی از اعضای کمیسیون کشاورزی مجلس نیز با حرف‌های دوپهلو درباره صادرات نخل‌های کشورمان به کشورهای عربی گفته است: اگر شرایط نخل‌ها به گونه‌ای است که امکان خشک شدن آنها وجود دارد شاید صادرات نخل‌ها منطقی باشد.
البته وی شروطی را نیز اعلام کرده است که باید نخل فروشی به کشورهای همسایه طبق تمامی ضوابط و قوانین محیط زیستی باشد و چاره‌ای غیر از این نباشد.
این عضو کمیسیون کشاورزی افزوده است: برای این کار باید به گونه‌ای تصمیم‌گیری کرد که بتوان ذخایر طبیعی خود را در داخل کشور حفظ کرده و مانع از خروج آن شویم.
تکذیب و حرف‌های دو پهلوی مسئولان در ارتباط با نخل فروشی در حالی است که انجمن ملی خرمای ایران در گفت‌وگو با اقتصاد آنلاین این اتفاق را شروع یک مصیبت دامن گیر می‌داند و تاکید دارد: همچنان ریشه کن کردن نخل‌ها در استان خوزستان و فارس و خروج آنها از کشور ادامه دارد و بیشترین نگرانی این انجمن، همه‌گیر و گسترده شدن این روند است.
مقداد تکلوزاده، دبیر انجمن ملی خرمای ایران، در گفت‌وگو با اقتصاد آنلاین، با بیان اینکه با هدف ارزیابی این مشکل بازدید میدانی از نخلستان‌های استان خوزستان داشتیم، افزود: بازدید میدانی انجام شده توسط انجمن نشان داد، به رغم تکذیب مسئولان این روند نگران‌کننده ادامه دارد و در حال تسری به مناطق بیشتری از استان‌های جنوبی است.
وی ادامه داد: البته درحال‌حاضر میزان گستردگی آن زیاد نیست، اما نگرانی ما از این است که مشکلات ناشی از خشکسالی و شوری آب تعداد بیشتری از نخلستان‌داران را وادار به ریشه کن کردن و فروش نخل‌ها به کشورهای همسایه کند.
تکلو زاده بیشترین نگرانی برای گسترش نخل فروشی را متوجه استان خوزستان به دلیل کاهش بارندگی و افزایش شوری آب دانست.
به گفته تکلوزاده؛ برآورد انجمن نشان می‌دهد در ماه‌های اخیر به میزان ۱۵ تا ۲۰ هکتار نخل از کشور خارج شده باشد.
وی تعداد درختان نخل در هر هکتار را حدود به طور متوسط ۲۰۰ نفر تخمین زد.
تکلوزاده در پاسخ به این پرسش که آیا ریشه کن کردن نخل‌ها بدون مجوز ممکن است، گفت: نخلستان‌داران برای ریشه کن کردن نخل‌ها از جهادکشاورزی مجوز دریافت می‌کنند و معمولا این مجوز به نخلستان‌هایی داده می‌شود که تراکم درختان نخل در آنها بالا است، یا نخل‌ها مسن یا کم ثمر هستند.
وی یادآور شد: نخلستان‌داران اجازه دارند درختان ریشه کن شده را فقط به شهرداری یا دیگر مشتریان در داخل استان بفروشند و خروج نخل‌ها از استان غیر قانونی است.
تکلوزاده با تاکید بر اینکه خروج نخل از مرزها قاچاق است، افزود: به دلیل حفظ ذخایر ژنتیکی کشور نخل‌ها اجازه خروج ندارند و این موضوع در هیچ شرایط قانونی نیست.
تکلوزاده از دیگر نتایج منفی خروج نخل‌ها از کشور را مشکلات زیست محیطی، تشدید مشکلات اقتصادی و تبعات منفی اجتماعی بر شمرد.
وی معتقد است؛ تکذیب مشکل از سوی مسئولان و بی‌تفاوتی آنها، فقط بر مشکل دامن زده و می‌تواند آن را تبدیل به بحران د رمنطقه کند.
تکلوزاده با بیان اینکه استفاده از قوه قهریه نیز راهکار مناسبی نیست، افزود: همیشه مسئولان در نخستین اقدام خود متوسل به قوه قهریه می‌شوند و سعی می‌کنند با ضرب و زور کشاورزان را وادار به ترک فعل کنند، در حالی که با توجه به شرایط اقتصادی نخلستان‌داران این اهرم پاسخگو نخواهد بود و حتی می‌تواند نتایج مخرب‌تر و عکس داشته باشد.
وی پیشنهاد داد: به جای صرف هزینه و زمان برای بکارگیری قوه قهریه از راهکارهایی مانند تحریک تقاضای داخلی برای مصرف خرما، ایجاد صنایع تبدیلی، توسعه بازاریابی داخلی و خارجی، تامین نهاده‌های تولید با قیمت مناسب و توزیع مناسب آب استفاده کنند.
تکلوزاده با اشاره به گزارش سازمان فائو (سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد)، اظهار کرد: این سازمان پیش‌بینی کرده است که طی ۱۰ سال آینده میزان سطح زیر کشت نخلستان‌ها در سراسر دنیا افزایش یابد، اما به نظر میرسد تحقق این پیش‌بینی برای ایران با توجه به بی‌برنامگی حاکم بر بخش کشاورزی کشور به سختی قابل تحقق باشد.
وی تصریح کرد: درحال‌حاضر ایران دومین کشور تولید‌کننده خرمای جهان است، اما در صورت بی‌تدبیری از دست رفتن این جایگاه دور از ذهن نیست.
بر اساس این گزارش؛ خشکسالی و افزایش هزینه تولید موجب شده بخش کشاورزی کشور بیش از گذشته درگیر مشکلات اقتصادی شود. فروش نخل‌ها نیز یکی از نتایج همین مشکلات است. به نظر میرسد حالا مسئولان باید بیش از هر زمان دیگری این موضوع را در نظر داشته باشند که تضعیف بخش کشاورزی که نقش مهمی در اقتصاد روستایی کشور دارد، تنها منتج به مشکلات اقتصادی نخواهد شد و مشکلات اجتماعی بسیاری را نیز به دنبال دارد که می‌تواند سریع‌تر از آنچه تصور می‌شود بحران آفرین شود.
