محبوبیت از دست رفته!

اقتصاد آنلاین – سپیده قاسمی؛ فیس بوک سرویس شبکه اجتماعی آنلاین است که در سال ۲۰۰۴ میلادی توسط مارک زاکربرگ راه اندازی شد. این شبکه اجتماعی که در ابتدا تنها برای ارتباط بین دانشجویان دانشگاه هاروارد بود در مدت کوتاهی جهانی شد و اکنون با بیش از با بیش از ۳.۵ میلیارد کاربر فعال محبوب‌ترین شبکه اجتماعی است.

فیس‌بوک در سال ۲۰۱۲ اقدام به خرید اینستاگرام به بهای یک میلیارد دلار و پس از آن در سال ۲۰۱۴ شرکت پیامک‌رسانی واتس‌اپ را به بهای ۱۹ میلیارد دلار خریداری کرد. زاکربرگ در بیانیه‌ای واتس‌اپ را سرویسی "فوق‌العاده با ارزش"توصیف کرد و گفت: "پیش‌بینی می‌کنم کاربران واتس‌اپ از یک میلیارد تَن خواهد گذشت".

شوک به کاربران سرویس‌های زیر فرمان فیس بوک

روز دوشنبه به طور ناگهانی کلیه سرویس‌های فیس بوک شامل شبکه‌های اجتماعی فیس بوک، اینستاگرام و واتس‌اپ به مدت ۶ ساعت قطع شد. کارشناسان ارسال تنظیمات اشتباه به سوییچ‌ها و روترهای زیرساختی سرورها را دلیل این قطعی اعلام کردند.

طبق گزارش رسانه‌های خارجی، به دنبال این قطعی ۶ ساعته فیس بوک تا ۲۰ میلیارد دلار ضرر و ارزش بازار آن به ۹۶۷ میلیارد دلار کاهش یافته است.

سهام فیس بوک نیز ۴.۹ درصد سقوط کرد و کل افت سهام این شرکت را از اواسط سپتامبر به حدود ۱۵ درصد رساند.

سوابق نگران کننده فیس بوک از گذشته تا کنون

 البته این اولین بار نیست که فیس بوک به کاربران خود شوک وارد می کنند و محبوبیت خود را از دست می دهد. در سال ۲۰۱۳ میلادی فیس بوک درگزارشی که خود منتشر کرد اقرار داشت که اطلاعات کاربرانش را به درخواست دولت‌های مختلف، در اختیار آنها می‌گذاشته است.

در گزارش فیس بوک آمده است؛  فقط  در نیمه نخست سال ۲۰۱۳ میلادی دولت‌های گوناگون خواستار دستیابی به اطلاعات بیش از ۳۸ هزار کاربر این شبکه اجتماعی شده‌اند که در ۸۰٪ موارد درخواست‌ها به نتیجه رسیده‌اند. بیش از نیمی از درخواست‌ها مربوط به دولت آمریکا بوده که به ۷۹٪ از آن‌ها ترتیب اثر داده شده‌است. همچنین بیش از ۷۴ کشور جهان چنین درخواست‌هایی از فیس‌بوک داشته‌اند.

هر چند بعدها وکیل این شبکه اجتماعی اعلام کرد که در جهت دستیابی به «معیارهای مناسب برای درخواست‌های دولت‌ها دربارهٔ اطلاعات کاربران» مفید باشد, اما این اتفاق از محبویبت شبکه اجتماعی فیس بوک کاست.

چندی بعد در روز ۳۰ دسامبر ۲۰۱۳ از فیس‌بوک شکایت شد که از پیام‌های خصوصی کاربران برای هوشمند کردن آگهی‌های خود بهره می‌گیرد. بر اساس این شکایت، فیس‌بوک متهم به کنترل پیام‌های خصوصی کاربران به منظور بهره‌گیری از محتوای لینک‌های درون آن برای تنظیم آگهی‌های خود است.

همچنین محتوای نژادپرستانه، زن ستیزانه، بهره گیری از اطلاعات کاربران این شبکه بدون اجازه برای انتخابات ریاست جمهوری ایالات امریکا از دیگر اتهامات وارده بر این شبکه اجتماعی در سال‌های پس از آن بوده است.  

به تازگی این شبکه اجتماعی با اتهام جدید دیگری روبه رو شده است. فرانسیس هوگن که قبلاً به عنوان مدیر تولید در تیم اخبار جعلی مدنی فیس بوک فعالیت می‌کرد، در برنامه تلویزیونی رازهای پنهان این شرکت را فاش کرد. او مدعی شده است اسنادی در دست دارد که نشان می‌دهد اینستاگرام آگاهانه به محتویاتی اجاره نشر می‌دهد که به دختران نوجوان آسیب می‌زند.

در این اواخر نیز نشریه وال استریت ژورنال گزارش‌هایی مبتنی بر اسناد داخلی و ایمیل‌های فیس بوک منتشر کرد که نشان می‌داد این شبکه اجتماعی با ایجاد تغییراتی در الگوریتم محتوا به دوقطبی شدن فضای آنلاین دامن زده است. این اسناد نشان داد فیس بوک اقدامات لازم را برای مقابله با محتوای تردید درباره واکسیناسیون اتخاذ نکرده و علاوه بر این موارد از آسیب اینستاگرام به سلامت ذهنی دختران نوجوان نیز آگاه بوده است.

فیس بوک در ایران

هر چند فیس بوک در کشور ما از سال ۱۳۸۸ فیلتر است و در پی سیاست‌های تحریم وبگاه آن اجازه انتخاب ایران به عنوان کشور محل سکونت را نمی‌دهد، اما همچنان کاربران زیادی از این شبکه اجتماعی در کشور ما استفاده می‌کنند.

دیگر شبکه‌های اجتماعی فیس بوک یعنی اینستاگرام و واتس‌اپ نیز از جمله شبکه‌های اجتماعی محبوب و پر کاربرد در ایران به شمار می‌روند.

مسئولان ایران علت فیلتر شدن را نقض حریم شخصی افراد در این وبگاه بیان می‌کنند و به نظر می‌رسد با سابقه این شبکه اجتماعی سخنان مطرح شده چندان هم بی ربط نبوده است.