اقتصادآنلاین - پرستو بهرامی راد؛ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش روز دوشنبه خود اعلام کرد اورانیوم غنی‌‌شده ایران به ۱۸ برابر حد مجاز در برجام رسیده است. در ادامه گزارش چنین عنوان شده است که تهران در ارائه پاسخ‌های «معتبر فنی» به سوال‌های آژانس درباره پیداشدن مواد هسته‌ای در ایران طی سه سال گذشته ناکام بوده است.
از سوی دیگر بعدازظهر روز سه‌شنبه، نفتالی بنت، نخست وزیر اسراییل با انتشار سه توییت پاسخ سخنان حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران در اجلاس داووس و در گفت‌وگو با فرید زکریا را داده است. او اسنادی را که ادعا می‌کرد مربوط به فعالیت هسته‌ای ایران در گذشته است، منتشر کرده و ایران را به «دروغ گفتن» به جهانیان متهم کرده است.
این اتفاقات در حالی روی داده که مذاکرات احیای برجام متوقف شده است. همچنین بسیاری پرونده برجام را شکست خورده می‌دانند. جلال ساداتیان، سفیر سابق ایران در بریتانیا در مورد شرایط این روزهای مذاکرات برای احیای برجام گفت: دولت جدید به دنبال این بود که برجام را احیا کند تا از مواهب آن برخوردار شود. به دولت قبلی این اجازه داده نشد که کار را به سرانجام برساند. اصولگرایان تلاش داشتند که دولتی اصولگرا به توافق دست یابد و اجازه ندادند آقای ظریف و عراقچی برجام را احیا کنند. حتی آقای روحانی مطرح کرد که بگذارید ما تمام کنیم، شما بهره آن را ببرید ولی به هر حال اجازه داده نشد.
او در ادامه توضیح داد: اصولگرایان فکر می‌کردند شرایط ثابت می‌ماند تا آنها توافق کنند،اما شرایط تغییر کرد. ۶ دور آقای عراقچی مذاکره کرد و ۸ آذر که بار دیگر به دولت جدید به میز مذاکره بازگشت، دور هفتم نام گرفت و در این دور دولت جدید چارچوب جدید ارائه داد که مورد پذیرش قرار نگرفت. بعد میخاییل اولیانوف، مذاکره کننده ارشد روسیه در وین میانجی‌گری کرد و مذاکرات ادامه یافت. در نهایت اختلافات فنی به سرانجام رسید و توافق منوط به تصیمات سیاسی شد. این تصمیمات سیاسی هم هنوز گرفته نشده و مذاکرات بلاتکلیف مانده است.
ساداتیان شرایط را برای مذاکرات نامناسب خواند و بیان کرد: در یک سال اخیر حوادث منطقه‌ای و جریانات داخلی شرایط به سمت و سویی برده که توافق را با مشکلاتی مواجه ساخته است. امروز عمده اختلاف مربوط به خروج نام سپاه از لیست تروریستی است و گفته شده که در ۹۸ درصد موارد، طرف‌ها به نتیجه رسیده‌اند. در خصوص دیگر اختلافات هم اطلاع رسانی دقیقی صورت نگرفته است.
این دیپلمات سابق در مورد شرایط امروز احیای برجام گفت: امروز به نقطه‌ای رسیده‌ایم که یک ماراتن سخت میان موافقین و مخالفین احیای برجام رخ داده است. آقای مورا و امیر قطر به تهران آمدند و همچنین سفری که آقای رییسی به عمان کرد در راستای احیای برجام بود. اما نقطه مقابل این ماجرا اسراییل است که همه تلاش خود را به کار گرفته تا برجام به نتیجه نرسد. در تهران ترور انجام می‌دهند، به پارچین و مواضع ایران در سوریه حمله کردند و از سوی دیگر در آمریکا ۶۶ سناتور را وادار کردند که بیانیه صادر کنند تا سپاه از لیست FTO خارج نشود. در واقع اسراییل همه تلاش خود را به کار گرفته است تا مساله برجام به سرانجام نرسد.
وی در ادامه تصریح کرد: از طرف دیگر اخیراً آقای رابرت مالی و همچنین وزیر خارجه آمریکا اظهارات منفی داشت که برجام به نتیجه نمی‌رسد. در نتیجه دو جناح مخالف و موافق برجام به شدت در تکاپو هستند و تا امروز اسراییل در رسیدن به اهداف خود موفق‌تر بوده است و شرایط را به سمت و سویی برده که برجام شکست بخورد.
سفیر سابق ایران در بریتانیا در مورد گزارش مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: به تازگی مدیر آژانس گفته است که ایران ۱۸ برابر توافق برجام اورانیوم غنی شده دارد. همزمان تبلیغاتی شروع شده است که اگر ایران بخواهد بمب اتم بسازد به اندازه کافی اورانیوم غنی شده ۶۰ درصدی در اختیار دارد. از سوی دیگر ایران طبق مصوبه مجلس فیلمهای ضبط شده از فعالیت‌های هسته‌ای ایران را به آژانس نمی‌دهد. همچنین دبیر کل آژانس تا امروز چندین بار به تهران آمده است و بار آخر هم با نارضایتی بازگشت.
ساداتیان در ادامه توضیح داد: با این شرایط احتمالاً آژانس گزارش منفی به شورای حکام ارائه می‌دهد. به زودی هم شورای حکام جلسه‌ای خواهد داشت و احتمال زیاد وجود دارد که در آنجا قطعنامه‌ای علیه ایران به تصویب برسد. اگر شورای حکام قطعنامه‌ای را علیه ایران به تصویب برساند این احتمال وجود دارد که مجدداً پرونده ایران به شورای امنیت برود که در این صورت ممکن است دو اتفاق روی دهد.
او در ادامه توضیح داد: امکان دارد در این شرایط شورای امنیت قطعنامه جدیدی علیه ایران به تصویب برساند، ولی بعید است این تلاش به جایی برسد زیرا روسیه و چین به لحاظ روابطی که با ایران دارند حتماً مقاومت می‌کنند و اجازه صدور قطعنامه را نخواهند داد. از سوی دیگر روسیه به دلیل رقابتی که امروز با غرب و آمریکا دارد ممکن است در مقابل این ماجرا ایستادگی کند.
ساداتیان دومین اتفاق را اینگونه تفسیر کرد: اگر قطعنامه شورای امنیت به جایی نرسید. ممکن است غربی‌ها راه دیگری در پیش بگیرند. در دوره آقای ترامپ، او تلاش بسیاری کرد که اروپایی‌ها را قانع کند تا مکانیسم ماشه یا اسنپ بک را فعال کنند، ولی این اتفاق نیفتاد. ولی اینبار بایدن روابط قوی‌تری با اروپایی‌ها دارد و به خصوص در مساله جنگ اوکراین به هم نزدیک‌تر شده‌اند. با این شرایط هیچ بعید نیست که اروپایی‌ها حاضر شوند که اسنپ بک یا مکانیزم ماشه فعال شود.
این دیپلمات سابق گفت: در این صورت اگر مکانیزم ماشه فعال شود، آن ۶ قطعنامه قبلی برمی‌گردد. امروز برخی کشورها تحریم‌های یکجانبه و زورگویانه آمریکایی‌ها علیه ایران را نادیده میگیرند و تبعیت نمی‌کنند. ولی در شرایطی که قطعنامه‌ها بار دیگر اجرایی شوند همه کشورهای دنیا مجبور به تبعیت از تحریم‌های سازمان یافته سازمان ملل و شورای امنیت هستند و در چنین صورتی شرایط ایران سخت تر خواهد شد.
ساداتیان در خصوص احتمال احیای برجام اظهار کرد: احیای برجام بسیار سخت شده است، مگر حوادثی پشت پرده اتفاق بیفتد. مثلاً بعد از سفر آقای رییسی به عمان و امیر قطر به تهران، شاید پا درمیانی و تلاش‌های پشت پرده‌ای رخ دهد. یا امنیتی‌هایی که در چارچوب ارتباطات خاص خارج از روابط دیپلماتیک آشکار، فعالیت دارند احتمالاً کار را به نتیجه برسانند. در واقع ممکن است ۲۰ درصد برجام به سامان برسد ولی تا اینجای کار، باید مساله را منفی تلقی کنیم.
