سود حیرت آور بانک ها از طرح وام دهی ارزان کرونا

اقتصادآنلاین – اکرم شعبانی؛ به گزارش فایننشال تایمز، ۲.۲ تریلیون یورو وام یارانه‌ای که توسط بانک مرکزی اروپا به بانک‌ها ارائه شد، به جلوگیری از بحران اعتباری در زمان وقوع بحران کووید – ۱۹ کمک کرد. اما با توجه به اینکه بانک مرکزی اکنون در حال برنامه‌ریزی برای افزایش نرخ بهره است، به گفته تحلیل‌گران قرار است سود بیشتری به ارزش ۲۴ میلیارد یورو برای وام دهندگان منطقه یورو فراهم کند.

به گفته سه نفر از افراد آشنا به این طرح، شورای حاکم بانک مرکزی اروپا قرار است در مورد چگونگی کاهش حاشیه اضافی که صدها بانک می‌توانند به سادگی با سپرده گذاری وام‌های یارانه‌ای در بانک مرکزی بدست آورند، بحث کند.

مردم معتقدند از نظر سیاسی این مساله غیرقابل قبول است که بانک مرکزی اروپا سودی با پشتوانه مالیات دهندگان به بانک‌ها ارائه دهد در حالی که هزینه‌های استقراض را برای خانوارها و مشاغل افزایش می‌دهد و بیشتر وام‌دهندگان تجاری به کارکنان پاداش پرداخت می‌کنند و سود سهام را بین سرمایه‌گذاران تقسیم می‌کنند.

بانک مرکزی اروپا اعلام کرده است که قصد دارد در نشست روز بیست و یکم جولای، نرخ سپرده خود را به منفی ۰.۲۵ درصد افزایش دهد، در حالی که سیگنال افزایش بیشتر در ماه سپتامبر محتمل است که برای اولین بار در یک دهه گذشته به بالای صفر خواهد رسید و به دنبال آن اگر سطح تورم همچنان بالا بماند، افزایش بیشتری در پیش خواهد بود.

یکی از گزینه‌ها می‌تواند این باشد که بانک مرکزی اروپا شرایط وام‌ها را تغییر دهد تا شانس بانک‌ها برای کسب بازدهی خودکار از پول را کاهش دهد، درست همانطور که پس از شروع همه‌گیری در سال ۲۰۲۰ جذابیت آنها را افزایش داد.

بانک مرکزی اروپا از وام‌های ارزان قیمت خود به بانک‌ها دفاع و اعلام کرد: بدون این وام‌ها همه‌گیری به اقتصاد واقعی ضربه محکمتری می‌زد. با این وجود بانک از اظهارنظر در مورد اینکه چگونه می‌تواند مانع از دستیابی وام دهندگان به سودهای بادآورده شود، خودداری کرد.

مورگان استنلی تخمین زده است که بانک‌ها می‌توانند با سپرده‌گذاری وام‌های ارزان بانک مرکزی اروپا از ماه گذشته تا پایان این طرح در دسامبر ۲۰۲۴، بین ۴ تا ۲۴ میلیارد یورو سود بیشتر کسب کنند که تا حدی بستگی به سرعت افزایش نرخ بهره در ماه‌های آینده دارد.

یکی از افراد مطلع در این باره می‌گوید: بانک مرکزی اروپا تخمین زده است که کل سود موجود برای بانک‌ها تقریبا نصف حداکثر برآورد مورگان استنلی است. بیش از ۷۴۰ بانک در اوج خود در ماه ژوئن ۲۰۲۰، زمانی که ۱.۳ تریلیون یورو توزیع شد، درخواست وام دادند اما تعداد کل شرکت کنندگان در این طرح به صورت عمومی در دسترس نیست.

بانک مرکزی اروپا در سپتامبر ۲۰۱۹، شروع به ارائه وام‌هایی معروف به عملیات هدفمند تامین مالی مجدد بلندمدت کرد. در ابتدا این وام‌ها با نرخ سپرده بانک مرکزی اروپا منفی ۰.۵ درصد در دسترس بود. اما پس از شیوع بیماری همه‌گیر، بانک مرکزی اروپا نرخ را به منفی ۱ درصد کاهش داد و در واقع به بانک‌ها حتی مبلغ بیشتری را برای استقراض پول مشروط بر اینکه دفاتر وام خود را کوچک نکنند، پرداخت کرد.

بانک مرکزی اروپا عملیات هدفمند تامین مالی مجدد بلندمدت را ماه گذشته به نرخ سپرده خود بازگرداند. اما نکته مهم این است که نرخ وام‌ها به عنوان میانگین در طول عمر سه ساله آنها محاسبه می‌شود. بانک‌ها می‌توانند هر سه ماه یکبار پول را زودتر بازپرداخت کنند. ماه گذشته ۷۴ میلیارد یورو بازپرداخت زودهنگام انجام شد که بسیار کمتر از حد انتظار بود و نشان دهنده افزایش جذابیت این طرح با افزایش نرخ بهره است.

یکی از مقامات در این باره گفت: برخی بانک‌ها محاسبات سود خود را با بانک مرکزی اروپا بررسی کردند و سپس ایده بازپرداخت زودهنگام را کنار گذاشتند.

فابیو ایانو یکی از مقامات ارشد اعتباری مودیز عنوان کرد: ما از بانک‌های اروپایی انتظار داریم تا زمانی که برای آنها امکان دارد، عملیات هدفمند تامین مالی مجدد بلندمدت خود را حفظ کنند چرا که این پول رایگان است. او پیش بینی کرد که بخش عمده نقدینگی بانک مرکزی اروپا وام‌ها را تامین نمی‌کند بلکه در بانک مرکزی سپرده می‌شود.

مورگان استنلی محاسبه کرده است که اگر بانک مرکزی اروپا تا پایان سال جاری نرخ سپرده خود را به ۰.۷۵ درصد افزایش دهد، بانکی که وام عملیات هدفمند تامین مالی مجدد بلندمدت را در ژوئن ۲۰۲۰ دریافت کرده است، تا زمانی که در ژوئن ۲۰۲۳ بازپرداخت شود، می‌تواند حاشیه سود ۰.۶درصدی بر روی این پول به دست بیاورد.

مدیر مالی یک بانک اروپایی گفت: این تجارت برای ما کاملا سودآور بوده است. برای بانک‌ها سخت بود که در مورد آن با صدای بلند فریاد بزنند – شما نمی‌خواهید بگویید که به عنوان یک بانک، از همه‌گیری سود برده‌اید.

در حالی که بانک مرکزی اروپا داده‌های بانک‌ها را منتشر نمی‌کند، وام دهندگان فرانسوی با نزدیک به ۵۰۰ میلیارد یورو در آوریل، بزرگترین استفاده کنندگان نقدینگی ارزان بودند و پس از آن وام‌دهندگان ایتالیا و آلمان قرار داشتند.

در دویچه بانک که بزرگترین بانک وام دهنده آلمان است، ۴۴.۷ میلیارد یورو استقراض عملیات هدفمند تامین مالی مجدد بلندمدت معادل ۹ درصد از کل دفتر وام ۴۸۱ میلیارد یورویی آن بود.

سال گذشته، درآمد بهره دویچه به میزان ۴۹۴ میلیون یورو از نقدینگی یارانه‌ای بانک مرکزی اروپا یا ۱۵ درصد از سود قبل از مالیات آن افزایش یافت. دویچه که عملیات هدفمند تامین مالی مجدد بلندمدت را به عنوان «کمک مالی دولتی» در حساب‌های خود محسوب می‌کند، از بیان میزان سپرده‌گذاری در بانک مرکزی اروپا خودداری کرد.