تکلیف قیمت نان با افزایش دو برابری قیمت گندم چه می شود؟

اقتصادآنلاین - سپیده قاسمی؛ سال زراعی گذشته ابتدا قیمت خرید تضمینی هر کیلوگرم گندم از کشاورزان ۴ هزار تومان تعیین شد و سپس با مصوبه شورای عالی اقتصاد به ۵ هزار تومان افزایش یافت.

برای سال زراعی پیش رو، جواد ساداتی‌نژاد، وزیر جهادکشاورزی، در روز ۲۷ آبان‌ماه در ادامه سفر یک روزه به استان زنجان، اعلام کرد که قیمت خرید تضمینی هر کیلوگرم گندم از کشاورزان ۷۵۰۰ تومان تعیین شده است که به دلیل قیمت‌های تمام شده محصولات جای بازنگری هم دارد.

چند روز پیش، رحیم زارع، سخنگوی کمیسیون تلفیق لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ مجلس، خبر داد که نمایندگان در نشست این کمیسیون با افزایش قیمت خرید تضمینی گندم برای سال زراعی پیش رو تا سقف ۹ هزار و ۵۰۰ تومان موافقت کردند. 

به عبارت دیگر، قرار بر این است هر کیلوگرم گندم نسبت به سال گذشته ۴ هزار و ۵۰۰ تومان بیشتر از کشاورزان  خریداری شود. این افزایش قیمت خرید به همان نسبت، افزایش قیمت آرد و در پی آن نان را در پی خواهد داشت.

این درحالی است که تا امروز نحوه تعیین قیمت نان و تخصیص یارانه به آن با ابهامات زیادی روبه‌رو است و دولت برای کنترل بازار نان طرح مشخصی را ارائه نداده و اعلام نکرده است در صورت افزایش قیمت خرید گندم از کشاورزان تکلیف قیمت نان، چه خواهد شد؟

تنها طرحی که تا امروز دولت برای کنترل بازار نان ارائه داده، توزیع نان با "کارت نان" یا "کارت یارانه" است، آن هم در صورتی عملی می شود که حذف ارز ترجیحی از گندم اتفاق بیفتد که، تا اینجا به نظر می رسد تصمیم دولت در حفظ ارز ترجیحی برای این محصول است.

در حال حاضر بر اساس بهره‌مندی گندم از ارز ترجیحی، دو نوع آرد یارانه ای در اختیار نانوایان قرار می گیرد، آرد یارانه‌ای نوع یک با قیمت هر کیلوگرم ۸۲۰ تومان و آرد یارانه‌ای نوع ۲ که مختص نانوایان آزادپز با قیمت هر کیلوگرم ۱۱۰۰ تا ۱۲۰۰ تومان است.  مطابق با همین نرخ های آرد، برای انواع نان قیمت مصوب تعیین و به تمام واحدهای صنفی خبازی ابلاغ شده و نانوایی‌ها ملزم به رعایت آن ها هستند اما، آنگونه که سازمان تعزیرات اخیرا اعلام کرده است؛ بیشترین تخلف در حوزه نان، آرد و نانوایی گران‌فروشی و وزن چانه نان یعنی کم فروشی است. 

 با این اوصاف دور از انتظار نیست اعلام افزایش ۴ هزار و ۵۰۰ تومانی قیمت گندم شاهد افزایش این نوع از تخلفات در نانوایی ها باشیم.

محسن لزومیان، رییس اتحادیه سراسری تولیدکنندگان و صادرکنندگان نان ایران، معتقد است؛ جای تعجب ندارد که اعلام افزایش قیمت خرید تضمینی گندم آن هم با افزایش حدود دو برابری در شرایطی که هنوز قیمت نان و نحوه تخصیص یارانه به آن بلاتکلیف است موجب آشفتگی در در این حوزه شود.

وی با اشاره به خبرهای متعدد در ماه های اخیر درباره نحوه تخصیص یارانه به نان، گفت: خبر حذف ارز ترجیحی از گندم و تکذیب آن، خبر صدور کارت نان و تکذیب آن و تمام شایعات پیرامون آن ها موجب نگرانی در بین نانوایان برای  قیمت و نحوه تامین آرد یارانه ای شده و حالا افزایش قیمت گندم به آن دامن زده است.

لزومیان معتقد است؛ قبل از آنکه افزایش حدود ۲ برابری قیمت خرید گندم از کشاورزان ، بازار نان را بیش از این آشفته کند، دولت باید نحوه پرداخت یارانه نان و توزیع آن را تعیین تکلیف کند.

وی تصریح کرد: افزایش قیمت خرید تضمینی گندم افزایش قیمت آرد و در پی آن نان را به دنبال دارد، دولت باید به این پرسش پاسخ دهد که، آیا قرار است مردم نان را گران تر بخرند یا همچنان این قیمت ها با پرداخت یارانه بیشتر به آرد بدون تغییر باقی بماند.

به گفته وی؛ افزایش قیمت خرید گندم با توجه به افزایش هزینه تولید برای کشاورزان ضروری بوده اما این اقدام باید با برنامه و با توجه به این مهم باشد که نان بخش مهمی از غذای اقشار کم درآمد است.

لزومیان پیشنهاد داد: اگردولت قصد حذف ارز ترجیحی گندم را در سالجاری ندارد برای کاهش تخلفات، قیمت آرد و گندم را تک نرخی کند تا تخلف در بخش آرد و نان به حداقل برسد، همچنین همزمان با آن، نحوه پرداخت یارانه نان و توزیع آن را با سرعت تعیین تکلیف کند و اطلاعات آن در اختیار مردم قرار دهد. 

بر اساس این گزارش شرکت بازرگانی دولتی ایران اعلام کرده، میزان پرداخت یارانه گندم تحویلی به کارخانه های آرد در سال گذشته ۵۰ هزار میلیارد تومان بوده است. اما به رغم پرداخت این حجم از یارانه، در حوزه نان گران فروشی و کم فروشی از اصلی ترین تخلفات و شکایت مردم بوده است که نشان از روش اشتباه نحوه تخصیص و توزیع یارانه نان دارد.