احتمال افزایش شکاف قیمتی در بازار شکر
«دو روز است شکر نداریم.» این پاسخ یکی از فروشندگان فروشگاه‌های همواره تخفیف است. مشاهدات میدانی خبرنگار ما نشان می‌دهد بیشتر از دو روز است که توزیع با مشکل روبه‌رو شده است و قفسه بسیاری از فروشگاه‌های عرضه شکر خالی مانده است.
قطع توزیع شکر
یکی از فروشندگان فروشگاه‌های زنجیره‌ای همواره تخفیف می‌گوید: «دو روز است سفارش‌های شکر تحویل داده نشده است.» قفسه‌های شکر خالی است. این فروشنده درباره مشکلاتی که در عرضه نامناسب شکر ایجاد شده است می‌گوید: «شکر انبار تمام شده است و دو روز است که شکر نداریم. با شرکت هم که تماس می‌گیریم می‌گویند فعلا شکر نیست.» زمستان سال گذشته شکر با جهش قیمتی همراه شد. قیمت این کالا از 7 هزار تومان در ابتدای سال 99 به کیلویی 12 هزار تومان در اسفند رسید البته هیچ کمبودی وجود نداشت. قیمت شکر در شروع سال جدید هم بدون نوسان ماند اما حدود سه روز است که فروشگاه‌های سطح شهر شکر کمتر شکر عرضه کرده‌اند.
بعضی از فروشگاه‌ها و سوپرمارکت‌ها شکر می‌فروشند. یکی از سوپرمارکت‌های خیابان فاطمی شکر بسته‌ای یک کیلویی را با قیمت روی بسته یعنی 12 هزار تومان می‌فروشد. البته او می‌گوید خرید قبل است: «شکری را که الان در مغازه است اول سال خریدم وگرنه شکر پیدا نمی‌شود. بعضی از همکارها هم برای شکر تماس گرفتند. ظاهرا فعلا شکر در بازار نیست.» او شکر فله هم می‌فروشد: «کیلویی 14 هزار تومان. شکر فله هم خرید قبل است که با قیمت روز می‌فروشیم.» او در مقابل این سوال که 14 هزار تومان بیشتر از نرخ مصوب است می‌گوید: «اگر این شکر را کیلویی 12 هزار تومان بفروشم خودم باید گران‌تر بخرم. الان هم که شکر در بازار پیدا نمی‌شود و معلوم نیست فردا با چه قیمتی عرضه شود.»
نبود شکر قنادی‌ها را هم با مشکل روبه‌رو کرده است. یکی از کسبه این صنف می‌گوید فعلا کمبود شکر ندارد «اما تا کی می‌توانم دوام بیاورم. امروز نه، فردا شکرم تمام می‌شود و فقط امیدوارم که تا آن زمان شکر وارد بازار شده باشد.» او در پاسخ به این سوال که به هر دلیلی، اگر شکر مدتی در بازار توزیع نشود آیا مغازه را تعطیل می‌کند می‌گوید: «مغازه را که نمی‌توان تعطیل کرد. جنس همیشه هست فقط آن موقع مجبوریم گران‌تر بخریم. مگر الان نیاز بیشتر از سهمیه دولتی روغن را از بازار آزاد تهیه نمی‌کنیم؟ شکر هم روش!»
مشاهدات میدانی نشان می‌دهد توزیع شکر در سطح شهر تهران با مشکل مواجه شده است. هنوز دلیل این عدم توزیع مشخص نیست اما کالایی که در بازار در حال فروش است از خریدهای ابتدای سال است. این شرایط بازار شکر باعث شده شکاف نرخ بین قیمت دولتی و آزاد افزایش پیدا کند به گونه‌ای که در دو روز پس از کاهش توزیع بسیاری از واحدهای فروش شکر را بیشتر از نرخ مصوب یعنی 12 هزار تومان می‌فروشند.
کاهش تولید شکر
از نیاز سالانه حدود 2 میلیون و 200 هزار تن شکر کشور حدود یک میلیون و 500 هزار تن آن از طریق واحدهای صنعتی کشور تامین می‌شود و مابقی از طریق واردات. سال گذشته که دولت منبع تامین ارز واردات شکر را به بازار نیمایی منتقل کرد قیمت این قلم از سبد معیشتی خانوارها افزایش یافت به گونه‌ای که مرکز آمار ایران رشد قیمت شکر بین اسفند 98 تا 99 را 88 درصد اعلام کرده است. این افزایش قیمت باعث شد شکر وارداتی با نرخ بیشتری وارد بازار شود و بر قیمت شکر ایرانی هم تاثیر بگذارد.
از طرفی با توجه به کاهش تولیدی که در سال گذشته اتفاق افتاد تقاضای بازار بیش از سال‌های گذشته به واردات وابسته شد. در سال 99 نزدیک به 5 میلیون تن چغندر قند تولید شد که نسبت به سال 98 با کاهش 2 میلیون تنی همراه بوده است. نرخ ارز تنها روی شکر وارداتی تاثیر نگذاشت و قیمت تمام شده شکر داخلی را هم افزایش داد. آن هم در حالی که با توجه به قدمت این صنعت در کشور و فرسودگی تجهیزات این واحدها، هزینه نگهداری و ادامه فعالیت آنها هم افزایش یافته است.
دولت هم نرخ مصوب خرید چغندرقند را از 840 تومان به یک هزار و 297 تومان افزایش داد اما با توجه به سرعت تورم در دو سال گذشته کشاورزان به این رقم هم اعتراض دارند. آمارها می‌گویند از سال 93 تا 99 نرخ مصوب چغندر قند 211 درصد و شکر 174 درصد افزایش یافته است در حالی‌که افزایش قیمت نرخ مصوب شکر به این میزان نبوده است. این مساله باعث شده حاشیه سود این صنعت پایین بیاید و سال به سال میزان تولید این کالای استراتژیک کاهش می‌یابد. باید دید در روزهای آینده ستاد تنظیم بازار با چه سیاستی به ساماندهی بازار شکر می‌پردازد.
