هجوم گردوغبار به ایران با منبع خارجی
گرد وغبار‌ها با منشأ داخلی کرمان و سیستان و بلوچستان را درنوردید. ریزگردها با منشأ خارجی فارس را نیز دربرگرفت.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران، خیز گرد و غبارها از سوریه و عربستان پروازها به استان فارس را متوقف ساخت. باران زمستانه شیراز را گل‌آلود کرد. پنجره‌ها و شیشه‌های حفاظ تخت جمشید را شکست. کودکان و کهنسالان شیرازی را با مشکل روبه‌رو کرد. درختان را شکست و در نهایت برای ساعاتی شهر را در خاموشی برد. عبدالحسن صمدنژاد مدیرکل منابع طبیعی فارس و صادق ضیاییان، مدیرکل پیش‌بینی هواشناسی کشور منشأ گرد و خاکی که شیراز را گل آلود کرد، عربستان و بخشی از سوریه می‌دانند.
«حمید ظهرابی» مدیرکل محیط زیست استان فارس اما منشأ گرد و غبارهای دو روزه شیراز را خارجی نمی‌داند و می‌گوید: فرونشست سریع ذرات معلق همزمان با توقف باد حاکی از این است که منشأ گردوغبار شب گذشته داخلی و بسیار نزدیک به شهر شیراز است.
او می‌گوید: «حتی اگر براساس برخی گزارش ها این غبار مقداری نیز تحت تأثیر منابع خارجی باشد اما از آن جایی که بلافاصله پس از فروکش کردن باد شاهد ترسیب غبار و گرد و خاک بودیم؛ شکی نیست که بخش عمده گرد و خاک منشأ داخلی و ناشی از تخریب پوشش گیاهی و تغییر کاربری مراتع و زمین‌های کشاورزی رها شده در اطراف شهر شیراز بوده است.»
به گفته او، تخریب‌های ناشی از معادن بویژه معادن شن و ماسه و انباشت حجم زیادی از محصولات کارخانجات تولید شن و ماسه، سنگ بری‌ها و معادن کارخانه سیمان در درون شهر و مجاورت شهر شیراز هم در این خصوص نقش داشتند.
با وجود این، ضیاییان براساس نقشه‌های ماهواره‌ای نقش کانون‌های داخلی در ایجاد گرد و غبارهای اخیر شیراز را منتفی می‌داند. صمدنژاد هم می‌گوید: «این طوفان پیش از وقوع پیش‌بینی شده بود و از همان ابتدا منشأ آن خارجی اعلام شد.»
شکست درخت‌ها در سیستان و بلوچستان
درخت‌ها لایه حفاظتی شهرها در مقابل ریزگردها و گرد و غبارها هستند اما در جنوب شرق ایران طوفان و گرد و غبار مدتهاست به چهار فصل زندگی در سیستان و بلوچستان رنگی خاکستری زده است. چند وقت پیش بود که زمین‌های کشاورزانی که از بی‌آبی جان سالم به در برده بودند زیر طوفانی از شن دفن شد. تازه‌ترین طوفان در زاهدان هم تیرهای چراغ برق را انداخت و ۳۴۹ اصله درخت را قطع کرد. وزش طوفان آن قدر زیاد بود که شعاع دید در اطراف فرودگاه زاهدان را به صفر رساند. همچنین گرد و خاک در شمال سیستان و بلوچستان ۳۴ بیمار تنفسی را روانه بیمارستان کرد و سه نفر از آنها بستری شدند.
محسن بوستانی مدیرکل مدیریت بحران سیستان و بلوچستان هم در گفت‌و‌گو با ایرنا از ریزش دیوار برخی از خانه‌ها و تخریب برخی از خودروها بر اثر این طوفان و وزش شدید باد خبر می‌دهد.
این طوفان باعث بسته شدن سه مسیر زاهدان- خاش، زاهدان- بم و زاهدان سه راهی دشتک شد. داوود شاقوزایی رئیس اداره مقابله با بحران و پدافند شهرداری زاهدان طوفان این شهر را در ۹ سال گذشته بی‌سابقه می‌خواند و به ایرنا می‌گوید:«وزش این طوفان که در ۹ سال اخیر بی‌سابقه بوده خساراتی را در شهر زاهدان به همراه داشته که می‌توان به شکستگی و سقوط ۳۴۹ اصله درخت، ۲۳ مورد تخریب دیوار منازل مسکونی، سقوط ۱۳ تیر برق، خسارت به ۱۴ دستگاه خودروی شخصی، خسارت به ۱۴۹ مورد تابلوی برق، تابلوی تبلیغاتی و چراغ راهنمایی و رانندگی و انسداد ۳۷ مسیر در معابر سطح شهر اشاره کرد.»
طوفان به‌دنبال متروک کردن روستاهای کرمان
عباس درخشانی رئیس اداره امور بیابان منابع طبیعی کرمان، طوفان جمعه این استان را متفاوت با همه طوفان‌هایی می‌داند که پیش‌تر کرمان را درگیر کرده بود. او می‌گوید: «شدت این طوفان بسیار بالا بود و تمام استان را درگیر کرد.» درخشانی، منشأ آن را جریان‌های سرد و گرم خارج از کشور می‌داند. البته درخشانی دلیل شدت گرفتن این طوفان را فقر پوشش گیاهی و عرصه بالای بیابانی کرمان اعلام می‌کند. به گفته او این طوفان عرصه‌های فقیر و بی‌پوشش راور، رفسنجان، بم، ریگان و فهرج را درنوردید. او احیای این اراضی را با برنامه‌های بیابان زایی مهم‌ترین گام برای تثبیت گرد و غبارها در کرمان می‌داند. او منابع طبیعی را بستر حیات می‌داند و می‌گوید: این طوفان باعث تخریب زمین‌های مسکونی و اراضی زراعی و بسته شدن راه‌ها در فهرج، بم، نرماشیر و... شد. او خواستار تزریق اعتبارات کلان برای تثبیت طوفان‌های شن کرمان می‌شود و می‌گوید: «منطقه گم‌بکی در ریگان در سال‌های گذشته مورد هجوم‌شن قرار گرفت و زندگی در آن غیرممکن شد اما با بیابان زایی زندگی به آن برگشت و الان بسیاری در آن سرمایه‌گذاری می‌کنند.» او از تخصیص اعتبارات سالانه برای تثبیت طوفان‌های شن در کرمان خبر می‌دهد اما اعتقاد دارد باید اعتبارات بیشتر شود. درخشانی وسعت عرصه‌های بیابانی کرمان را ۶ میلیون و ۵۹۰ هزار هکتار اعلام می‌کند و می‌گوید: «تثبیت این اراضی نیاز به اعتبار بالا و برنامه سنگین ملی دارد.» درخشانی معتقد است؛ تخصیص اعتبار‌‌های اندک و بیابان زایی در وسعت محدود، مسکنی است که به نتایج پایدار و بلندمدت نمی‌رسد.
ریگان در معرض خطر!
طوفان مدتهاست که مقاومت روستاییان ریگان در کرمان را شکسته است. پیش از این ۱۶ روستای ریگان را خالی از سکنه کرده و ۱۵۰ روستا را به محاصره خود درآورده بود.
ریگان بعد از خوزستان دومین نقطه از نظر کانون‌های بحران فرسایش بادی و گرد و غبار در کشور است. یکی از راه‌های کارشناسان منابع طبیعی برای تثبیت گرد و غبارها در ریگان کاشت درخت کهور بود اما بی‌آبی در این شهر آنقدر زیاد است که کهورها هم از بین رفتند و شهر در مقابل گرد و غبارها بی‌دفاع‌تر از همیشه شد. درخشانی دلیل خشک شدن بخشی از این درخت را عدم پرداخت حقابه آن از سوی سد نسا می‌داند و می‌گوید: «با توجه به بارندگی‌های سال گذشته، حقابه این منطقه داده شد و الان منطقه ثبت شده است.» او تثبیت گرد و غبارهای این منطقه را منوط به دادن حقابه مداوم از سد نسا می‌داند.
شرق کرمان مدتهاست که در دست طوفان‌های شن است. به گفته مسئولان منابع طبیعی استان، طوفان‌های رخ داده در شرق کرمان از جمله ریگان و فهرج ربطی به خشکی تالاب جازموریان دارد. بی‌آبی بیش از هر چیزی زندگی را در این نقطه زیر طوفان‌های شن مدفون کرده است.
«امین باقری» فرماندار ریگان میزان گرد و غبار موجود را سه برابر حد مجاز اعلام می‌کند و می‌گوید: «وجود گرد و غبار شدید در این شهرستان شرایط ریگان را خطرناک و مشکلات تنفسی برای شهروندان ایجاد کرده است.» به گفته او گرد و غبار شدید علاوه بر کاهش دید در ریگان، راه ۱۱ روستای این شهرستان را نیز مسدود کرده است. همچنین گرد و غبار شدید موجب وارد آمدن خسارت به مزارع گندم و جوی شهرستان ریگان شد. فرماندار از شهروندان ریگانی خواست تا فروکش کردن طوفان در منازل خود بمانند.
