ایران به تعهدات خود ذیل توافق هسته‌ای کاملا عمل می‌کرد/ برای بازگشت به توافق از متحدان خود کمک می‌گیریم
تونی بلینکن وزیر خارجه ایالات متحده با حضور در پادکست «من و تو هر دو» با اجرای هیلاری کلینتون همتای پیشین وی در دولت اوباما، درباره اقدامات وزارت خارجه دولت بایدن و به خصوص در رابطه با کشورهای ایران، چین و روسیه مسائلی را مطرح کرد.
اقتصادآنلاین - اکرم شعبانی؛ آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه ایالات متحده در پاسخ به نخستین سوال هیلاری کلینتون مجری برنامه درباره اینکه چند هفته نخست حضور خود را در وزارت خارجه چطور ارزیابی می‌کنید؟ گفت: تو این را بهتر از هر کسی می‌دانی که این چند هفته نخست مثل پریدن بر روی تردمیلی است که در حال حاضر با سرعت ۱۰ مایل در ساعت حرکت می‌کند، اما اگر واقع بین باشم باید بگویم که در این چند هفته شیوع کووید - ۱۹ یک چالش جدی برای من بوده که البته کمی ناامیدی هم با آن همراه است.
وی با بیان اینکه وزرای خارجه از جمله خود شما در هر دوره‌ای تا به وزارت می‌رسیدند سفرهای کاری آنها و دیدار با همتایان در کشورهای مختلف را آغاز می‌کردند اما اکنون شرایط متفاوت است، عنوان کرد: با توجه به اینکه پیشتر هم مدتی در وزارت خارجه مشغول به کار بوده‌ام که شروع آن سال ۱۹۹۳ با بیل کلینتون بوده، می‌توانم ادعا کنم بخشی از ارتباطاتی که اکنون برقرار می‌کنم با افرادی است که از آن دوران بر روی آنها شناخت دارم.
کلینتون: چالش‌ها و فرصت‌های موردنظرتان را چطور اولویت بندی می‌کنید؟
وزیر خارجه آمریکا پاسخ داد: اولین چالش ما در ساختمان وزارت خارجه و در رابطه با این مساله است که برای همه همکاران ما کاملا روشن شود که به آنها اعتماد خواهیم کرد و تخصص، تجربه و حرفه‌ای بودن آنها برای ما بسیار مهم است.
کلینتون: در خارج از آمریکا، شما روابط را با کانادا و مکزیک آغاز کردید که این بسیار به ویژه در دوران همه گیری کرونا بسیار مهم است و پس از آن به اروپا رسیدید، واکنش دوستان و متحدان ما به دولت جدید آمریکا چیست؟ آیا اطلاعات اولیه‌ای هست که بتوانید با ما به اشتراک بگذارید؟
بلینکن با بیان اینکه فکر می‌کنم اگر بگویم همه برخورد و استقبال بسیار گرمی از رییس جمهوری بایدن و تیم او داشته‌اند، کاملا منصفانه و صادقانه است، تاکید کرد: این در واقع بیانگر عطش قابل لمسی است که کشورها برای تعامل با آمریکا داشته‌اند، البته بدان معنا نیست که ما با آنها اختلاف، چالش و یا مشکلی نخواهیم داشت اما تصور می‌کنم بنا بر شناختی که از دوستان و متحدان خود داریم، وضع ما نسبت به گذشته بهتر خواهد بود.
وی تصریح کرد: زمانی که درباره جهان و ارتباط با آن فکر می‌کنیم، بر این باورم که بیش از هر چیز نگاه شخص رییس‌جمهوری و تمایل وی با تعامل با دنیاست که تعیین کننده است، در این راستا ما می‌توانیم به پیشرفت منافع و ارزش‌های خود کمک کنیم. اگر قرار باشد کشور دیگری رهبری دنیا را در دست بگیرد منافع و ارزش‌های مردم آمریکا را به پیش نخواهد برد و در چنین شرایط خلا رخ خواهد داد. وزیر امور خارجه آمریکا ادامه داد: بنابراین پاداش تعامل با ایالات متحده واقعا وجود دارد. اما این نکته هم قابل توجه است که حتی برای حل مشکلات موجود ایالات متحده به تنهایی نمی‌تواند کاری از پیش ببرد و نیاز به همکاری با دیگر کشورها دارد. در واقع وظیفه ما دیپلمات‌ها تلاش برای ایجاد همکاری بین کشورها و مقابله با چالش‌هایی است که در واقع می‌توانند بر زندگی مردم ما تاثیرگذار باشند.
کلینتون در ادامه پرسید: منظور از توسعه چیست و چرا توسعه تفاوت ایجاد می‌کند؟ بحران‌ها و درگیری‌های زیادی در مسیر شما وجود دارند که از افغانستان تا اتیوپی، سوریه، ونزوئلا و حتی برخی چالش‌های بلندمدت از جمله چین و روسیه که با آنها روبرو خواهید شد.
وزیر امور خارجه ایالات متحده با بیان اینکه بسیار مهم است که در مسیر این مشکلات و موانع با متحدان خود همراه می‌شویم اما با روسیه رفتار متفاوت‌تری در پیش خواهیم گرفت، توضیح داد: مساله‌ای که اکنون همه با آن آشنا هستیم دخالتی است که روسیه در انتخابات ما داشته است. ما همه این موارد را مورد بررسی قرار خواهیم داد و با اطمینان اعلام می‌کنم که اقدامات مناسبی برای آنها در نظر خواهیم گرفت. با این وجود این نکته هم قابل کتمان نیست که ما نیاز به ثبات استراتژیک تجاری داریم و باید مطمئن شویم که آنها قصد استفاده از سلاح‌های هسته‌ای خود را ندارند.
وی افزود: از اولین اقداماتی که بایدن در مقام ریاست جمهوری انجام داد تمدید تنها توافقنامه بسیار مهم میان ایالات متحده و روسیه بود که محدودیت‌های قابل توجهی در زرادخانه‌های هسته‌ای استراتژیک ایجاد می‌کند و روسیه آن را پذیرفت که این اقدامی خوب و مهم برای هر دو کشور است. ما به دنبال فرصت‌هایی برای انجام کارهای بیشتر هستیم و همزمان که به شدت در برابر تجاوز و دخالت‌های روسیه ایستادگی می‌کنیم، فرصت‌های میان دو طرف را هم مدنظر قرار می‌دهیم.
کلینتون افزود: همچنین تلاش برای افزودن چین به توافقنامه کنترل تسلیحاتی آن هم برای نخستین بار، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. نگاه دولت بایدن به چین چیست؟ چرا که ما باید در زمینه‌های مختلفی از جمله تغییرات آب و هوایی و نیز بهداشت جهانی با یکدیگر همکاری داشته باشیم، اما در عین حال نیاز به موضع‌گیری‌های جدی هم وجود دارد. نظر شما در این باره چیست؟
بلینکن با اشاره به اینکه رابطه با چین هم یکی از روابط بسیار پیچیده ما در جهان است و بدون شک یکی از مهمترین روابط ما اگر نگوییم که برجسته‌ترین آن است، بیان کرد: فکر می‌کنم برای مردم جالب است بدانند که روابط ما با این کشورها از جنبه‌های مختلفی برخوردار است؛ به این مفهوم که همزمان با جنبه خصمانه میان دو کشور، یک جنبه رقابتی بسیار برجسته‌ای هم وجود دارد. اما در عین حال ما جنبه مشارکتی هم با این کشور داریم که در مسائل مختلف از جمله تغییرات اقلیمی هر دو طرف علاقمند به یافتن راه‌هایی برای همکاری با یکدیگر هستند. با این وجود بدون تردید ما باید از موضع قدرت به چین نزدیک شویم.
وزیر امور خارجه ایالات متحده با اشاره به اردوگاه‌های کار اجباری شین جیانگ و تعرض به دموکراسی در هنگ کنگ، افزود: ما نمی‌توانیم این موارد را نادیده بگیریم. در این مسیر نیاز است که ما درباره دموکراسی در کشور خودمان قوی و مقاوم باشیم و زمانی که در داخل به یکدیگر حمله می‌کنیم مسیر تضعیف دموکراسی را پیموده‌ایم و من امیدوارم که ما بتوانیم در مقابل چین اقدامات هوشمندانه و موثری با در نظر گرفتن منافع ملی در پیش بگیریم.
کلینتون: چگونه قصد دارید اتحاد کشورها را در رابطه با ایران گردآوری کنید؟ آیا قصد دارید از روسیه و چین هم در این راستا کمک بگیرید؟ من به شخصه در دوران هشت ساله سناتور بودنم، آن زمان که تو دستیار سناتور جو بایدن بودی، به تک تک پیشنهادهای ارائه شده به سنا برای تحریم ایران، رای موافق داده‌ام و از هر راهی که می‌توانستیم برای محدود کردن ایران و ایجاد فشار بر تهران استفاده کردیم اما آمریکا در آن زمان هنوز از همراهی جامعه جهانی در برقراری تحریم و فشار سخت بر ایران برخوردار نبود.
بلینکن تاکید کرد: کاملا. من فکر می‌کنم درک این نکته بسیار مهم است که مذاکرات گاهی ناقص هستند و هیچ گاه ۱۰۰ درصد آنچه را که خواهان آن هستیم به دست نمی‌آوریم. باور دارم توافق با ایران کار درستی بود، چرا که درست پیش از توافق ایران در آستانه دستیابی به تولید سلاح هسته‌ای قرار گرفته بود؛ بهترین جوابی که در آن زمان دست یافتیم توافقی بود که باعث شد برنامه هسته‌ای ایران در یک جعبه قرار گیرد و مسیرهای این کشور برای تولید سلاح هسته‌ای قطع شود.
وزیر خارجه آمریکا افزود: ایران تنها چند هفته تا دستیابی به مواد شکافت‌پذیر لازم برای تهیه بمب اتمی فاصله داشت اما برجام این فاصله را افزایش داد. این توافق «بهترین پاسخ» در دو راهی انتخاب گزینه‌های دشوار میان یک ایران با توانایی هسته‌ای نظامی یا یک ایران در آستانه اتمی شدن بود، و اگر امکان داده می‌شد که ایران هسته‌ای شود، احتمال وقوع عملیات نظامی با هزینه‌هایی سنگین و غیرقابل ارزیابی نیز مطرح بود.
وی تصریح کرد: در آن زمان با تحریم‌های بسیار شدیدی که در صورت نقض توافق از سوی ایران در نظر گرفته بودیم و سرزده‌ترین نظارت‌ها و بازرسی‌ها از سوی آژانس، زمان بازگشت به برنامه هسته‌ای را برای ایران به یک سال رساندیم. همزمان، افراد مطلع ما در این باره هم خبر داده‌اند که ایران به تعهدات خود به صورت کامل عمل می‌کرد حتی اگر در این زمینه اقداماتی داشت که چندان خوشایند ما نبود. در حال حاضر هم ما علاقمندیم که بار دیگر به توافق برگردیم و ببینیم که آیا می‌توانیم توافقی طولانی‌تر و مستحکم‌تر بسازیم؟
وزیر خارجه آمریکا ادامه داد: خبر خوب اینکه ما تعهد واضحی داشته و آماده همکاری مجدد در قالب دیپلماسی هستیم، متحدان ما که در چهار سال گذشته از ما کمی فاصله گرفته‌اند، آماده‌اند که در صورت لزوم به ما بپیوندند تا اقدامات لازم را در برابر ایران در نظر بگیریم.
بلینکن با اشاره به اینکه خروج دونالد ترامپ از برجام به ایران فرصت داد تا دوباره وارد مسیر تولید مواد شکافت‌پذیر شود ولی دولت جو بایدن کوشش می‌کند تا دوباره این وضعیت را که ممکن است مخاطراتی در برداشته باشد، کنترل کند، توضیح داد: هدف آمریکا در برابر ایران، دستیابی به توافقی «حتی طولانی‌تر و مستحکم‌تر» از برجام است که با سایر اقدامات منطقه‌ای و توانمندی موشکی ایران نیز مقابله کند. بازگشت دولت جو بایدن به تعامل با جامعه جهانی، در حالی که بسیاری از کشورهای دنیا از سیاست‌های دولت دونالد ترامپ رویگردان بودند، امکان همکاری اصولی واشنگتن و دولت‌های متحد در مورد ایران را فراهم کرده است، هرچند که واشنگتن هنوز نمی‌تواند به دقت ارزیابی کند که گام‌های بعدی ایران چه خواهد بود.
