علت مردودی تولید خودرو
کارنامه ۱۱ ماهه تولید خودروی سواری از ناکامی در تحقق هدف‌گذاری سال ۹۹ در این حوزه صنعتی حکایت دارد.
آمارهای منتشره توسط وزارت صمت نشان می‌دهد خودروسازان بزرگ کشور تا پایان بهمن ماه سال جاری در قیاس با بازه زمانی مشابه در سال گذشته رشد تولید داشته‌اند. بر اساس این گزارش؛ ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو در پایان دومین ماه از فصل زمستان در مجموع توانسته‌اند تولید ۷۸۵ هزار و ۱۳۳ دستگاه از انواع محصولات حاضر در سبد محصولات سواری خود را نهایی کنند. این تعداد خودرو در قیاس با بهمن ۹۸ از رشد ۱۷ درصد حکایت دارد.
سه شرکت خودروساز تا پایان بهمن سال گذشته ۶۷۱ هزار و ۳۳۸ دستگاه انواع خودروی سواری تولید کرده بودند. ایران‌خودرویی‌ها همچنان در صدر جدول آمار تولید سال ۹۹ قرار دارند. سهم غول آبی جاده مخصوص از تولید انجام شده تا پایان بهمن امسال ۴۵۹ هزار و ۲۶۹ دستگاه است. مقایسه تعداد تولید ایران‌خودرو تا پایان بهمن امسال در مقایسه با تولید این شرکت تا پایان بهمن ۹۸ از رشد تولید بیش از ۳۷ درصدی خبر می‌دهد. سایپا نیز به همراه پارس‌خودرو توانسته تا پایان بهمن ماه ۹۹ تولید ۳۲۵ هزار و ۸۶۴ دستگاه از انواع خودروهای سواری خود را عملیاتی کنند. اما بر خلاف ایران‌خودرویی‌ها، سایپا و پارس‌خودرو در مجموع افت تولید بیش از ۳ درصدی را در کارنامه خود تا پایان بهمن سال جاری در قیاس با همین بازه زمانی در سال گذشته به ثبت رسانده‌اند. مقایسه آمار تولید خودروسازان بزرگ کشور در بهمن امسال با ماه پیش از آن نیز از رشد تولید حکایت دارد.
غول‌های جاده مخصوص در دوره یک ماهه بهمن امسال ۸۱ هزار و ۶۱۲ دستگاه انواع محصولات سواری تولید کرده‌اند. این آمار تولید در مقایسه با اولین ماه از فصل زمستان از رشد تولید بیش از ۵ درصدی حکایت دارد. آمارها نشان می‌دهد خودروسازان بزرگ کشور تا پایان دی ماه ۹۹ تولید ۷۷ هزار و ۲۲۳ دستگاه خودرو را نهایی کرده‌اند. اما چنانچه بهمن امسال را با بهمن ماه ۹۸ مقایسه کنیم تولید خودروسازان با افتی حول و حوش نیم درصد همراه بوده است.
گزارش‌های ارائه شده همچنین از تولید ۸۱ هزار و ۶۱۲ دستگاه خودروی سواری در بهمن سال جاری حکایت دارد. ایران‌خودرویی‌ها در بهمن ماه توانسته‌اند ۴۶ هزار و ۳۷۲ دستگاه خودرو تولید کنند. تولید این تعداد خودرو در مقابل تولید ۴۳ هزار و ۸۶۵ دستگاهی که در دی تولید کرده‌اند رشد تولیدی بیش از ۵ درصد را نشان می‌دهد.
خودروسازی سایپا نیز به همراه سواری‌ساز زیرمجموعه خود یعنی پارس‌خودرو در بهمن ۹۹ به نسبت ماه پیش از آن رشد تولیدی نزدیک به ایران‌خودرو را تجربه کرده‌اند. سایپا و پارس‌خودرو در مجموع طی یک ماه بهمن امسال ۳۵ هزار و ۲۴۰ دستگاه از انواع محصولات سواری تولید کرده‌اند. با توجه به تولید ۳۳ هزار و ۳۵۸ دستگاهی این خودروسازها در دی ماه سال جاری، رشد تولید بیش از ۵ درصدی در کارنامه آنها ثبت شده است. با این حال دو شرکت در تولید انواع محصولات که شامل خودروهای سنگین نیز می‌شود با افت تولید روبه‌رو بوده‌اند. به‌طوری که تولیدات ایران‌خودرو ۵/ ۱ درصد و تولیدات سایپا ۸/ ۲ درصد کمتر از بهمن سال گذشته بوده است. تولید انواع محصولات این دو شرکت خودروساز در دی ماه نیز نزولی شده بود به‌طوری که تولید انواع خودرو در این ماه نسبت به مدت مشابه سال قبل ۷/ ۴درصد افت داشت.
با این‌حال با توجه به رشد تولید محصولات سواری هیچ نشانه‌ای از حرکت خودروسازان در جاده جهش تولید که از سوی سیاست‌گذار خودرویی به آنها اعلام شده به چشم نمی‌خورد.
بر اساس برنامه جهش تولید که در وزارت صمت تهیه و در اختیار مدیران ارشد خودروساز قرار گرفت خودروسازان باید رشد ۵۰ درصدی تولید را محقق کنند. البته هیچ‌گاه مدیران ارشد وزارت صمت مشخص نکرده‌اند این افزایش ۵۰ درصدی تولید در مقایسه با کدام بازه زمانی قرار است اتفاق بیفتد. آنها تنها بازه دی ماه ۹۹ تا خرداد ۱۴۰۰ را به‌عنوان محدوده زمانی برنامه خود اعلام کرده‌اند. مدیران ارشد خودروساز برای تحقق برنامه‌ای که از سوی سیاست‌گذار خودرویی به آنها دیکته شده چشم امید خود را به تداوم سیاست قیمت‌گذاری فصلی دوخته بودند. در کنار این مساله مصوبه شورای رقابت در دی ماه مبنی برای آزادسازی قیمت ۱۸ محصول کم‌تیراژ خودروسازان این دلگرمی را برای آنها به وجود آورده بود که بتوانند از این مسیر بیش از پیش منابع مالی خود را شارژ کرده و در جاده جهش تولید کنند.
اما تمام رویابافی‌های مدیران خودروساز در ارتباط با شارژ منابع مالی از مسیر قیمت‌گذاری فصلی و همچنین آزادسازی قیمت محصولات کم‌تیراژ با اعلام رضا شیوا، رئیس شورای رقابت مبنی بر ممنوعیت افزایش قیمت تا پایان امسال و همچنین باطل کردن مجوز قیمت‌گذاری محصولات کم‌تیراژ توسط مدیران خودروساز، به یأس تبدیل شد. به این ترتیب سیاست‌گذار خودرویی برای اینکه بتواند به نوعی دل مدیران خودروساز را به حرکت در جاده جهش تولید گرم کند بار دیگر سراغ تسهیلات‌درمانی رفت.
ابتدا اعلام شد مانده تسهیلات ۵ هزار میلیارد تومانی که از اسفند ماه سال گذشته به خودروسازان پرداخت نشده در اختیار آنها قرار خواهد گرفت. در کنار این تسهیلات مسیر استفاده از گواهی اعتباری مولد «گام» توسط بانک مرکزی برای شرکت‌های خودروساز باز شد. با توجه به اینکه پرداخت باقی مانده تسهیلات به خودروسازان به پرداخت طلب شرکت‌های قطعه‌ساز مشروط شده بود و از طرف دیگر هنوز خودروسازان راه درازی برای استفاده راحت از اوراق گام در دادوستدهای خود با تامین‌کنندگان مواد اولیه و نهاده‌های تولید مورد استفاده خود دارند به نظر می‌رسد این دو مسیر نتوانسته به خوبی جای قیمت‌گذاری فصلی و آزادسازی قیمت محصولات کم‌تیراژ را برای آنها پر کند. از این رو شاهد هستیم که آنها به رقم رشد تولید ماهانه (بهمن به دی) اما با افت تولید کل (رشد تولید تجمعی آنها در بهمن امسال به نسبت سال گذشته ۱۷ درصد بوده در حالی‌که دی ۹۹ به نسبت دی ۹۸ رشد تولید آنها ۱۹ درصد بوده است) مواجه بوده‌اند.
شنیده‌ها حاکی است سیاست‌گذار کلان توانسته مصوبه آزادسازی قیمت محصولات کم‌تیراژ را از ستاد اقتصادی دولت بگیرد اما با توجه به پایان سال و برای اینکه بازار خودرو آشفته نشود ابلاغ این مصوبه به ابتدای سال آینده موکول شده است. سیاست‌گذار خودرویی امیدوار است تا با اهرم آزادسازی قیمت کم‌تیراژها بتواند مدیران خودروساز را سر شوق آورده تا وزارت صمت در دولت دوازدهم با تحقق برنامه جهش تولید و به جا گذاشتن خاطره‌ای خوش کار خود را به پایان برساند.
جزئیات تولید خودروسازان در بهمن
از آنجا که آمار منتشر شده توسط وزارت صمت به‌صورت کلی بوده برای مشخص شدن وضعیت ریز آمار تولید سه خودروساز بزرگ کشور اطلاعات سایت کدال سازمان بورس مورد بررسی قرار گرفته است. از ریز تولید ایران‌خودرو در پایان یازدهمین ماه از سال جاری شروع می‌کنیم.
آمارهای ارائه شده توسط ایران‌خودرو به سازمان بورس نشان می‌دهد این خودروساز تا پایان بهمن ماه امسال توانسته در مجموعه تولید ۳۱۲ هزار و ۵۶۳ دستگاه از انواع محصولات حاضر در گروه پژو را نهایی کند. تولید این تعداد خودرو از گروه پژو تا پایان بهمن امسال در مقابل تولید ۲۵۳ هزار و ۱۳۳ دستگاهی که از این گروه تا پایان بهمن ماه سال گذشته تولید شده است از رشد بیش از ۲۳ درصدی حکایت دارد. آبی‌های جاده مخصوص در گروه سمند نیز رشد اندک تولید را تجربه کرده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد تا پایان بهمن ماه ۹۹ در مجموع تولید ۴۸ هزار و ۹۴۷ دستگاه انواع خودروی سمند در خطوط تولید ایران‌خودرو نهایی شده است. بنابراین تولید گروه سمند در پایان بهمن امسال رشد ۵/ ۰ درصدی را در مقابل تولید این گروه در بهمن ماه ۹۸ در کارنامه این خودروساز به ثبت رسانده است. رانا دیگر محصول ایران‌خودرو تا پایان یازدهمین ماه از سال جاری توانسته ۱۱ هزار و ۶۶۴ دستگاه از این خودرو را تکمیل کند. این میزان تولید در مقابل تولید ۷ هزار و ۹۳۳ دستگاهی این خودرو در سال گذشته از رشد تولید بیش از ۴۷ درصدی حکایت دارد. دنا دیگر محصول ایران‌خودرو تا پایان بهمن ماه ۹۹ با تولید ۵۰ هزار و ۹۴۳ دستگاهی رشد تولید بیش از ۷۵ درصدی را به خود دیده است. اما دو محصول مونتاژی ایران‌خودرو یعنی هایما و پژو ۲۰۰۸ در بازه زمانی یاد شده افت تولید را تجربه کرده‌اند.
هایما با تولید سه هزار و ۲۱۹ دستگاهی تا پایان دومین ماه از زمستان سال جاری افتی بیش از ۵۰ درصدی را در کارنامه خود ثبت کرده است. پژو ۲۰۰۸ افت تولیدی حول و حوش ۹۶ درصدی داشته است. آبی‌های جاده مخصوص تا پایان بهمن تنها ۱۸۱ دستگاه از این اولین محصول پسابرجامی را در خطوط تولید خود تکمیل کرده‌اند. از محصول جدید ایران‌خودرو یعنی تارا نیز تا پایان بهمن امسال ۸۴ دستگاه تولید شده است.
حال به سراغ خودروسازی سایپا می‌رویم. سهم عمده تولید غول نارنجی جاده مخصوص به تولید خانواده تیبا اختصاص دارد. تا پایان بهمن امسال در مجموع ۲۱۴ هزار و ۱۲۸ دستگاه از این خانواده تولید شده که از رشد تولید بیش از ۴۲ درصدی حکایت دارد. تولید چانگان هر چند بعد از مدتی توقف یکی، دو ماهی است که آغاز شده است (در بهمن ماه ۱۶۲ دستگاه چانگان تولید شده است) اما بررسی صورت‌های مالی سایپا تا پایان بهمن ماه از افت تولید این خودرو حکایت دارد. تا پایان بهمن ماه سال جاری در مجموع ۲۱۲ دستگاه چانگان تولید شده است که در مقابل تولید پنج هزار و ۶۲ دستگاه تا پایان بهمن ماه ۹۸ افت تولید بیش از ۹۵ درصدی داشته است.
نارنجی‌های جاده مخصوص توانسته‌اند تا پایان بهمن امسال تولید محصول جدید خود یعنی شاهین را به ۸۰۵ دستگاه برسانند. سری هم به پارس‌خودرو بزنیم. طبق آمار، پارس‌خودرو تا پایان بهمن ماه امسال توانسته تولید ۹۳ هزار و ۴۸۳ دستگاه از محصولات خود را نهایی کند. پارس‌خودرویی‌ها امسال سه هزار و ۷۴۰ دستگاه برلیانس را مونتاژ کرده‌اند تا به نوعی شاهد بازگشت این خودرو به خطوط تولید این خودروساز باشیم. (پارس‌خودرو تولید ۲۲۹ دستگاه برلیانس را در بهمن ماه نهایی کرده است) تولید این تعداد برلیانس در حالی است که طی ۱۱ ماه مشابه سال گذشته تیراژ محصول مورد نظر تنها ۳۴۸ دستگاه بود. با توجه به آمار موردنظر تولید برلیانس در بازه زمانی مورد نظر رشد بیش از ۹۷۰ درصدی داشته است. طبق آمار ارائه شده به بورس، پارس‌خودرویی‌ها تولید کوئیک و ساینا را نیز در بهمن ماه ادامه داده‌اند. در این بین تیراژ گروه خودروهای Q۲۰۰ در ۱۱ ماه امسال به ۴۸ هزار و ۲۳ دستگاه رسیده است. این در حالی است که پارس‌خودرو طی ۱۱ ماه سال گذشته تنها هفت هزار و ۱۲ دستگاه از این گروه خودرویی را تولید کرده بود. بنابراین تولید خانواده Q۲۰۰ رشد بیش از ۵۸۰ درصدی را به خود دیده است. صورت‌های مالی پارس‌خودرو همچنین نشان می‌دهد ساینا تیراژی ۶ هزار و ۸۷۴ دستگاهی را تا پایان بهمن ۹۹ از خود به جا گذاشته است. این خودرو در مدت مشابه سال گذشته تنها ۱۹ دستگاه تولید شده است. در صورت‌های مالی این خودروساز اما آمار کوئیک معمولی جدا از خانواده Q۲۰۰ منتشر می‌شود که طبق آن، ۸هزار و ۱۸۰ دستگاه از خودروی موردنظر تا پایان بهمن امسال به تولید رسیده است.
