ابرچرخه در کامودیتیها
سالجاری میلادی قیمت اکثر موادخام از مس گرفته تا نفتخام و ذرت رشد چشمگیری داشته است زیرا از یکسو، سرمایهگذاران برای حفاظت از داراییهای خود در برابر رشد نرخ تورم به سوی بازار موادخام حرکت کردهاند و از سوی دیگر پیشبینی میشود اقتصادهای بزرگ به سوی کاهش آلودگیهای زیستمحیطی حرکت کنند.
قیمت ذرت نیز نسبت به ابتدای سال حدود ۱۷ درصد بالا رفته و نزدیک به بالاترین میزان در ۸ سال اخیر قرار دارد. امسال شاخص جیاسسیای استاندارداند پورز که تغییرات قیمت ۲۴ ماده خام را نشان میدهد ۱۷درصد افزایش یافته است.
تحلیلگران بازار موادخام معتقدند پیشبینی شکلگیری ابرچرخه موادخام یعنی دوره طولانی رشد قیمت این مواد بهدلیل افزایش تقاضا، سبب شده سرمایهگذاران به سوی این بازار حرکت کنند و عدهای نیز برای حفاظت از دارایی خود در برابر تورم بهدنبال خرید داراییهای واقعی هستند. یکی از تحلیلگران ارشد کارگزاری مارکز اسپکترون میگوید: «رشد اخیر قیمت موادخام حاصل ورود میزان بالای نقدینگی به این بازار و افزایش انتظارات تورمی است نه رشد واقعی تعداد خریداران.» واقعیت این است که نگرانی درباره رشد نرخ تورم درحال افزایش است. سال گذشته هزاران میلیارد دلار به اقتصاد جهان تزریق شد و برنامههای حمایتی مالی ادامه پیدا خواهد کرد. بانکهای مرکزی نیز برنامههای خاص خود را برای حمایت از اقتصاد دنبال میکنند. کاهش ارزش دلار نیز در رشد قیمت موادخام موثر بوده است، زیرا سبب میشود، موادخام برای دارندگان دیگر ارزها ارزانتر شود و تقاضا بالا رود.
یان لانس، تحلیلگر شرکت سرمایهگذاری بار اینوستمنت میگوید: «نشانههای متعددی وجود دارد که نشان میدهد بهبود شرایط اقتصاد جهان در کنار برنامههای عظیم حمایتی پولی و مالی به رشد نرخ تورم منجر خواهد شد. نقدینگی تزریقشده به اقتصادها به سمت اقتصاد واقعی و نه صرفا بورس حرکت خواهد کرد.» اما عدهای از اقتصاددانها نگران این موضوع هستند که رشد شدید قیمت موادخام تحتتاثیر انتظارات تورمی، روندی زیانبار باشد. رئیس بخش سرمایهگذاری در بازار موادخام در ساکسو بانک میگوید: «بازار موادخام در معرض خطر ورود به یک چرخه معیوب است که در آن سفتهبازها و سرمایهگذارانی که بهدنبال حفاظت از داراییهایشان در برابر تورم هستند بازار را وارد وضعیتهای بیثبات کنند. مردم درباره رشد نرخ تورم نگران هستند بنابراین به خرید موادخام اقدام میکنند. نتیجه منطقی این اقدام افزایش قیمتهاست، اما این روند فقط تا زمانی ادامه پیدا میکند که خریدها تداوم داشته باشد.»
در دو هفته اخیر در چین، خالص موقعیتهای خرید مس در بورس معاملات آتی شانگهای بهشدت افزایش یافته است. رئیس بخش استراتژی موادخام در موسسه تیدی سیکیوریتیز میگوید: «درحالیکه اخبار مربوط به شروع ابرچرخه در بازار فلزات پایه هر روز بیشتر میشود، شواهد نشان میدهد ما در میانه یک رشد ناپایدار هستیم.» بانک گلدمنساکس و دیگر بانکهای بزرگ سرمایهگذاری معتقدند بازار مس به سمت بزرگترین کسری عرضه طی یک دهه اخیر در حرکت است، زیرا عرضه برای تامین تقاضا در چین و دیگر کشورهای جهان کافی نیست و حرکت بسیاری از کشورها به سمت مبارزه با تغییرات آب و هوایی بر تقاضا برای این فلز مهم پایه خواهد افزود. اما برخی تحلیلگران نگران آن هستند که سیاستگذاران در چین در آینده برای کاستن از حباب داراییها، از میزان اعتباردهیها بکاهند و اگر چنین شود تقاضا برای موادخام کاهش پیدا خواهد کرد. کالین همیلتون، تحلیلگر ارشد بیاماو کپیتال مارکتس میگوید: «ما انتظار داریم در ماههای آینده قیمت اکثر فلزات پایه کاهش یابد. زیرا در چین عادیسازی سیاستهای پولی با سرعت بیشتری ادامه پیدا خواهد کرد.»
یک عامل رشد قیمت نفت در چند ماه اخیر بهبود وضعیت حملونقل بوده است. در بسیاری از کشورها محدودیتهایی که برای مهار ویروس کرونا اتخاذ شده بود لغو شده است. البته اقداماتی که تولیدکنندگان نفت انجام دادهاند نیز در رشد قیمتها موثر بوده است. اوپکپلاس عرضه نفت خود را از آوریل سال گذشته پایین آورده و میزان پایبندی به این برنامه مطلوب بوده است. این اقدام برای جبران کاهش تقاضا انجام شده است. بانک مورگان استنلی هفته گذشته اعلام کرد به باور این بانک، بازار نفت در کسری عمیق عرضه به سر میبرد و امسال تقاضا ۸/ ۲ میلیون بشکه در روز بالاتر از عرضه خواهد بود.
رشد قیمتها زودتر از آنچه پیشبینی شده بود رخ داده است. باوجود آنکه اکنون نیز بهدلیل تبعات همهگیری کرونا تقاضای جهانی برای نفت ۵ میلیون بشکه پایینتر از سال ۲۰۱۹ است انتظار میرود در ماههای آینده همزمان با افزایش واکسیناسیون علیه کرونا تقاضا رشد کند. احتمالا واکنش اوپکپلاس به این تحول، بالا بردن عرضه خواهد بود. اما شرکتهای بزرگ نفتی در جهان از سرمایهگذاریهای خود برای عرضه جدید کاستهاند.
برخی بانکهای بزرگ والاستریت معتقدند در سالهای آینده رشد تقاضا بیشتر از رشد عرضه خواهد بود و نتیجه این روند، رشد قیمتها قبل از گسترش استفاده از خودروهای برقی است که سبب کاهش تقاضا برای نفت خواهد شد. در واقع رشد قیمتها طی سالهای آینده آخرین رشد قیمت نفتخواهد بود. تحلیلگران بانک مریل لینچ معتقدند سرمایهگذاری ناکافی برای بالا بردن عرضه از میادین جدید میتواند طی پنج سال آینده قیمت نفت را به ۱۰۰ دلار برساند اما این رشد، زودگذر خواهد بود و متوسط قیمت نفت برنت از حالا تا سال ۲۰۲۶ پنجاه تا هفتاد دلار است.