تبدیل فدائیان اسلام به محوری متروکه در اثر فریز ۳۰ساله

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ایسنا، در برخی دوره های زمانی مدیران شهری، با توجیه حفظ ویژگی های خاص و ارزشمند یا کنترل جمعیت پذیری،  محلات یا راسته ها را فریز کردند تا بلکه سر فرصت طرحی برای شکوفایی آن بیاورند، اما بعد از مدتی یا طرح در "گیر و دار" فرآیند بوروکراسی ماند یا فراموش شد و در این میان محله یا خانه فریز شده، معطل توسعه و نوسازی می ماند.

تب حفظ محلات و خانه ها با روش فریز کردن مدتی گریبان تهران را گرفت و در این میان بسیاری از خانه ها به خصوص عمارت های قدیمی و حتی در مقباس بزرگتر محلاتی همچون نفرآباد، فدائیان اسلام و...  معطل یک طرح نوسازی ماندند و روز به روز فرسودگی به جای توسعه گریبان آنها را گرفت، حالا با تغییر رویکرد مدیریت شهری تک به تک محلات از فریز خارج می شوند تا بلکه بعد از سالهای متمادی این محلات نیز در مسیر توسعه قرار گیرند، هر چند که معاون شهرسازی شهردار تهران با اعلام خبر خروج محور فدائیان اسلام از فریز،  معتقد است که فریز کردن ابزاری برای متروکه پروری است و در نهایت موجب فرار سکونت، توسعه بافت فرسوده و مناسب شدن فضا برای  بروز انواع بزه خواهد شد.

عبدالرضا گلپایگانی در مورد سرانجام طرح" باز آفرینی محور فدائیان اسلام" با تاکید بر اینکه شهر بستری پر از ظرفیت ها و امکانات است که مدیران در حوزه برنامه ریزی و طراحی شهری باید بتوانند با تدوین برنامه های مدون از این ظرفیت ها استفاده کنند و آینده بهتری را برای شهر و شهروندان رقم بزنند، می افزاید: در این میان در برخی موارد تصمیم هایی که در راستای توسعه شهر گرفته می شود، آنطور که باید تاثیر گذار نیست و با مرور زمان نه تنها اثرات مثبت آن کمرنگ می شود بلکه اثرات منفی به جای مانده از آن نیز گسترش می یابد.

سیاست فریز کردن یعنی متروکه پروری

تسری سیاست "دست زدن ممنوع" به محلات و معابر

وی با بیان اینکه بعضا مدیران در تهران، به دلیل اشراف مسئولان به ارزش های یک محله یا معبر و حفظ این ویژگی ها، آنها از شیوه فریز کردن استفاده میکردند تا بعدا سرفرصت برای حفظ این ارزش ها و ظرفیت های محلی فکری کنند، می افزاید: مسئولان شهری تا این مرحله که یک خیابان یا محله ای آنقدر ارزشمند است و برای آن باید طرحی تهیه کنند آگاه هستند؛ اما بعد از آن گویا جرات فکر و بررسی طرح هایی برای حال و آینده محله یا معبر را ندارند و ترجیح می دهند این منطقه فریز شده، رها شود اتفاقی که دقیقا برای محلاتی همچون نفرآباد و معبری همچون فدائیان اسلام رخ داد و یا می بینید در محلات سیروس یا عودلاجان ساختمان های خوب و زیبایی وجود دارد، اما کسی جرات مداخله و تصمیم گیری در مورد آنها را ندارد، چرا؟ چون باید مداخله در این بافت های ارزشمند و دارای پتانسیل بالا، آگاهانه و با رویکرد حفاظت فعال باشد، در حالی که مسئولان مربوطه به دلیل ارزش بالای محله یا ملک و معبر وارد فاز محافظه کاری افراطی شده و این یعنی فریز کردن و فریز ماندن یک محله.

معاون شهردار تهران با تاکید بر اینکه " فریز کردن، ابزاری برای متروکه پروری است"،  ادامه می دهد: به عبارتی ساده تر فریز کردن معبر یا محله به این معناست که به اینجا "دست نزنید" که نتیجه این دست زدن ممنوع ها! متروکه پروری است و این مسئله سبب شده تهران در طول سالهای متمادی به کلکسیونی از متروکه ها تبدیل شود و باید بگویم تجربه نشان داده است سیاست "دست نزن" نه تنها موجب حفظ ملک یا محله نشده بلکه به متروکه شدن آن کمک کرده است.

فریز سی ساله محور فدائیان اسلام

گلپایگانی با بیان اینکه یکی از محورهای تهران که در سالهای متمادی فریز بوده، محور فدائیان اسلام است، می افزاید: سی سال  محور فدائیان اسلام فریز بود و بررسی آرشیو معاونت شهرسازی  نشان می دهد که  اولین سند در مورد کنترل صدور پروانه  برای سال ۱۳۶۹ است که براساس آن سازمان زمین شهری ماموریت یافته برای این محور، طرحی یکپارچه ارائه دهد، اما سی سال گذشته و هنوز  این محور اندرخم یک طرح مانده است و جالب است که در طرح جامع نیز این محور به عنوان پهنه واجد ارزش های تهیه طرح موضعی قلمداد شد و بیشتر مسکوت ماند و به عبارتی ساده تر لایه های متروکه محوری بر روی این محور آمد و حتی باعث شده که ساختار اجتماعی، مالی و ... این خیابان دست خوش تغییر شود.

وی با تاکید بر اینکه با تشدید سیاست های فریز کردن خیابان فدائیان اسلام، جریان اقتصادی این خیابان مجبور به توقف شد، به گونه ای که کم کم ارزش های ذاتی این خیابان به محاق رفت و فراموش شد، ادامه می دهد: طبیعی است که وقتی یک مکان، محله یا معبر متروکه می شود و آن را از حیز انتفاع ساقط می کنند، کیفیت در آن کاهش یافته و تبدیل به مکانی واجد شرایط بروز انواع بزه خواهد شد و با تداوم فریز شدن شاهد بروز فرسودگی نیز هستیم که در نتیجه به اعتبار فضا هم لطمه خواهد زد و سیکل معیوب خدشه دار شدن محله، ایجاد و تشدید فرسودگی و در نتیجه کاهش اعتبار محله آغاز می شود، اتفاقی که در محله فدائیان اسلام نیز رخ داد.

فریز کردن محلات به نوزایی و شکوفایی کمکی نکرد

معاون شهردار تهران با بیان اینکه در طول سالیان مختلف با پیشبرد سیاست فریز کردن نه تنها به نو زایی و شکوفایی کمک نشد، بلکه در حق اهالی، محله و حتی کل شهر ظلم شده است، می افزاید: این اتفاق ها در حالی برای محور فدائیان اسلام رخ داده که این محور پیوند دهنده دو سیر تاریخی تهران است و می توانست با توجه به ظرفیت هایی که دارد به فضایی پویا و سرزنده بدل شود و ما می خواهیم با پیوند یکپارچه تهران و ری از طریق این محور، فضای زندگی را به این خیابان بازگرداندیم که در اولین گام بعد از بررسی های فراوان، طرح فریز این محور را لغو کردیم.

وی با اشاره به ظرفیت های این محور به  پیوند تهران و ری از طریق محور فدائیان اسلام می گوید:  شهر تهران را "پاجوش" شهر تاریخی ری می دانند، چراکه شهر تهران در پیوند با شهرری توانست رشد کند و حالا مسیر فدائیان اسلام که پیوند دهنده ری و تهران است دارای جایگاه ارزشمندی است، چراکه از یکسو به ری تاریخی که کانون ارزشمند تاریخ تهران و کشور است، می رسد و از سویی دیگر به بازار بزرگ تهران که کانون فعالیت های اقتصادی در مقیاس ایران است، منتهی می شود و به عبارتی دیگر این محور به عنوان مسیر تغذیه کننده اقتصاد ایران شناخته می شود که جایگاه این خیابان را پرمعنا می کند.

گلپایگانی با اشاره به پتانسیل کارخانه ها و املاک  رها شده حاشیه محور فدائیان اسلام، ادامه می دهد: کارخانه و املاک بزرگی در حاشیه محور فدائیان اسلام وجود دارد که در طول زمان به دلایل قانونی، اجازه فعالیت به آنها داده نشده است، اما زمین هایشان در کنار محور فدائیان باقی مانده است که حالا می توان از ظرفیت این زمین های متروکه بهره برد و موجبات شکوفایی و رونق محور فدائیان اسلام را فراهم کرد.

وی به موقعیت جغرافیایی این محور اشاره کرد و با بیان اینکه در امتداد فدائیان اسلام، دو بزرگراه بعثت و آزادگان قرار دارد که به نوعی کریدور ارتباطی محور ری – تهران هستند، ادامه می دهد: نکته قابل توجه در مورد خیابان فدائیان اسلام این است که  این خیابان در چهار منطقه ۱۲، ۱۶، ۱۵ و۲۰ قرار دارد یعنی به عبارت ساده تر حوزه نفوذ این محور در چهار منطقه است که ظرفیت های منحصر به فردی را ایجاد کرده است و نشان دهنده ظرفیت بالای این خیابان است.

معاون شهردار تهران با بیان اینکه قرار نیست اقدامات عجیب و غریب در این محور رخ دهد؛ بلکه برنامه های ما به سمت ارتقاء شانیت این محور سوق داده خواهد شد،  می افزاید: طرح کالبدی برای این محور در مورد تعداد طبقات، نمای کلی، احجام در مجاورت خیابان، کاربری ها و... تهیه شده است که سعی کردیم در این طرح نوع کاربری ها متفاوت باشد تا بتوانیم  زمینه کارو فعالیت را بالا ببریم، هرچند باید برای برگشت سرزندگی به این محله، کار و سکونت را در کنار یکدیگر دید، اما در طول سالهای اخیر با توجه به نزدیکی فدائیان اسلام به دو بازار بزرگ و بلور فروش ها، اکثر فضاهای سکونتی و خانه ها به انبار تبدیل شدند که حالا می توانیم از ظرفیت کارخانه و املاک بزرگ رها شده برای ایجاد انباری استفاده کنیم.

وی با اشاره به ایجاد فضای باز و سبز در این محور که از فقر سرانه فضای سبز رنج می برد، می افزاید: در جلسات مختلف احیای محور فدائیان اسلام از نظرکالبدی، ترافیکی، عملکردی، فنی و... مورد بحث قرار گرفت و نهایتا برنامه ای با اتکا به برگشت سکونت، رونق اقتصادی و توجه به ریشه تاریخی تدوین شد.

گلپایگانی در پاسخ به سوالی که گفته می شود شاید خط ال آر تی برای بازپیوند ری و تهران از طریق محور فدائیان اسلام ایجاد شود، می گوید: در منطقه ۲۰ و ۱۵ و ۱۲ دارای ایستگاه های مترو هستیم و شبکه اتوبوسرانی نیز در این محدوده فعال است و بررسی ها نشان داد باید از یک مدل جدید برای پیوند بین مترو و اتوبوس استفاده کنیم که هم دسترسی را بالا برده و هم جاذب مسافر و توریست باشد که البته هنوز این روش و راهکار انتخاب نشده است.

قرار نیست یک شبه معجزه شود

استقبال سرمایه گذاران از فدائیان اسلام

وی با بیان اینکه قرار نیست یک شبه معجزه و تحولی در محور فدائیان اسلام که سی سال متوقف مانده بود ، رخ دهد، می گوید: سد و بندهایی که برای محور فدائیان اسلام در طول سالهای مختلف ایجاد شده، آن را از توسعه و رونق بازداشته و باید با یک برنامه بلندمدت آسایش  و آرامش را به آنجا بازگرداند که ما در اولین اقدام با لغو فریز شدن محور، جریان را برای آغاز یک رونق ایجاد کردیم و جالب است بدانید با توجه به فرصت ها و پتانسیل هایی که این محور دارد هنوز مدتی نگذشته سه پروژه بزرگ مقیاس که ارتقاء دهنده سبک محل هستند در کمیسیون ماده ۵ برای این محور پیشنهاد شده است و همچنین سازمان نوسازی شهرداری در حال ساخت مجتمع خدماتی_ مسکونی در شمال منطقه ۱۶ است که باید بگویم با همین پروژه هایی که در آینده نزدیک به ثمر می نشیند می توان گفت جریان نو زایی در فدائیان اسلام آغاز شده است.

معاون شهردار تهران در مورد اینکه در طول سالهای اخیر بافت مسکونی این محور دستخوش تغییرات منفی شده است به گونه ای که فضای مناسبی برای بروز هرگونه بزه شده، می افزاید: برای احیاء یک محله در ابتدا باید اعتبار به محله برگردد و ساخت هتل، مجتمع خدماتی خاص و... در این محور در راستای همین اتفاق است و معتقدیم باید سکونت به محور فدائیان برگردد چرا که تا سکونت نباشد سرزندگی هم به محله باز نخواهد گشت و محله ای به مانند هرندی خواهد شد.

وی ادامه می دهد: سکونت که نباشد، شاهد شب مردگی خواهیم بود و امنیت دچار خدشه می شود و امیدواریم با این برنامه ریزی های صورت گرفته بتوانیم محور فدائیان اسلام را بعد از سی سال و سایر محورهای فریز شده را دوباره احیا کنیم.