اوپک به دنبال حاشیه امن

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از دنیای اقتصاد؛ این ائتلاف که ماه قبل برای ژانویه تصمیم به افزایش نیم میلیون بشکه در روز تولید گرفته بود، در این جلسه می‌تواند با توجه به آخرین تحولات در حوزه تقاضا و قوی سیاه کرونا، حداکثر همین میزان به عرضه خود بیفزاید یا از آن بکاهد. اوپک‌پلاس ادامه مذاکرات را به جلسه سه‌شنبه که ساعت ۱۸ به وقت تهران آغاز می‌شود، موکول کرد که فرصتی به اعضا برای مشورت با دولت‌هایشان و همین‌طور نشست‌های دوجانبه پیش از آن می‌دهد. گفته می‌شود عربستان ابتدای جلسه دوشنبه درخواست لغو همان ۵۰۰ هزار بشکه رشد تولیدی را که برای این ماه در نظر گرفته شده بود، داشته است.

از سوی دیگر، روسیه نظری ۱۸۰ درجه مخالف داشت و معتقد بود نه تنها باید میزان تولید قبلی حفظ شود، بلکه پیشنهاد افزودن نیم میلیون بشکه دیگر به عرضه این ائتلاف از فوریه را داد. ریاض پس از این از موضع خود اندکی عقب نشست و اعلام کرد به حفظ سطح تولید فعلی (و نه کاهش آن) راضی است. اما کماکان اختلاف نظر این دو کشور که بزرگ‌ترین تولیدکنندگان اوپک‌پلاس هستند مانع رسیدن به توافقی شده که نیازمند موافقت همه اعضا است. بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران که در این جلسه به‌طور مجازی حضور داشت در این مورد گفته روسیه به سهم بازار توجه بیشتری دارد؛ درحالی‌که طرف مقابل برای قیمت اولویت بیشتری قائل است. گفته می‌شود قزاقستان با روسیه هم‌نظر است؛ اما از سوی دیگر، الجزایر، نیجریه، عمان، عراق و امارات متحده عربی به‌دلیل عدم قطعیت در مورد شیوع ویروس کرونا که بر تقاضا موثر است، موافق تثبیت یک‌ماهه سطح تولید هستند. ایران که از کاهش تولید معاف است و عرضه اش به علت تحریم‌های آمریکا کمتر از نیمی از حالت عادی است، قدرت چانه‌زنی خود را در این توافقات از دست داده؛ همان‌طور که زنگنه در جلسه ماه گذشته گفته بود با نظر اکثریت موافق است. با این حال، برای کشوری که تولید و صادراتش بیشتر از هر عضو دیگری (که از توافق مستثنی نشده) ضربه خورده، قاعدتا بهترین گزینه محدودیت تولید اوپک‌پلاس است؛ چراکه از یکسو قیمت نفت تقویت می‌شود تا همان مقدار کم صادرات به بهای بالاتر به فروش برسد و از سوی دیگر، چنانچه بند تحریم‌ها پاره شود، بازگشت به بازار سریع‌تر خواهد بود.

تعویق تصمیم‌گیری به روز دوم

اوپک‌پلاس برای روز دوم سه‌شنبه گرد هم می‌آیند تا افزایش یا عدم افزایش تولید این گروه برای ماه فوریه را به بحث بگذارند. جلسه اول وقتی به نتیجه نرسید که بیشتر اعضا از جمله عربستان سعودی با پیشنهاد روسیه مبنی بر افزایش ۵۰۰ هزار بشکه دیگر به تولید اوپک پلاس مخالفت کردند. به نظر می‌رسد وزرای نفت و انرژی کشورهای عضو نیازمند زمان بیشتر برای تصمیم‌گیری در این مورد هستند که در زمانی اتفاق می‌افتد که پاندمی کرونا منجر به سخت‌گیرانه‌تر شدن قرنطینه در کشورهای مختلف شده است.

اختلاف عقیده دو رهبر اوپک پلاس، روسیه و عربستان می‌تواند جلسات این گروه را پیچیده کند. با وجود اینکه روسیه در پیشنهاد خود تنها به نظر می‌رسد، رای اکثریت نمی‌تواند مبنای توافق باشد و اجماع همه اعضا نیاز است. احتمال شکست مذاکرات خیلی کم است؛ اما اگر چنین اتفاقی بیفتد عواقب دردناکی برای کشورهای تولیدکننده خواهد داشت، همان‌طور که اتفاقی مشابه در مارس سال گذشته قیمت‌ها را به شدت تحت تاثیر قرار داد و جنگ نفتی روسیه و عربستان در کنار کاهش تقاضای ناشی از پاندمی منجر به متورم شدن انبارهای ذخیره نفت شد که تا همین حالا اوپک‌پلاس هدف غایی خود را تخلیه آنها می‌داند.

جلسه اوپک‌پلاس سه‌شنبه ساعت ۱۵:۳۰ به وقت وین (۱۸ به وقت تهران) برگزار خواهد شد؛ اما پیش از آن اعضا فرصت گفت‌وگوهای دوجانبه و همچنین مشاوره به دولت هایشان را خواهند داشت. لازم به ذکر است این گزارش پیش از این جلسه نوشته شده است.

در جلسه ویدئوکنفرانس دوشنبه، موضع اولیه مسکو و ریاض به شدت با هم متفاوت بود؛ به‌طوری‌که وزیر انرژی عربستان، عبدالعزیز بن سلمان خواستار بازگرداندن افزایش تولید ۵۰۰ هزار بشکه‌ای تولید روزانه‌ای شد که ماه قبل برای ژانویه در نظر گرفته شده بود. از سوی دیگر، الکساندر نواک، معاون نخست‌وزیر روسیه پیشنهاد داد افزایش تولید قبلی حفظ و همین میزان نیز به آن افزوده شود.

عربستان همچنان محتاط

عبدالعزیز بن‌سلمان در صحبت‌های اولیه خود در جلسه دوشنبه ریسکی را که به بازار نفت از سوی ویروس جهش یافته کرونا وارد می‌شود، برجسته کرد؛ ویروسی که ریسک‌های اقتصادی را هم با وجود افزایش قیمت ناشی از توزیع واکسن بالا برده است.

بن سلمان گفته به قیمت خطر دیده شدن به‌عنوان کسی که شادی‌ها را ضایع می‌کند، همچنان به موضع محتاطانه خود پایبند است و تاکید کرد: «نوع جدید ویروس کرونا یک تحول نگران‌کننده و غیر قابل پیش‌بینی است.»

قیمت نفت که دوشنبه یعنی اولین روز کاری سال جدید میلادی را با امید به تثبیت عرضه اوپک پلاس آغاز و برنت حتی از مرز ۵۳ دلار بر بشکه عبور کرده بود، با مشخص شدن اختلافات عربستان و روسیه بیش از یک‌درصد افت روزانه را تجربه کرد که بیشترین کاهش روزانه از دو هفته قبل محسوب می‌شد. با این حال، معامله‌گران در روز سه‌شنبه تعویق در نتیجه‌گیری را عاملی برای امیدواری به افزوده نشدن تولید دانستند و قیمت رشد قابل‌ملاحظه‌ای کرد.

شاهزاده بن‌سلمان که همیشه تلاش می‌کرده اسب وحشی تولید نفت اوپک را مهار کند، پس از این نشان داد با تغییر ندادن تولید فوریه نسبت به ژانویه هم موافق است. الجزایر، نیجریه، عمان، عراق، عراق و کویت به گفته منابعی که نخواستند نامشان فاش شود، در سمت عربستان ایستاده‌اند اما قزاقستان از موضع نواک حمایت می‌کند. ایران نیز به نظر باید موافق حفظ تولید باشد؛ چراکه این موضوع با تقویت قیمت نفت به سود ایران است که نمی‌تواند فعلا با وجود تحریم‌ها بشکه‌های زیادی به بازار سرازیر کند و سهم خود را از بازار جهانی بالا ببرد.

وزیر نفت الجزایر، عبدالمجید عطار دیروز به پایگاه خبری دولتی این کشور به نام APS گفت: بهای نفت در صورت اینکه اوپک پلاس تصمیم درست را بگیرد، می‌تواند در نیمه اول سال ۲۰۲۱ بالای ۵۰ دلار بر بشکه به تثبیت برسد.  سازمان کشورهای صادرکننده نفت و متحدانش در حال حاضر ۲/ ۷ میلیون بشکه تولید روزانه نفت را متوقف کرده‌اند که تقریبا ۷ درصد عرضه جهانی پیش از وقوع پاندمی کرونا در سال ۲۰۱۹ به حساب می‌آید. این ائتلاف ابتدا قرار بود ۲ میلیون بشکه از ابتدای سال به تولیدش بیفزاید؛ اما به‌دلیل پایین بودن تقاضا و عدم قطعیت‌های موجود در بازار تصمیم گرفت هر ماه جلسه‌ای برگزار کند و در صورت وجود شرایط مطلوب در چهار ماه این افزایش را انجام دهد. برای ماه اول (ژانویه) تصمیم رشد تولید نیم میلیون بشکه‌ای گرفته شد.

مقامات برجسته دیگر نیز موضع محتاطانه عربستان را تکرار کرده‌اند. پایگاه خبری دولتی کویت از قول وزیر نفت این کشور، محمد الفارس دوشنبه گفت: «نیاز به احتیاط نسبت به عواقب موج دوم پاندمی وجود دارد.»

دبیر کل اوپک، محمد بارکیندو نیز یکشنبه به تعدد ریسک‌های رو به پایین برای تقاضای نفت اشاره کرده بود.

اظهارات زنگنه در مورد جلسه اوپک‌پلاس

وزیر نفت ایران، بیژن زنگنه ماه‌های پیش‌رو را برای بازار نفت تعیین‌کننده توصیف کرد و به تشریح مواضع متفاوت درون اوپک‌پلاس پرداخت. به گزارش شانا، وی گفت: «دو پیشنهاد وجود دارد که تقریبا ۱۸۰ درجه با هم متفاوت هستند؛ یک طرف موافق ادامه تولید به مقدار کنونی است و طرف دیگر خواهان افزایش عرضه روزانه ۵۰۰ هزار بشکه‌ای است.» زنگنه ادامه داد: «روسیه به سهم بازار توجه بیشتری دارد؛ درحالی‌که طرف مقابل برای قیمت اولویت بیشتری قائل است.»

زنگنه گفت: «از آنجا که در این شرایط هیچ تصمیمی عمر طولانی نخواهد داشت، برگزاری نشست‌های اوپک‌پلاس به‌طور ماهانه معقول است.» وی با بیان اینکه آنچه برای ما مهم است اینکه به ذخایر و مقدار تولید نفت جهان افزوده نشود، تصریح کرد: «بازار نفت شکننده است و یک اشتباه می‌تواند سبب کاهش قیمت نفت شود و مشکلات زیادی ایجاد کند.»

فشار قرنطینه به اوپکی‌ها

نواک روسی ماه گذشته گفت: اوپک‌پلاس باید به افزایش تدریجی تولیدش ادامه دهد؛ چراکه قیمت‌ها در محدوده بهینه ۴۵ تا ۵۵ دلار است و اگر این گروه از افزایش صادرات طفره رود، رقبا به راحتی جایشان را پر خواهند کرد.

با این حال، به گزارش بلومبرگ هنوز دلایلی برای اینکه فکر کنیم این گروه رویکردی محتاطانه‌تر اتخاذ خواهد کرد، وجود دارد. بارکیندو گفته محدودیت‌های آمد و شد هنوز در بسیاری از کشورها به‌دلیل شیوع نوع جدید ویروس کرونا پابرجاست. به نظر می‌رسد هنوز خیلی زود است که بدانیم بخش‌های مختلف اقتصاد چگونه تحت تاثیر این موضوع قرار می‌گیرند. این در حالی است که بخش‌های توریسم و صنایع سرگرمی نیازمند دو سال زمان برای بازگشت به وضعیت پیش از بحران هستند.

اوله هانسن، رئیس بخش استراتژی کالایی در ساکسوبنک به تلویزیون بلومبرگ گفته تقاضا در آسیا قوی است؛ اما به اندازه کافی نفت در بازار برای تامین آن وجود دارد. او افزود: «اوپک‌پلاس باید با حفظ سطح تولید فعلی تا ماه مارس منتظر بماند.»  بارکیندو همچنین عنوان کرده موجودی نفت در کشورهای توسعه‌یافته همچنان ۱۶۳ میلیون بشکه بالاتر از متوسط ۵ساله است. با وجود بازگشت بازار، قیمت نفت هنوز بسیار پایین‌تر از سطحی است که بیشتر اعضای اوپک برای بالانس بودجه خود نیاز دارند.

اگر جلسه ماه گذشته را در نظر بگیریم که در نهایت تصمیم بینابینی گرفته شد، یعنی سطح تولید حفظ نشد، اما افزایش هم بسیار کمتر از دومیلیون بشکه بود، می‌توان چنین برداشت کرد که این بار نیز نگرانی‌های هر دو طرف در تصمیم‌گیری لحاظ شود. هر چند کفه نظر اعضا به شدت به سمت حفظ تولید سنگینی می‌کند.