ذخایر خونی در وضعیت قرمز

‌ به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، روند کاهش مراجعه برای اهدای خون از اسفند سال گذشته شروع شد. با شیوع کووید-19و تعطیلی بسیاری از اصناف و مشاغل و ترس از ابتلا، میزان مراجعه مردم برای اهدای خون کاهش قابل‌توجهی پیدا کرد و تا نیمه‌های فروردین در مقایسه با مدت مشابه سال قبل کاهش 30درصدی ‌را هم به‌خود دید. اما به گفته مسئولان انتقال خون، این کاهش‌ها موقتی بود و با رسیدن بهار و به‌طور مشخص در اردیبهشت و خرداد، میزان مراجعه بار دیگر بالا رفت؛ یعنی درست زمانی که آمار شیوع کرونا و فوت کاهش پیدا کرد. با ورود به تابستان روند کاهشی دوباره از سر گرفته شد و از ابتدای آبان، وضعیت نسبت به ماه‌های قبل نامناسب‌تر شد. به‌طوری‌که از ابتدای آبان، کمترین میزان اهدای خون در 8‌ماه گذشته ثبت شده است.

 با اینکه اوضاع در تهران نگران‌کننده است و در مرز وضعیت خطرناک به سر می‌برد، اما سخنگوی سازمان انتقال خون می‌گوید ذخایرخونی کشور در 7‌ماه امسال نسبت به‌مدت مشابه سال قبل تنها 10درصد کاهش داشته است. بشیر حاجی‌بیگی می‌گوید که مصرف خون در کشور بالاست و در این میان بیشترین استان‌هایی که با کمبود ذخایر خونی مواجه شده‌اند، گیلان، مازندران، گلستان و استان‌های جنوبی مثل سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر و خوزستان هستند که یکی از دلایل این کمبودها، بالا‌بودن تعداد بیماران مبتلا به تالاسمی در این استان‌هاست. از آن طرف دبیر انجمن حمایت از بیماران تالاسمی گزارش می‌دهد که اوضاع این بیماران نگران‌کننده است؛ بیمارانی که باید در هفته دو سه واحد خون دریافت کنند، گاهی خون مورد نیاز‌شان تامین نمی‌شود و گاهی تنها یک واحد دریافت می‌کنند. فعالان نظام سلامت می‌گویند با اهدای خون، ویروس کرونا منتقل نمی‌شود و شرایط در این مراکز کاملا مطابق با پروتکل‌های بهداشتی است. آنها از مردم می‌خواهند تا برای اهدای خون در تمام گروه‌های خونی، اقدام کنند.

اوضاع نگران‌کننده مراکز درمانی و مصرف‌کنندگان خون

براساس اعلام اداره انتقال خون استان تهران در 7ماه گذشته، 202هزار و 112نفر برای اهدای خون مراجعه کرده‌اند که 164هزار و 229مورد اهدای خون ثبت شده است. انتقال خون استان تهران تمایلی به ارائه آمارهای تفکیک شده در 7‌ماه گذشته ‌ندارد اما مدیرکل آن می‌گوید در وضعیت هشدار به سر می‌بریم: «کاهش 20 تا 25درصدی ذخایر خونی باعث می‌شود تا در هفته‌های آینده برای تامین خون و فرآورده‌های خونی 160بیمارستان استان تهران، با مشکل مواجه شویم. عمل‌های جراحی همچنان در حال انجام است، تصادفات اتفاق می‌افتد و گروهی از بیماران مثل افراد هموفیلی یا بیماران دیالیزی و تالاسمی و همچنین بیماران مبتلا به سرطان به خون نیاز دارند. بنابراین نیاز به خون و فرآورده‌های خونی کاهش پیدا نکرده است. اینها مصرف‌کننده همیشگی خون هستند. با کاهش مراجعه مردم برای اهدای خون، این گروه‌ها بیش از همه دچار مشکل شده‌اند.» به گفته او، در کنار شیوع کرونا، با شروع فصل سرما، هر سال میزان اهدا کاهش پیدا می‌کند. در استان تهران مسئله آلودگی هوا هم تأثیر‌گذار است، اما کاهش اصلی به‌دلیل شیوع کروناست. میزان اهدای خون در استان تهران 1200واحد است که هر واحد 450سی‌سی است. این میزان، خون مورد نیاز 160بیمارستان را تامین می‌کند. حالا این میزان به 800واحد کاهش پیدا کرده است. مهدی‌زاده می‌گوید برای جلوگیری از بحران، از مراکز درمانی خواسته شده تا مصرف خون را مدیریت کنند و تنها عمل‌های جراحی اورژانسی را انجام دهند.

مردم نگران انتقال ویروس در مراکز اهدای خون نباشند

او می‌گوید که در مراکز انتقال خون تمام پروتکل‌ها رعایت می‌شود، سلامت کارکنان این مراکز مورد توجه است و با اینکه براساس دستور ستاد مقابله با کرونا، ادارات از ظرفیت 50درصد نیروهایشان استفاده می‌‌کنند اما در این مراکز این قانون اعمال نشده تا بتوان بیشترین میزان اهدای خون را انجام داد. تمام وسایل استفاده شده در این مراکز یکبارمصرف است و سطوح به‌طور مرتب ضدعفونی می‌شود. مردم نگران انتقال ویروس نباشند: «افراد می‌توانند با مراجعه به سایت انتقال خون آدرس مراکز فعال را بگیرند و از طریق سامانه نوبت‌دهی برای مراجعه اقدام کنند. در استان تهران 11مرکز خونگیری وجود دارد‌ تا کمترین میزان اتلاف وقت را داشته باشند.» اداره انتقال خون استان تهران فراخوان عمومی داده است، آنها روزانه 15هزار پیامک برای اهدا‌کنندگان قبلی می‌فرستند تا برای اهدای خون اقدام کنند. اگر قبلا گروه‌های خونی منفی مورد نیاز بود، حالا تمام گروه‌های خونی کمبود دارد.

اعمال محدودیت‌های جدید و کاهش ظرفیت ادارات، برای مدیریت کرونا هم روی میزان مراجعه مردم تأثیر گذاشته است، افراد در ساعت مشخصی از خانه بیرون نمی‌روند و همین امر میزان مراجعه‌شان را به مراکز انتقال خون کمتر کرده است. مهدی‌زاده می‌گوید: تیم‌های سیار قبلا وقتی به سازمانی مراجعه می‌کردند مثلا 100نفر بودند، حالا 50نفر شده‌اند. بنابراین تیم‌های سیار هم بازدهی سابق را ندارند؛ هر‌چند که میزان تیم‌های سیار در این مدت به 6تیم افزایش پیدا کرده و برخی از مراکز در روزهای تعطیل هم فعال شده‌اند. استان تهران 11مرکز خونگیری دارد. شیوع ویروس کرونا اما تنها دلیل برای کاهش مراجعه مردم برای اهدای خون نیست. شرایط اقتصادی و اجتماعی، مشکلات مالی و دغدغه‌های هر‌روزه برای تامین نیازها هم عاملی برای کاهش مراجعه آنهاست به‌طوری‌که مدیرکل انتقال خون استان تهران می‌گوید که اهدای خون یک اقدام انسان‌‌دوستانه و فرهنگی است. قطعا مردم باید رضایتمندی بالایی داشته باشند تا برای اهدای خون اقدام کنند. وقتی میزان رضایتمندی آنها کم باشد، روی کار ما هم تأثیر می‌گذارد.

استان‌های شمالی و جنوبی با بیشترین کمبود ذخایر خونی

استان‌های شمالی و جنوبی با بیشترین میزان کمبود خون مواجه‌اند. این را بشیر حاجی‌بیگی، سخنگوی سازمان انتقال خون کشور  می‌گوید. به گفته او، برخی استان‌ها مثل خوزستان، بوشهر، سیستان و بلوچستان و استان‌های شمالی مثل گیلان، مازندران و گلستان، با کمبود ذخایر خونی مواجه‌اند؛ چراکه آمار مبتلایان به تالاسمی ‌در آنها بالاست. به گفته حاجی‌بیگی، 20درصد خون تهیه‌شده در کشور به مصرف افراد تالاسمی می‌رسد. غیر از این سوانح و جراحی‌ها هم خون زیادی می‌خواهند. او می‌گوید که تعداد مراکز درمانی در کشور بالا رفته و همین مسئله مصرف خون را افزایش داده است:  به گفته او که در اسفند سال گذشته میزان مراجعه برای اهدای خون نسبت به‌مدت مشابه سال قبل از آن، 35درصد کاهش داشت.  حالا برای جبران کمبود خون تفاهمنامه‌ای با هلال احمر امضا شده تا از ظرفیت نیروهای سازمان داوطلبان آن استفاده شود. به گفته او در 7‌ماه امسال، یک میلیون و 376هزارو 293مراجعه برای اهدای خون شده که یک میلیون و 88هزار و 266مورد ثبت شد.