ایران، معدنی به وسعت ۱.۶ میلیون کیلومتر مربع

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از تسنیم؛ ایران جزو کشورهای برتر معدنی دنیاست که از نظر ذخایر معدنی در خاورمیانه رتبه اول، در آسیا رتبه سوم و در دنیا رتبه دوازدهم را دارد. بیشتر برون‌زدهای مواد معدنی ایران در محل اتصال صفحاتی است که به هم برخورد می‌کنند یا از هم دور می‌شوند. ایران در میان 4 صفحه زمین‌شناسی قرار گرفته و موجب شده شرایط مطلوبی پیدا کند؛ برخورد صفحه عربی با صفحه ایران مرکزی، ارتفاعات زاگرس، صفحه اوراسیا با صفحه ایران، ارتفاعات البرز، صفحه هیلمند با صفحه ایران، ارتفاعات لوت و صفحه هند با ایران، ارتفاعات مکران را به وجود آورده است. پس ایران از هر 4 طرف در محاصره این صفحات قرار دارد و اتصال همین صفحات در غنای معدنی ایران نقش داشته است.

یک کمربند متالوژنی بسیار مهمی نیز که از غرب اروپا به شرقی‌ترین بخش آسیا اتصال داده می‌شود، آلپ- هیمالیا نام دارد که پهنه ایران زمین در میانه این کمربند است. کمربند مس‌زایی و طلا که آن را به نام ارومیه- دختر می‌شناسیم نیز از اصلی‌ترین کمربندهاست و کمربند دیگری در شرق کشور و در حاشیه لوت اکتشاف شده است. در سنگ‌آهن هم کمربند اورال- عمان که در زایش آهن در ایران نقش مهمی داشته، در دسترس است علاوه‌بر اینکه زایش آهن در زون سنندج- سیرجان نیز وجود دارد.

در این میان تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی یکی از زیرساخت‌های اکتشافی است که اهمیت دارد. ایران را به 126 چهارگوش که هر چهارگوش 15 کیلومترمربع است، تقسیم‌بندی کرده‌اند که نقشه‌ها با مقیاس 1:250000در این چهارگوشه‌ها به پایان رسیده است. درضمن تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی1:100000 نیز در کل کشور به پایان رسیده است. مقیاس دقیق‌تری که اطلاعات بیشتری می‌دهد مقیاس1:25000 است که برای کل کشور10 هزار برگه باید کامل شود. این نقشه در 6 لایه اطلاعاتی شامل زمین شناسی مهندسی، آب، زمین‌شناسی اقتصادی، زیست محیطی و... است.

بیشتر زایش سنگ آهن کشور در ایران مرکزی بوده که نیمی از ذخایر کشور در این منطقه شکل گرفته است. بزرگ‌ترین ذخیره سنگ آهن ایران در کلاس جهانی معدن گل‌گهر است با 2/1 میلیارد تن ذخیره که از اصلی‌ترین ذخایر کمربند آهن در زون سنندج- سیرجان است. حال چنانچه به سمت شمال‌غرب زون یاد شده برویم، ذخایر کوچکی از آهن کشف شده است. همچنین 7 محور سرب و روی‌زایی در کشور وجود دارد. علاوه‌بر آن کمربندهای تبخیری در شمال‌شرق و شمال‌غرب ایران و 200 گنبد نمکی در زون زاگرس قرار دارد.

در حال حاضر عدد زایش مواد معدنی کشور به حدود 90 ‌رسیده که این تنوع موجب شده تا بتوان صنایع متنوعی در کشور داشت طوری‌که بیش از 21 هزار صنعت معدنی در کشور شکل گرفته که جای امیدواری دارد.

هم‌اکنون اغلب استان‌ها از نظر ذخایر معدنی فلزی و غیرفلزی برتر هستند اما از آن بی‌خبرند. به‌عنوان نمونه استان مازندران از نظر وجود ذخایر ذغال‌سنگ و فلورین برتر بوده و دارای معادن غنی سرب و روی و پوکه معدنی نیز است. علاوه‌بر این استان زنجان معادن سرب و روی دارد در حالی که ذخایر معدنی سرب و روی استان یزد از زنجان بیشتر است. استان طلایی کشور هم آذربایجان غربی است که با کردستان رقابت تنگاتنگی دارد. در سنگ نما استان‌های لرستان، همدان، اصفهان، آذربایجان شرقی و غربی و بسیاری از استان‌های دیگر غنی هستند. سنگ‌هایی مانند تراورتن قرمز در آذرشهر یا گرانیت در همدان و سنگ گوهره در لرستان.

ایران 6 هزار و 500  فقره معدن دارد که 5 هزار و 300  فقره آن در حال فعالیت و بقیه در حال تجهیز هستند. 47 درصد از این معادن مصالح ساختمانی، 24 درصد سنگ نما، 22 درصد ذخایر غیرفلزی و 7 درصد هم معادن فلزی هستند. در این سال‌ها به اکتشافات فلزی و غیرفلزی استراتژیک کمتر توجه شد و بیشتر معادن مصالح ساختمانی هستند.

گردش مالی تجارت سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی در دنیا سالانه 650 میلیارد دلار بوده و ایران از تنوع بالایی در این بخش برخوردار است. برخی از این نوع سنگ‌ها در اغلب کشورها بومی شده است. به‌عنوان نمونه چین را با سنگ یشم، برزیل را با آمازونیت، تانزانیا را با تانزانیت و بولیوی را با بولیونیت می‌شناسند. فیروزه ایران هم در سطح دنیا مطرح است. بر اساس اطلاعات موجود شاخص‌ترین سنگ‌های تزئینی ایران شامل انواع سیلیس‌های ژل‌مانند، مانند عقیق، کالسدونی، آماتیست، گارنت، بریل و یاقوت است.