توزیع قطره چکانی مواد اولیه و ظرفیت خالی صنایع
تقریبا می‌توان گفت تمام صنایع بزرگ و کوچک و بالادستی و پایین‌دستی به دلایلی چون کمبود مواداولیه، بالا بودن قیمت نسبت به قیمت‌های جهانی و قیمت صادرات همین کالا و کمبود عرضه یا نامتناسب و غیرمستمر بودن عرضه مواداولیه، با ظرفیت خالی روبه‌رو هستند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، بسیاری از شرکت‌های خصوصی واقعی به‌علت کمبود مواداولیه یا بالا بودن قیمت‌ها در معرض از دست دادن فرصت‌های صادراتی و حتی در بسیاری از بخش‌ها، از دست دادن بازار داخلی هستند. در این میان مشکلات صنایع پایین‌دستی بیشتر از صنایع بزرگ بالادستی است و تامین سخت مواداولیه مورد نیاز صدها کارخانه پایین‌دستی با ایجاد دیوار تعرفه‌ای و مشکلات ارز نیمایی، گرانی و رکود را دامن زده است. صنعتگرانی که بیشترین سهم اشتغال را دارند با حداکثر توان خود همچنان روی پا ایستاده‌اند، اما باید دید با نوسانات نرخ ارزی و رشد لحظه‌ای قیمت مواداولیه تا چه اندازه دوام می‌آورند و در بازار حضور خواهند داشت؟
افزایش قیمت ۴۰ تا ۵۵درصدی مواداولیه کفش
علی لشکری، عضو هیأت مدیره جامعه صنعت کفش ایران و عضو هیأت نمایندگان اتاق ایران به افزایش قیمت از ابتدای سال تا شهریور‌ماه اشاره می‌کند و می‌گوید: «قیمت روغن صنعتی DOP (ماده اولیه تولید زیره کفش)تا شهریور حدود ۴۳درصد رشد داشته و از ۱۴هزار تومان به ۲۰هزار تومان رسیده و در مهر قیمت ۲۳ تا ۲۶هزار تومان را تجربه کرده است. قیمت PVC65 که برای گیره کفش به‌کار می‌رود از ۸۳۰۰ به ۹۳۰۰ تومان در شهریور رسید و ۱۳۳درصد به نسبت اوایل سال رشد قیمت داشت. البته ۱۳مهر هم نرخ پایه در بورس ۲۲۶۱۵تومان بود که احتمالا با قیمت ۲۳ تا ۲۴هزار تومان به‌دست تولیدکننده می‌رسد».
وی می‌افزاید: «پلی‌یورتان، ماده اولیه‌ای که برای زیره کفش به‌کار می‌رود ۲۶هزار تومان بود که در شهریور با رسیدن به قیمت ۳۱۵۰۰تومان، حدود ۲۱درصد رشد را تجربه کرد. نوع وارداتی آن هم با رسیدن از ۳۰هزار تومان به ۴۲هزار تومان، حدود ۴۰درصد رشد داشته است. همچنین گرانول۱۲۹، یکی از مواداولیه تولید زیره کفش از برج تیر تا ۹مهر ۴۹درصد و گرانول۱۰۹ حدود ۵۵درصد افزایش قیمت داشته است. قیمت انواع چرم مصنوعی برای رویه کفش هم حداقل بین ۳۰ تا 40درصد افزایش قیمت داشته است. چرم طبیعی هم به‌عنوان رویه کفش با رشد حدود ۱۲ تا ۱۵درصدی افزایش قیمت روبه‌رو بوده است».
دلار آزاد در این دوره ۷۶درصد افزایش قیمت داشته و عرض نیمایی حدود ۵۸درصد. لشکری با بیان این موضوع به مشکلات این صنعت در تهیه مواداولیه اشاره می‌کند و می‌گوید: «مشکل اصلی تامین مواداولیه انتظارات تورمی است. افزایش نرخ ارز انتظارات تورمی را افزیش داده و به‌دلیل بی‌ثباتی قیمت‌ها امکان برنامه‌ریزی را از تولیدکننده، به‌خصوص صادرکنندگان می‌گیرد و در عین حال به‌دلیل کاهش شدید قدرت خرید مردم، امکان جبران این افزایش از سوی مصرف‌کنندگان نیست و این موضوع عملا به کاهش تولید و ریزش نیروی شاغل و کاهش صادرات و واحدهای شناسنامه‌دار منجر می‌شود».
خطر دیگری که برای تولیداتی مانند چکمه کشاورزی و بیمارستانی وجود دارد این است که تولیدکننده مجبور به استفاده از مواداولیه کهنه بیشتر می‌شود که نگرانی‌هایی را برای کشاورزان یا کادر درمان ایجاد خواهد کرد.
رشد ۲۰۰ درصدی مواداولیه موتورسیکلت
ابوالفضل حجازی، رئیس انجمن تولیدکنندگان موتورسیکلت هم با اشاره به این موضوع که قیمت مواداولیه داخلی از ابتدای سال بالای ۲۰۰درصد رشد داشته است می‌گوید: «چالش اصلی صنعتگران تامین مواداولیه داخلی، به‌خصوص فلزات پتروشیمی است که تولیدکنندگان پایین‌دستی و کارگاه‌های کوچک را از خط تولید خارج می‌کند و در ماه‌های آینده ما را با چالش بیکاری و رکود نخریدن کالاها مواجه خواهد کرد، چرا که مصرف‌کننده موتورسیکلت قشر ضعیف جامعه است». وی در ادامه به قیمت مواداولیه برای جمع کردن تنه موتورسیکلت در ابتدای سال و اکنون اشاره می‌کند و می‌افزاید: «مواداولیه تنه خام موتورسیکلت ۱۲۵سی‌سی که ۱۵۰هزار تومان برای تولیدکننده هزینه داشت می‌شد، اکنون با ۴۵۰ تا ۷۰۰هزار تومان هم جمع نمی‌شود».
تهیه ورق‌های فولادی با قیمت دوبرابری
حمید نوری، مسئول خرید یکی از تولیدکننده‌های پارکینگ‌های مکانیزه با بیان این موضوع که از ابتدای سال قیمت مواداولیه ۲ تا ۳ برابر شده، می‌گوید: «عمده مواداولیه ما ورق فولادی است که این ورق‌ها را ابتدای سال با قیمت کیلویی ۵ تا ۶هزار تومان می‌خریدیم، اما اکنون مجبوریم از طریق سهمیه ماهانه‌ای که در بورس داریم با قیمت ۱۱ تا ۱۲هزار تومان خریداری کنیم. انواع قوطی پروفیل را ابتدای سال با قیمت کیلویی ۷ تا ۸هزار تومان از بازار آزاد تهیه می‌کردیم، اما اکنون با قیمت کیلویی ۲۱هزار تومان تهیه می‌کنیم».
وی می‌افزاید: «در چنین وضعیتی ما نیز قیمت‌ها را تا 2برابر افزایش داده‌ایم، اما کار در چنین وضعیتی واقعا دشوار شده است. توزیع قطره‌چکانی مواداولیه تولیدکنندگان داخلی تولید را با چالش‌های اساسی روبه‌رو کرده است. بازار ملتهب است و این امر ناشی از گرانی مواداولیه است. نوسانات نرخ ارز هم مستقیما روی بازار مواداولیه تأثیر گذاشته است».
افزایش ۷۰درصدی مواداولیه شیرآلات
محمد پورغفار، مسئول تامین یکی از کارگاه‌های ریخته‌گری شیرآلات صنعتی هم افزایش قیمت مواداولیه از ابتدای سال را بسته به انواع آن، ۳۰ تا ۷۰درصد عنوان می‌کند و می‌گوید: «ما معمولا به‌صورت هفتگی و ماهانه مواداولیه می‌خریم و در خرید مواداولیه روزبه‌روز با مشکلات عدیده‌تری مواجه می‌شویم، چرا که فروشنده‌ها کالاهایشان را به امید سود بیشتر و گران فروختن در بازار عرضه نمی‌کنند و آنها را انبار کرده‌اند». وی به قیمت برخی از مواداولیه از ابتدای سال تا‌کنون اشاره می‌کند و می‌افزاید: «آهن‌قراضه که از اساسی‌ترین مواداولیه ماست ابتدای سال با قیمت هر کیلو ۵۵۰۰تومان عرضه می‌شد، اما اکنون باید با قیمت ۷۵۰۰ تا ۸هزار تومان به ازای هر کیلو پول پرداخت کنیم. گرافیت را کیلویی ۱۴هزار تومان می‌خریدیم اکنون باید ۲۳هزار تومان به ازای هر کیلو بپردازیم. قیمت ماسه قالبی قبلا ۲۲۰هزار بود، اما کنون ۳۲۰هزار تومان شده است. روزبه‌روز تهیه مواداولیه به‌دلیل گران‌تر شدن، سخت‌تر می‌شود و شرایط ادامه کار با گذشته خیلی فرق کرده است».
