چرا مرغ آرین به تولید انبوه نرسید؟
گوشت مرغ به‌عنوان یکی از مواد پروتئینی را می‌توان یکی از کالاهای اساسی کشور در حوزه صنایع غذایی دانست.
مرغ لاین یا همان مرغ مادر دارای نژادهای مختلفی در جهان است. سالانه یک میلیارد و 300 میلیون قطعه در کشور جوجه‌ریزی می‌شود که مرغ نژاد آرین بخش اندکی از سهم بازار را تشکیل می‌دهد. شاید عجیب به نظر برسد، اما اکثر مرغ‌هایی که در بازار ایران عرضه می‌شوند از نژاد کشورهایی است که به‌عنوان دشمنان سیاسی ایران شناخته می‌شوند. از طرفی مرغ به‌عنوان یکی از منابع تامین‌کننده پروتئین در خانواده‌ها، کالایی اساسی در کشور شناخته می‌شود. گرچه گوشت قرمز و ماهی نیز دارای پروتئین زیادی هستند، اما به‌دلیل گرانی بیش از حد این دو کالا، مدت زیادی است که این دو محصول از سبد غذایی بسیاری از خانوارهای ایرانی حذف شده‌است.
تفاوت مرغ ایرانی با نژاد خارجی
آرین، نژادی از مرغ ایرانی است. هر چند برخی مسؤولان وزارت جهاد کشاورزی معتقدند نژاد این مرغ از هلند وارد کشور شده، اما با تغییرات ژنتیکی که در آن صورت گرفته این مرغ به‌عنوان مرغ ایرانی معروف است. گرچه مرغ آرین از نظر ظاهر و طعم مانند نژادهای راس و کاپ است، اما این تشابه صرفا تا قبل از 40 روزگی است. به بیان بهتر مرغ آرین پس از 40 روزگی، دیگر وزن‌گیری نمی‌کند و تقریبا در همان زمان باید راهی کشتارگاه شود؛ اما مرغ‌های راس و کاپ که سن کشتار آنها 50روزه است تا روز پایانی وزن‌گیری کرده و چاق می‌شوند. برخی از کارشناسان معتقدند ذائقه ایرانی‌ها مرغ‌های با وزن بالاست و همین موضوع دلیلی است که مرغ‌های خارجی از ایرانی محبوب‌تر باشند، اما سؤال اینجاست که اگر روزی واردات مرغ و نهاده‌های دام و طیور به ایران ممنوع شود آیا واقعا ذائقه اهمیتی دارد؟
واقعا خون مرغ‌های خارجی، از خون مرغ‌های ایرانی رنگین‌تر است که باید بخشی از منابع اقتصادی کشور در سایه شدیدترین تحریم‌ها به کشورهای تحریم‌کننده داده شود؟ وزارت جهاد کشاورزی متولی اصلی این موضوع است. آن‌طور که خبرنگار جام‌جم از برخی کارشناسان وزارت جهاد کشاورزی کسب اطلاع کرده مشکلی در تولید مرغ آرین در کشور وجود ندارد و اگر تولیدکننده‌ها به این حوزه تمایل داشته باشند حتما آن را به تولید انبوه می‌رسانند. ظاهرا تنها وزن مرغ است که باعث شده مرغ آرین به تولید انبوه نرسد و به دلیل این‌که وزن پایین‌تری نسبت به نژادهای خارجی دارد تمایل به پرورش آن را پایین می‌آورد. این در حالی است که وزن استاندارد مرغ دوکیلو و 100 گرم تا دو کیلو و 400 گرم در سن 35 تا 40 روزگی است، اما برخی پرورش‌دهندگان مرغ‌ها را تا 55 روز پرورش می‌دهند تا وزن آنها به بالای سه کیلو‌گرم برسد. جالب اینجاست که وزن مرغ هرچه بیشتر باشد از ارزش غذایی آن کاهش می‌یابد و چربی در بدن مرغ بیشتر می‌شود. حدودا 80درصد مرغ‌هایی که در کشور کشتار می‌شوند وزن بالای سه کیلو‌گرم دارند. اگر نگاهی به مرغ‌های وارداتی به کشور بیندازید متوجه وزن اندک آنها خواهید شد و حتی با یک جست‌وجوی ساده با عنوان وزن استاندارد مرغ متوجه می‌شوید که وزن استاندارد مرغ بین یک کیلو و 800 گرم تا دو کیلو و 200 گرم است، اما برخی پرورش‌دهندگان معتقدند ذائقه ایرانی‌ها به سمت مرغ‌های سنگین وزن است. مرغ‌هایی که البته نسبت به مرغ‌های سبک‌وزن ارزش غذایی پایین‌تری دارند.
عظیم حجت، عضو هیات‌مدیره اتحادیه مرغداران گوشتی درباره دلایل پرورش مرغ راس و کاپ به جای مرغ نژاد ایرانی به خبرنگار جام‌جم گفت: مصرف‌کنندگان ایرانی تمایل بیشتری به مصرف نژادهای راس و کاپ که انگلیسی و آمریکایی هستند دارند و نژاد آرین که در کشور داریم درصد کمی از جوجه تولیدی مورد نیاز بازار مصرف را تامین می‌کند.
وی افزود: نژاد آرین در وزن‌گیری پس از 40 روزگی از نژادهای دیگر عقب می‌افتد و به دلیل این‌که مردم اغلب خریدار مرغ بزرگ هستند پرورش‌دهندگان به تولید این نژاد‌ها رو می‌آوردند.
حجت با بیان این‌که در طول سال‌ها و دهه‌های گذشته فرصت بود تا ژنتیک مرغ آرین تغییر کند، گفت: دولت‌های مختلف از نژاد آرین حمایت نکردند، اگر این حمایت انجام می‌شد قطعا متخصصان ایرانی می‌توانستند در این حوزه ورود کنند که بی‌شک نتیجه این ورود، کاهش خروج ارز از کشور بود. موضوع قابل اهمیت دیگر این است که کشتارگاه‌ها نیز به دلیل سود بیشتر خریدار مرغ‌های سنگین هستند. در نتیجه تولید‌کننده زمانی که مشاهده کند خریدار اولی مرغ (کشتار‌کننده) و خریدار نهایی مرغ (مصرف‌کننده) مرغ سایز درشت می‌خواهد پرورش نژادهای خارجی را به نژاد آرین ترجیح می‌دهد.
عضو هیات‌مدیره اتحادیه مرغداران گوشتی تاکید کرد: کشورهایی که صاحب نژاد مرغ هستند به هر نحوی شده جوجه و دان مرغ را به قیمت پایین به سایر کشورها صادر می‌کنند تا علاوه بر ایجاد وابستگی به این کالا برای کشور خریدار، کشورهای واردکننده توجیه اقتصادی برای پرورش مرغ‌بومی خود نداشته باشند. اما موضوع اصلی اینجاست که مسائل اقتصادی در جهان تحت تاثیر مسائل سیاسی است. گرچه بسیاری از شرکت‌ها به دلیل منافع اقتصادی خود حاضر به ترک ایران نیستند، اما ممکن است در مواقعی مجبور شوند این اقدام را انجام دهند.
به گفته وی، از آنجا که ایران جزو 10کشور پرورش‌دهنده مرغ در جهان است، شرکت‌های عرضه‌کننده نژاد و خوراک دام طیور حاضر به قطع مراوده با ایران نیستند، اما ممکن است روزی این کار را انجام دهند.
حجت با تاکید بر این‌که مرغ لاین آرین قابلیت مصرف در کشور را دارد، گفت: عمده مرغی که در جهان کشتار می‌شود دارای عمر 37 تا 40 روزه است که در این سن وزن کمتر و پروتئین بالاتری دارند. تولید‌کنندگان بزرگ در جهان نیز به دلیل این‌که مرغ در این سن در برابر بیماری نیز مقاوم است آنها را قبل از 40 روزگی کشتار می‌کنند، اما هنوز این فرهنگ‌سازی در ایران انجام نشده که مرغ با وزن پایین باید راهی کشتارگاه شود.
وی با بیان این‌که باید به دنبال تقویت نژاد آرین باشیم، تصریح کرد: زمانی که مرغ در سن پایین کشتار شود هم نهاده کمتری مصرف می‌کند و هم داروی کمتری به مرغ تزریق می‌شود. در شرایط اقتصاد ایران که درآمدهای ارزی کشور با مشکل زیادی روبه‌روست باید این موارد مورد توجه قرار بگیرد.
این مقام صنفی افزود: اگر مرغ در 40روزگی با وزن استاندارد کشتار شود به ازای هر کیلو، 300 گرم در مصرف نهاده صرفه‌جویی خواهد شد و از آنجا که وزن هر مرغ در آن سن دوکیلو‌گرم است، 600 گرم نهاده کمتری مصرف می‌شود. اگر به ازای هر مرغ 600 گرم نهاده مصرف شود با توجه به جوجه‌ریزی بیش از یک میلیارد و 300 میلیونی مرغ در سال عدد بزرگی را تشکیل می‌دهد.
عضو هیات‌مدیره اتحادیه مرغداران گوشتی ادامه داد: مرغ با سایز و وزن پایین، کمتر از مرغ‌های سنگین خریداری می‌شود و اگر دولت با صدور بخشنامه‌ای در این زمینه که مرغ قیمت ثابتی داشته باشد و به وزن آن توجه نشود این اقدام قطعا به پرورش نژاد آرین کمک کرده است. اکنون تولید‌کننده و مصرف‌کننده در زمینه تولید مرغ سایز پایین، نقشی ندارد و برای کشتارگاه مرغ سنگین به‌صرفه است که با حمایت دولت این مشکل رفع خواهد شد.
وی با اشاره به این‌که مرغ استاندارد دور ریز کمتری نسبت به مرغ درشت دارد، گفت: زمانی که خریدار مرغ درشت خریداری می‌کند در واقع به این معناست که حتی برای چربی این مرغ نیز، پول پروتئین را پرداخت کرده‌است. در حالی که برای مرغ سایز استاندارد چنین بحثی وجود نداشته و پولی که مشتری برای سایز استاندارد می‌پردازد صرفا برای پروتئین است.
