آزادسازی سهام عدالت همچنان در مرحله آزمون و خطا/ دارندگان سهام عدالت متضرر اصلی هستند

اقتصادآنلاین – سارا محسنی؛ حدود ۱۵ سال پیش، دولت با هدف گسترش عدالت اجتماعی، بخشی از دارایی‌های خود در شرکت‌های زیرمجموعه را به قشر زیادی از مردم واگذار کرد. (افراد تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی، سازمان بهزیستی، روستاییان و عشایر، کارگران فصلی و ساختمانی، کارکنان و بازنشستگان لشگری و کشوری و... جزو اولین گروه‌های دریافت‌کننده سهام عدالت بودند) اما مدیریت سهام عدالت تا اردیبهشت‌ماه سال جاری در دست مشمولان سهام عدالت نبود. 

در حال حاضر نیز، ۶۰ درصد از این سهام قابل فروش بوده و تا بهمن‌ماه سال جاری، به صورت کامل آزادسازی می‌شود. اما آزادسازی سهام عدالت تاکنون با حواشی و مشکلات زیادی همراه بوده است. در این گزارش، مشروحی از اقدامات لازم برای فروش سهام عدالت، نحوه مدیریت آن، موانه فروش و... مطرح شده است. 

مبلغ برگه‌های سهام عدالت

سهام عدالت اختصاص‌یافته به مشمولان در سه دسته قرار می‌گیرد. سبد سهام عدالت به دسته‌های ۴۹۲ هزار تومانی، ۵۳۲ هزار تومانی و یک میلیون تومانی تقسیم می‌شود. (ارزش هرکدام از این سبدها متفاوت است، اما تعداد زیادی از افراد، مشمول دریافت سبد ۵۳۲ هزار تومانی سهام عدالت شده‌اند). 

نحوه مدیریت سهام عدالت

مدیریت سهام عدالت به دو روش مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می‌شود. سهامداران عدالت تا اواسط خردادماه سال جاری، فرصت انتخاب نحوه مدیریت سهام خود را داشتند. افرادی که قصد داشتند مدیریت سهام را خود برعهده گیرند، می‌توانستند با مراجعه به سامانه سهام عدالت، آزادسازی مستقیم را انتخاب کنند. اگر شخصی درخصوص این امر اقدام نکرده است، مدیریت غیرمستقیم به‌صورت پیش‌فرض برای این دسته از افراد انتخاب می‌شود. 

در مدیریت غیرمستقیم، مدیریت سهام عدالت به شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سپرده می‌شود. درمجموع ۴۹ شرکت سرمایه‌گذاری استانی وجود دارد که از این تعداد، ۳۶ شرکت در بورس و فرابورس پذیرش شده‌‌اند و قابلیت معامله دارند. در این روش مدیریتی، سهامدار به بررسی تمام نمادهایی که در پرتفوی سهام عدالت قرار می‌گیرند، ندارد و تنها با یک نماد که به شرکت سرمایه‌گذاری استانی خود مربوط است، سروکار دارد. سود دریافتی سهامداران در این حالت به وضعیت فعالیت این شرکت‌های سرمایه‌گذاری وابسته خواهد بود. (سهام عدالت فوت‌شدگان در گروه مدیریت غیرمستقیم سهام عدالت قرار می‌گیرد). 

ایجاد هلدینگ شرکت‌های غیربورسی

از مجموع ۴۹ شرکت سرمایه‌گذاری استانی، ۳۶ شرکت در بورس و فرابورس پذیرش شده و ۱۳ شرکت باقی‌مانده غیر بورسی هستند. بنابر تصمیمات گرفته‌شده، هلدینگی از ۱۳ شرکت باقی‌مانده تشکیل خواهد شد و روسای اتاق تعاون ایران، اتاق بازرگانی و سازمان خصوصی‌سازی به عنوان موسس این هلدینگ درنظر گرفته خواهند شد. (۱۳ شرکت باقی‌مانده به صورت جدا از یکدیگر وارد بورس نمی‌شوند و مجموع ۱۳ شرکت در یک هلدینگ قرار گرفته و این هلدینگ در بورس پذیرش خواهد شد).

اطلاع از وضعیت و فروش سهام عدالت 

مشمولان سهام عدالت برای پیگیری وضعیت سهام خود باید به سامانه سهام عدالت (samanese.ir) مراجعه کنند. سهامداران می‌توانند با وارد کردن کد ملی و شماره تلفنی که در سامانه سهام عدالت ثبت کرده‌اند به پنل خود دسترسی پیدا کنند. باید توجه داشت که برای اطلاع از وضعیت سهام عدالت، وارد کردن اطلاعاتی مانند کدملی، شماره شناسنامه، سال تولد، نام پدر و... ضروری است. اگر شخصی سهامدار عدالت محسوب نشود، در سامانه اخطاری مبنی بر تعلق نگرفتن این سهام برای وی ارسال می‌شود. همچنین افراد می‌توانند با مراجعه به کارگزاری ناظر خود و پنل مدیریتی اختصاص‌یافته به آنها، وضعیت دارایی‌های خود، میزان فروش و... را مشاهده کنند. 

مشکلات ناتمام سهامداران عدالت

ماه‌ها از آزادسازی سهام عدالت می‌گذرد و در گزارش‌های بسیاری از مشکلات دارندگان سهام عدالت صحبت شده، اما تاکنون هیچ راهکاری برای رفع این موانع و مشکلات ارائه نشده به مرحله اجرا نرسیده است و نهادهای مسئول و مدیرانی که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم با آزادسازی سهام عدالت مرتبط هستند، تنها به بازگویی تنها دلیل ارائه‌شده درخصوص این موضوع که عدم مطابقت شماره شبا و شماره تلفن واردشده است، می‌پردازند.

 مسئولان بسیاری اعلام کرده‌اند که سهامداران عدالت برای رفع مشکلات خود درخصوص فروش سهام، عدم واریز وجه حاصل از فروش، واریز مبالغ کم و ناچیز و... به سایت‌های نهادهای مرتبط مراجعه کنند، اما آیا تاکنون راه‌حل‌های ارائه‌شده به سهامداران کمکی کرده است؟ بنابر نظرات مشمولان سهام عدالت و گزارش‌های متعدد از موانع جدید سهامداران، به نظر می‌رسد هیچ یک از این راهکارها، راهگشا نبوده است. 

واضح است که آمادگی و زیرساخت لازم برای آزادسازی سهام عدالت که بخش بزرگی از جامعه را دربر می‌گیرد، فراهم نبوده و تاکنون نیز تلاشی برای فراهم‌سازی شرایط لازم نشده است. جاماندگان سهام عدالت، وارثان سهام عدالت اشخاص فوت‌شده، اشخاصی که قصد فروش سهام خود را دارند و...، همگی به نوعی با ابهامات زیادی روبه‌رو هستند و همچنان در سردرگمی به سر می‌برند.

ارزش سهام عدالت

در پایان معاملات امروز بازار سهام، از ارزش سهام عدالت درمقایسه با روز گذشته، ۴۰۷ هزار تومان (۲.۶ درصد) کاسته شد و ارزش سبد ۵۳۲ هزار تومانی و یک میلیون تومانی سهام عدالت به ترتیب به ۱۵ میلیون و ۱۰ هزار تومان و ۲۸ میلیون و ۲۶۲ هزار تومان رسید. با احتساب این موضوع، ارزش ۶۰ درصد قابل فروش سبد ۵۳۲ هزار تومانی سهام عدالت به ۹ میلیون و ۶ هزار تومان رسیده است.