تحریم‌های تازه بانکی با صادرات و واردات چه می‌کند؟
وزارت خزانه‌داری آمریکا هفته گذشته اعلام کرد ۱۸ بانک ایرانی تحت تحریم‌های جدید و ثانویه قرار گرفته‌اند. در بیانیه وزارت خزانه‌داری آمریکا آمده است که این وزارتخانه طی رایزنی با وزارت خارجه این کشور، نهادهای مالی ایران را برای قرار دادن در لیست تحریم‌ها شناسایی کرده است. به گفته مقامات آگاه، تحریم‌های جدید آن دسته از بانک‌های ایرانی را هدف قرار داده‌اند که تاکنون مشمول تحریم‌های ثانویه نبوده‌اند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از خبرآنلاین، طبق تحلیل کارشناسان، هدف از تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران، این است که کانال‌های مورد استفاده تهران برای واردات اقلام بشردوستانه مانند غذا و دارو مسدود شوند.
این در حالی است که عبدالناصر همتی، رییس‌کل بانک مرکزی معتقد است؛ تسری تحریم‌های ثانویه به باقی‌مانده بانک‌های ایرانی بیش از آنکه اثر اقتصادی داشته باشد، برای اهداف تبلیغاتی و سیاسی داخلی آمریکا انجام شده است. به گفته وی، بانک‌های خارجی عملا معافیت‌ها و مجوزهای لازم را برای تامین مالی مبادلات دارو و محصولات غذایی دریافت کرده‌اند.
وی تاکید می‌کند: تعدادی از این بانک‌ها، وظیفه انتقال منابع برای خرید دارو و موادغذایی را به عهده دارند و بانک‌های خارجی که با این بانک‌ها مبادلاتی داشتند، عملا معافیت‌ها و مجوزهای لازم را برای تامین مالی مبادلات دارو و محصولات غذایی دریافت کرده‌اند.
تاثیر تحریم‌های جدید روی اقتصاد ایران چقدر محتمل است؟
با این وجود، این سوال مطرح است که تاثیر تحریم جدید بر اقتصاد ایران چقدر محتمل است. یحیی آل‌اسحاق، رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق با اشاره به تاثیر تحریم‌های بانکی آمریکا روی اقتصاد ایران و بازارها می‌گوید: جدای از بحث بازارها، تحریم‌ها موضوع تازه‌ای نیست. آمریکا از زمانی که ما انقلاب کردیم، تحریم‌ها را شروع کرده و دائما تحریم‌ها نیز تشدید شده است.
وی می‌افزاید: در این شرایط جدید و چند هفته مانده به انتخابات آمریکا، این کشور دنبال این است که ایران را وادار کند تا مذاکراتی را داشته باشد، زیرا تصور می‌کند که هر چقدر فشار را بیشتر کند، احتمالا ایران برای مذاکره آماده می‌شود.
رییس اسبق اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران با بیان این‌که برای آمریکا خیلی مهم است که ایران برای مذاکره متقاعد شود، عنوان می‌کند: فعلا نتیجه مذاکرات برای آمریکا مهم نیست، تنها دنبال این است که ایران با این کشور مذاکره کند.
آل‌اسحاق با اشاره به ابزارهایی که آمریکا برای متقاعد کردن ایران به مذاکره به کار بسته است، تصریح می‌کند: یکی از این ابزارها این است که تحریم‌ها را به اوج برساند و آخرین نقطه‌هایی که فکر می‌کند می‌تواند موثر باشد، تحریم نظام مالی و پولی و بانکی ایران است.
وی می‌افزاید: آمریکا تاکنون چند بانک ایران را تحریم کرده است و حالا هم بقیه بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری را در قالب تحریم گذاشته است و تصور می‌کند همه راه‌ها را دیگر به روی نقل و انتقالات پولی و مالی با ایران بسته است.
تحریم‌های تازه ایران یک شوی تبلیغاتی برای آمریکایی‌هاست
رییس اتاق بازرگانی ایران و عراق متذکر می‌شود: حالا این‌که آمریکا همه راه‌ها را به روی نقل و انتقال پولی و مالی با ایران بسته است، خود یک بحث است. اما آن‌طور که مقامات بانک مرکزی ایران عنوان می‌کنند، این اقدام بیشتر یک شو و نمایش برای داخل آمریکا است. یعنی می‌خواهد به مردم خود بگوید که ما در حداکثرین حالت داریم به ایران فشار می‌آوریم.
آل‌اسحاق درباره اثر بیرونی تحریم‌ها می‌گوید: سیستم بانکی ایران معتقد است که این تحریم‌ها قبلا وجود داشته و بعد هم در رابطه با مسایل اساسی در خصوص تحریم‌ها، از قبل برنامه‌ریزی شده و نگرانی از بابت دارو و کالاهای اساسی وجود ندارد.
وی می‌افزاید: نکته این‌جاست که ما دشمن داریم و دشمن از همه ابزارهایی که در اختیار دارد، به فشار به ایران استفاده می‌کند، اما در مقابل ما باید بتوانیم طرح‌ها و برنامه‌های مقابل داشته باشیم.
تاثیر تحریم‌های تازه بانکی بر صادرات و واردات
رییس اسبق اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران درباره اثر تحریم‌ها روی واردات و صادرات تصریح می‌کند: در رابطه با بخش صادرات باید بگویم که عمده صادرات ما به کشورهای همسایه و چین است که صادرات به آنها در خارج از سیستم‌هایی که وجود دارد، عمل می‌شود.
آل‌اسحاق ادامه می‌دهد: ما در رابطه با عراق، چین، هند و کشورهای همسایه یک‌سری برنامه‌هایی داریم و در حال انجام آنها هستیم. یعنی این تصمیم نقش جدی در روابط صادراتی ما قطعا ندارد.
وی تصریح می‌کند: در رابطه با صادرات به کشورهای اروپایی نیز صادرات غیرنفتی به اروپا در حدود ۳۰۰، ۴۰۰ میلیون دلار بیشتر نیست، بنابراین مشکلی از این بابت وجود ندارد.
رییس اسبق اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران در ادامه می‌گوید: در خصوص واردات هم باید بگویم که بیش از ۸۰ درصد واردات کنونی کشور، کالاهای اساسی و دارو است که نظام خود را دارد و اقداماتی صورت می‌گیرد.
آل‌اسحاق عنوان می‌کند: به‌هرصورت تحریم‌های تازه آمریکا، عمل سخیفی است که ترامپ انجام داده و قطعا آخرین حلقه از حلقه‌های بدرفتاری این کشور است. اما این‌که چقدر تحریم‌های بانکی روی وضع موجود ما اثر دارد، باید بگویم نقش موثر به روزی نخواهد داشت.
تحریم‌های بانکی چه اثری روی بازار طلا و ارز دارد؟
رییس اتاق بازرگانی ایران و عراق با اشاره به اثر تحریم‌های بانکی روی بازارهای ارز، طلا و بورس متذکر می‌شود: این موضوع بستگی به انتظارات مردم ایران از فضای آتی و نظام مدیریتی بانکی و بانک مرکزی دارد. تلاطم‌ها و نوساناتی که در بازار طلا و ارز وجود دارد، خیلی به تصمیمات اخیر آمریکا ربط ندارد. ما باید فضای روانی و انتظارات جامعه را با واقعیت‌ها آشنا کنیم.
رییس اسبق اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران در پاسخ به این پرسش که برخی معتقدند که تحریم‌های تازه آمریکا، اقتصاد ایران را قفل خواهد کرد. آیا چنین موضوعی صحت دارد؟ می‌گوید: خیر، اقتصاد ایران قفل نمی‌شود. اگر بنا بود اقتصاد ایران قفل شود، در این مدت ۴۰ سال گذشته و با تحریم‌های آمریکا، حداقل یک‌سال اقتصاد ایران قفل می‌شد. اقتصاد ایران قفل شدنی نیست.
۱۳ شرط اثرگذاری کامل تحریم چیست؟
آل‌اسحاق می‌افزاید: در حال حاضر یک کار مطالعاتی و تحقیقاتی انجام شده که نشان می‌دهد برای این‌که تحریم اثر کامل خود را داشته باشد و به اهداف خود برسد، ۱۳ شرط لازم است. این ۱۳ شرط باید با یکدیگر همزمان اجرایی شود تا تحریم‌ها اثر کامل داشته باشد. یکی از این شرط‌ها این است که کشور تحریم‌شونده به آن کالا یا پول و ارز نیاز قطعی داشته باشد و نتواند آن نیاز را به گونه‌ای دیگر جبران کند.
وی ادامه می‌دهد: نکته دوم، اختیارات صادرات و واردات و مسایل جهانی آن کالا است که صددرصد در اختیار تحریم‌کننده باید باشد. برای مثال، اگر گندم را بخواهند تحریم کنند، باید همه صادرات گندم به طور انحصاری در اختیار آمریکا باشد تا هیچ‌کس نتواند تخلف کند.
رییس اسبق اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران عنوان می‌کند: نکته بعد این است که آن کالا قابل جایگزینی نباشد، یعنی کالایی باشد که نتواند با کالای دیگر جایگزین کرد. در کل، ۱۳ شرط برای اثرگذاری کامل تحریم‌ها نیاز است و از این ۱۳ شرط در طول ۵۰ سال گذشته در خصوص همه کشورهایی که مورد تحریم قرار گرفته‌اند، کل ضریب تاثیر تحریم‌ها بیشتر از ۳۰ درصد نبوده است.
آل‌اسحاق متذکر می‌شود: درست است که گرانی اتفاق افتاده است. بله، ما ۳۰ درصد گران‌تر و سخت‌تر زندگی می‌کنیم، اما این‌که بگوییم آمریکایی‌ها به تمام اهداف خود رسیده‌اند، به طور قطع در هیچ کجای دنیا ظرف ۵۰ سال گذشته تحریم‌ها اثر صددرصدی نداشته است.
نظام تهاتری فعال شود
رییس اتاق بازرگانی ایران و عراق در پاسخ به این پرسش که شما عنوان کردید که دولت برای مقابله با تحریم‌ها باید طرح و برنامه داشته باشد. در این شرایط چه سناریوهایی باید پیش روی دولت برای به حداقل رساندن اثر تحریم‌ها وجود داشته باشد، می‌گوید: در طول ۴۰ سال گذشته که ما با تحریم‌ها مواجه بوده‌ایم، راه‌های مختلفی را رفته‌ایم و روش‌های گوناگونی را دنبال کرده‌ایم.
رییس اسبق اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران عنوان می‌کند: یکی از این روش‌ها، نظام تهاتر است. ما در شرایط جنگ و شرایط بعد از جنگ و تحریم، از نظام تهاتری به خوبی استفاده کردیم و کلی از نیازهای کشور را با سیستم تهاتری حل و فصل کردیم، زیرا هم صادرکننده و هم واردکننده، منافعشان در یک کار دوجانبه است و اهرمی که در سیستم دوجانبه در اختیار آنها است مثل دلار یا پول یا نظام بانکی، دیگر نیازی نیست.
آل‌اسحاق تصریح می‌کند: در سیستم تهاتری، ما کالا می‌دهیم و کالا می‌گیریم. این نظام، یک سیستم و مدیریتی می‌خواهد که سابقه‌اش هم در بانک مرکزی وجود دارد و هم در کشور اجرا شده است.
وی تاکید می‌کند: بر این اساس، یکی از کارهای خیلی خوبی که می‌شود انجام داد، تقویت سیستم تهاتری است که امکان‌پذیر است و با خیلی از کشورها می‌توانیم این سیستم را دنبال کنیم.
