بدقولی تولید‌کننده ایرانی در غیاب رقیب خارجی

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، امضای برجام و ورود شرکت‌های خارجی به ایران برای سرمایه‌گذاری و از سرگرفتن کسب‌وکار به رونق این بازار دامن زد. سهم کالاهای خارجی تا همین چند‌ماه پیش نیز در بازارهای ایران قابل توجه بود و سال گذشته بیش از 75درصد از بازار 30هزار میلیارد تومانی لوازم خانگی در اختیار برندهای خارجی بود. اما خروج آمریکا از برجام، از سرگیری تحریم‌های شدید اقتصادی و خروج شرکت‌های خارجی از ایران و پس از آن آغاز همه‌گیری کرونا منجر به بی‌ارزش‌شدن پول ملی، افزایش مهارنشدنی نرخ ارز، تامین نشدن قطعات و وارد نشدن کالاهای خارجی شد و در نتیجه، همه اینها باعث افزایش قیمت کالاها در بازارهای مختلف ازجمله بازار کالاهای خانگی شد. با این‌همه در چنین شرایط رکود و اوج گرفتن قیمت‌ها، برندهای خارجی همچنان توانسته بودند تا 60درصد از بازار لوازم خانگی ایران را در دست داشته باشند. محمد‌رضا غزنوی در اواسط شهریور مشکلات موجود بر سر راه شرکت‌های ایرانی برای پرکردن خلأ 60درصدی که با خروج شرکت‌های خارجی در بازار لوازم خانگی ایجاد شده است را یکی از دلایل کمبود کالا در این بازار اعلام کرد. به گفته او، همه شرکت‌های ایرانی توانایی تولید و عرضه لوازم خانگی جایگزین محصولات خارجی را ندارند و از سوی دیگر تامین مواداولیه و قطعات برای تولید این محصولات خود به مشکلی بزرگ تبدیل شده است.

از سوی دیگر، کیوان گردان، مدیرکل صنایع برق و الکترونیک وزارت صمت، به‌تازگی عمق ساخت لوازم خانگی در کشور در شرایط تحریم‌ها را 60درصد اعلام کرده است و می‌گوید تولید کالاهایی مانند یخچال و فریزر به نسبت سال گذشته 13درصد و تولید تلویزیون 63.5درصد افزایش داشته است. اما این افزایش تولید و افزایش قیمت کالاهای خارجی لزوما به کاهش محبوبیت لوازم خانگی خارجی در بازار منجر نشده است و حتی بسیاری از مصرف‌کنندگان، در جست‌وجو برای یافتن برند خارجی محبوبشان قربانی سودجویی متقلبان می‌شوند. در این میان فروشندگان اصلی لوازم خانگی در بازار تهران هم دل چندان خوشی از تولیدکنندگان ایرانی ندارند و آنها را مقصر افزایش نجومی قیمت‌ها و رکود بازار خود می‌دانند.

یکی از فروشگاه‌های واقع در امین‌حضور درباره حجم کالاهای خارجی موجود در بازار می‌گوید: تقریبا دیگر هیچ باری از برند‌های خارجی وجود ندارد و هرچه در بازار هست، ته‌مانده‌های انبار فروشگاه‌های مختلف است. اگر کالای خارجی جدیدی هم وجود داشته باشد گارانتی ندارد. به گفته مسئول این فروشگاه، کالای تقلبی چندانی در بازار وجود ندارد، اما بعضی از فروشندگان به‌دلیل کمبود کالای خارجی، کالاهای آسیب‌دیده یا قر شده را صافکاری و تعمیر می‌کنند و با قیمت نو به خریدار می‌فروشند.

فروشنده‌ای دیگر با رد کردن ادعای رکود بازار لوازم خانگی می‌گوید: از 4سال پیش تا به حال قیمت کالاها رشدی 300درصدی داشته است. او در مورد کالاهای تقلبی خارجی می‌گوید: این نوع از کالاها بیشتر از بانه یا شوش خریداری می‌شوند و در بازار اصلی بسیار انگشت‌شمارند.

یکی دیگر از فروشگاه‌های بزرگ لوازم خانگی در امین‌حضور می‌گوید: نوسان شدید قیمت ارز، آنها و خریداران را سردرگم کرده‌ است. مسئول این فروشگاه می‌گوید: برندهای خارجی در بازار به‌صورت محدود وجود دارند و همین محدودیت باعت شده تا برندهای ایرانی بدون وجود رقیب برای ما گربه‌رقصانی کنند، بار ندهند یا قطره‌چکانی بار بدهند تا با هربار تحویل جنس، قیمت‌ها را بالاتر ببرند. این فعال بازار لوازم خانگی می‌گوید: بالارفتن قیمت ارز باعث شده ما برای فروش یا نفروختن کالاها سردرگم باشیم. مثلا اگر کالایی را الان بفروشیم و 500هزار تومان روی آن سود ببریم، وقتی بخواهیم همان کالا را جایگزین کنیم باید 500هزار تومان بیشتر پرداخت کنیم و در واقع گویی سودی نکرده‌ایم؛ وضعیتی که هم به ضرر ما و هم به ضرر مشتری است. او می‌گوید: کالاهای خارجی تقلبی در این شرایط بیشتر نشده‌اند، اما مردم بیشتری به‌خاطر ارزان‌قیمت‌تر بودن این کالاها طمع می‌کنند و برای خرید فریب کانال‌های بانه را می‌خورند. در بازار تهران کالای تقلبی وجود ندارد و اگر هم باشد بسیار محدود و زیرزمینی است.

فعال دیگری در بازار کالاهای خانگی معتقد است با آغاز موج گرانی و جهش قیمت ارز، بازار نسبت به سال گذشته 40درصد ضعیف‌تر شده است. او نیز معتقد است کالاهای خارجی به‌صورت محدود در بازار وجود دارد، اما محدودیت این کالاها نیست که بازار را با مشکل مواجه کرده است. مسئول این فروشگاه می‌گوید: بزرگ‌ترین ضربه را تولید‌کنندگان ایرانی به بازار و مشتریان وارد می‌کنند، زیرا قیمت‌های خود را به‌صورت مداوم بالا می‌برند؛ مثلا از اول سال تا به حال 5 تا 6بار قیمت‌های خود را افزایش داده‌اند. همچنین دلیل دیگر رکود و ضعف بازار از نظر این فعال بازار لوازم خانگی، نوسان قیمت ارز است، زیرا تأثیر مستقیم بر بازار کالاهای خانگی و به‌ویژه کالاهای خارجی دارد. به گفته این فعال بازار لوازم خانگی، کالاهای تقلبی که به اسم کالاهای خارجی به مشتریان فروخته می‌شود تحت‌تأثیر کمبود کالای خارجی افزایش پیدا نکرده است. اما به‌نظر او سوءاستفاده از توان خرید پایین مردم بیشتر شده است. بیشترین موارد تقلب کالا با برند‌های بوش و ال‌جی است، زیرا محبوبیت بیشتری بین مردم دارند. افراد سودجو وقتی می‌بینند قیمت یک قلم جنس از برند بوش 40میلیون تومان است، متوجه حاشیه سود بالای آن می‌شوند، پس کالایی مشابه، اما بی‌کیفیت را با برند و بسته‌بندی بوش به قیمت 24میلیون تومان می‌فروشند، درحالی‌که ارزش آن کالا کمتر از 10میلیون تومان است. مدیر این فروشگاه واقع در بازار تهران معتقد است 30درصد از این افراد سودجو در تهران فعالیت دارند و مابقی آنها در دیگر شهرها، به‌ویژه شهرهای مرزی فعال هستند.