سه علت تلاطم در بازار موبایل
در حالی که بازار موبایل به دلیل افت شدید واردات در ماه‌های گذشته با کمبود کالا روبه‌رو بود، آغاز سال تحصیلی و پیش‌نیازهای شبکه «شاد» حجم عظیمی از تقاضا را روانه بازار کرده است.
این روزها به‌واسطه محدودیت‌های حضور دانش‌آموزان در محل مدارس و برگزاری کلاس‌های آنلاین، دغدغه تهیه ابزارهای دیجیتالی برای برقراری ارتباطات لازم، بر خرید لوازم تحریر پیشی گرفته است. بدون شک چنین افزایشی در تقاضای بازار محصولات دیجیتالی مانند موبایل و تبلت و...، بر قیمت‌ها بی‌تاثیر نخواهد بود، حال آنکه به این افزایش تقاضا نوسانات ارز را هم باید افزود که در همین چند هفته اخیر رشد قابل‌توجه قیمت‌ها را به‌دنبال داشته است. فروشندگان بازار از رشد فروش گوشی‌های اندرویدی می‌گویند که به‌خصوص با توجه به پیش‌نیاز استفاده از شبکه «شاد»، تقاضای این دسته از موبایل‌ها در بازار به شدت بالا رفته است. به گفته فروشندگان، گوشی‌های اندرویدی برخی برندهای کره‌ای نسبت به برندهای چینی با استقبال بیشتری روبه‌رو هستند و عموما این اقبال، نه به‌دلیل امکانات فنی و کیفیت بالاتر آن گوشی، بلکه صرفا به‌دلیل اصرار خریداران بر خرید یک مدل یا برند خاص است. در همین حال افت واردات و خروج شرکت‌های رسمی از بازار هم تامین کالاهای دیجیتال را با مشکل روبه‌رو کرده و از تنوع کالاها هم به شدت کاسته شده است. محسن بهنامی یک فعال بازار موبایل گفت: عرضه گوشی‌ها از سوی شرکت‌ها بسیار کم شده است و بازار توان پاسخگویی به نیاز خریداران را ندارد، در نتیجه فارغ از افزایش‌های قیمتی ناشی از تغییرات نرخ ارز، بخش زیادی از افزایش قیمت گوشی‌ها ناشی از کاهش عرضه شرکت‌های تولید‌کننده و نبود برخی مدل‌ها و برندها در بازار است.
افزایش قیمت گوشی‌های پایین‌رده قیمتی
پرسه‌ای در بازارهای موبایل نشان می‌دهد اکنون گوشی‌های با رده قیمتی پایین، حدود ۵/ ۲ تا ۶ میلیون تومان قیمت دارند. بیشترین تاثیر افزایشی در قیمت‌ها در مدت اخیر نیز در این رده گوشی‌ها بوده است و گوشی‌های میان‌رده و گران‌قیمت، به مراتب افزایش قیمتی کمتری را تجربه کرده‌اند. به گفته بهنامی، گوشی‌های با قیمت ۵/ ۲ میلیونی، گوشی‌های هوشمند با حداقل امکاناتند و گوشی‌های ارزان‌تر، گوشی‌های معمولی بدون صفحه لمسی هستند.
نکته عجیب درباره قیمت چنین گوشی‌هایی این است که تا مدت کمی قبل با قیمت یک میلیون و ۹۰۰ هزار تومان در بازار خرید و فروش می‌شدند ولی به یکباره قیمت آنها به حدود ۵/ ۲ میلیون تومان افزایش یافته است. فعالان بازار معتقدند چنین افزایشی ابدا با افزایش قیمت ارز همخوانی ندارد و بخش عمده چنین افزایش قیمتی ناشی از تقاضای بالای بازار برای این رده گوشی‌ها و کاهش عرضه شرکت‌هاست. بدون شک تهیه گوشی برای استفاده‌های آموزشی برای دانش‌آموزان توسط خانواده‌ها یکی از علل اصلی این حجم تقاضاست.
براساس قیمت‌های بازار می‌توان گفت خانواده‌ها برای تهیه یک تبلت باید حدود یک میلیون و ۷۰۰ تا ۲۰ میلیون تومان و برای یک گوشی هوشمند به‌طور متوسط ۵ میلیون تومان، بودجه تخصیص دهند.
فروشندگان بازار می‌گویند قیمت گوشی‌های رده بالا هرچند نسبت به گوشی‌های رده پایین از رشد کمتری برخوردار بوده اما همچنان قابل‌توجه است مثلا گوشی آی‌فون پرومکس طی چند هفته از ۳۶ میلیون به ۴۳ میلیون تومان افزایش قیمت داشته است که دلیل این افزایش احتمال ممنوعیت واردات یا عدم رجیستری آن است.
افزایش قیمت گوشی‌های آی‌فون به‌دنبال مطرح شدن لوکس بودن این کالا و قیمت بالای آنها و احتمال کنار گذاشتن تخصیص ارز به آنها انجام گرفت درحالی‌که نگاهی به لیست قیمت‌ها در بازار نشان می‌دهد قیمت گوشی‌های رده بالای برندهایی چون سامسونگ یا هوآوی هم کمتر از اپل نیست. محسن بهنامی می‌گوید: اگر ملاک لوکس بودن و قیمت بالا باشد به نظر نباید بین گوشی آمریکایی و کره‌ای تفاوتی گذاشت به‌خصوص وقتی می‌بینیم سامسونگ نوت ۲۰ اختلاف قیمت جهانی چندانی با آی‌فون ۱۱ پرو مکس ندارد. درحالی‌که سامسونگ نوت ۲۰ به راحتی وارد و رجیستر می‌شود جلوی واردات آی‌فون ۱۱ پرومکس گرفته شده است.
کاهش محسوس قدرت خرید مردم
افزایش برابری دلار در برابر ریال قدرت خرید مردم را برای خرید گوشی‌های هوشمند به شدت کاهش داده است. فروشندگان در پاسخ به این پرسش که در این روزها کدام برندها در ارائه گوشی‌های با تکنولوژی‌های جدیدتر در بازار ایران پیشگام‌اند، می‌گویند در بازار فعلی با چنین کاهش شدیدی در قدرت خرید مردم، صحبت از تکنولوژی و گوشی‌های ترند بی‌معنی است و دیگر مانند سابق خریداران نمی‌توانند نسبت به مدل‌ها و امکانات حساسیت به‌خرج دهند یا حق انتخاب داشته باشند. رضا مهدوی یک فروشنده دیگر بازار موبایل می‌گوید: گوشی‌هایی که تا چند سال پیش شرکت‌ها با اصرار زیاد و به‌صورت امانی نزد فروشندگان می‌گذاشتند تا شاید فروش رود، اکنون با قیمت دو و نیم میلیون تومان به راحتی در بازار فروش می‌رود. چون خریدار توان خرید ندارد و مجبور است به‌خرید گوشی با حداقل امکانات با چنین قیمت گزافی رضایت دهد. در همین حال وضع قوانین جدید و محدودیت‌های واردات و رجیستری نیز مرتبا باعث افزایش قیمت‌ها شده است.
وی تاکید می‌کند تا زمانی که انحصار داخلی در بازار وجود داشته باشد، شرایط بازار موبایل کشور بهبود نخواهد یافت و اصلاحی در قیمت‌ها صورت نخواهد گرفت. مهدوی معتقد است از بهمن سال گذشته، هر زمان که بازار میل به اصلاح و تعادل پیدا کرد، مسوولان با وضع تعرفه‌ها و مقررات تازه اجازه ثبات به بازار ندادند. به‌عنوان مثال همین اقدام حذف واردات گوشی‌های بالای ۳۰۰ یورو را ببینید که خبر آن چه تاثیری بر بازار گذاشت.
مدل‌های قدیمی گران‌ترند!
فروشندگان بازار معتقدند همچنان برند سامسونگ و برخی گوشی‌های آن در زمره پرفروش‌های بازار قرار دارند. در عین حال بررسی‌ها نشان می‌دهد اوضاع و احوال فعلی باعث شده حتی برخی از مدل‌های قدیمی‌تر، از مدل‌های جدید تقاضای بیشتری پیدا کرده و در نتیجه قیمت بالاتری داشته باشند. مثلا گوشی مدلA۱۱ سامسونگ با آنکه از مدل A۱۰ جدیدتر است و امکانات بالاتری نیز دارد، خریدار کمتری دارد و در پی اصرار خریداران بر خرید مدل پیشین، قیمت‌ها حتی از سوی شرکت تولید‌کننده افزایش یافته است.
درحال‌حاضر در بازار موبایل قیمت گوشی آی‌فون ۱۱ پرومکس با ظرفیت ۵۱۲ گیگابایتی حدود ۵۲ میلیون تومان است. تفاوت قیمتی آن با آی‌فون ۱۱ پرو نسخه ۵۱۲ گیگابایتی بسیار بالاست و این مدل آی‌فون حدود ۳۰ میلیون تومان خرید و فروش می‌شود. ذکر این نکته قابل‌توجه است که دیروز اپل اعلام کرد ۲۵ شهریور آی‌فون ۱۲ رونمایی می‌شود که به‌طور سنتی در زمان رونمایی قیمت گوشی‌های قبلی‌اش را هم کمی ارزان خواهد کرد. در رده گوشی‌های سامسونگ نوت ۲۰ اولترا نسخه ۲۵۶ گیگابایتی حول و حوش ۳۰ میلیون تومان خرید و فروش می‌شود و قیمت یک میان‌رده سامسونگ یعنی A۷۱ حدود ۱۱ میلیون است. در میان گوشی‌های هوآوی P۳۰ Pro کمتر از ۱۷ میلیون و Nova ۷ حدود ۷ میلیون و ۲۰۰ هزارتومان فروخته می‌شود. گوشی View ۲۰ حدود ۸ میلیون و ۱۰ Lite کمتر از ۴ میلیون است. نسخه ۲۵۶ گیگابایتی گوشی Mi ۱۰ که از گوشی‌های پشتیبانی‌کننده نسل پنجم موبایل است ۲۰ میلیون تومان و Redmi Note ۹S حدود ۵ میلیون و ۹۰۰ قیمت دارند.
