بازی یک سر سود برای فولادی‌ها

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران، چند ماهی بود که بازار محصولات فولادی دچار به‌هم ریختگی شده بود. هر روز یک قیمت جدید در فهرست فعالان بازار می‌آمد و حتی در برخی از مواقع قیمت‌های صبح و ظهر متفاوت می‌شد.

این رویه که برای فروشندگان آهن‌آلات نفسگیر شده بود، باعث شد تا نامه‌هایی به وزارت صمت و قوه قضائیه ارسال شود تا دستگاه‌های نظارتی بر این بخش یعنی از فروش تا عرضه در بازار، نظارت کنند تا عطش برخی از سودجویان رفع شود.

حال خبرهای بازار حاکی از آن است که طی چند روز اخیر، قیمت‌ها سیر نزولی پیدا کرده است اما کاهش قیمت، نگرانی‌هایی را هم پدید آورده چرا که زمزمه ورود رکود به بازار آهن، بین حجره‌داران شادآباد پیچیده است.

حمیدرضا رستگار، رئیس اتحادیه فروشندگان آهن و فولاد درباره وضعیت این روزهای بازار آهن و فولاد می‌گوید: «مهم‌ترین اتفاقی که طی چند روز اخیر در بازار محصولات فولادی رخ داده، کاهش قیمت میلگرد، تیرآهن، ورق و لوله و پروفیل بوده است. به طور متوسط قیمت این محصولات بین 15 تا 20 درصد کاهش داشته و بازار به سمت تعادل قیمتی در حال حرکت است؛ البته محصولات فولادی مانند سایر کالاها در بازار گران نشد ولی از آنجا که صفر تا صد محصولات فولادی در کشور تولید می‌شود، رشد قیمت آن سؤال برانگیز بود؛ وقتی کالایی از نرخ ارز اثر نمی‌گیرد، چرا قیمت نهایی آن باید از محصولات وارداتی گران‌تر باشد.»

او ادامه داد: «خیلی از تولیدکنندگان فولاد مخالف رشد قیمت بودند ولی این رشد به خاطر سودجویی برخی‌ها بر آنها تحمیل شد؛ گروهی تمامیت‌خواه که تنها به دنبال منافع خود بودند باعث شدند، قیمت‌ها دستخوش تغییر و بازار از تعادل خارج شود.»

رستگار می‌گوید: «کاهش قیمت برای فعالان بازار خبر خوشی است ولی قاعدتاً چنین روندی نگرانی‌های هم به همراه دارد؛ وقتی قیمت یک کالا گران می‌شود خیلی‌ها خریدار آن محصول می‌شوند اما وقتی عکس این امر رخ دهد، بازار وارد رکود می‌شود؛ حال نگرانی ما و هم‌صنفی‌هایمان این است که مبادا فروش با روند قیمت مسابقه بگذارد و این بازار با عدم تقاضا مواجه شود.»

او یادآور شد: «برای آنکه رکود دامنگیر بازار نشود، باید نسبت به رونق ساخت و ساز و اجرای پروژه‌های عمرانی اقدام کرد و حتی برای احیای بافت فرسوده تسهیلاتی را ارائه کرد تا بازار آهن پویایی خود را حفظ کند.»

رئیس اتحادیه فروشندگان آهن و فولاد با بیان اینکه در این صنف هزاران نفر فعال هستند اما این گروه در تصمیم‌گیری سیاستگذاران هیچ کرسی‌ای ندارند، ادامه داد: «اگر امروز بازار به آرامش رسیده به خاطر همکاری فعالان بازار، قوه قضائیه و وزارت صمت است.

روز گذشته در بازار آهن‌آلات، هر کیلو میلگرد 14، 16 و حتی 18 با قیمتی حدود 9200 تومان معامله می‌شد این در حالی است که قبل از کاهش قیمت هر کیلو میلگرد بین 11 هزار تا 11 هزار و 500 تومان بود. هر شاخه تیرآهن هم با کاهش 20 درصد بازار را به سمت تعادل قیمتی نزدیک کرده بود. هر شاخه تیرآهن 14 روز گذشته با قیمت 2 میلیون و 80 هزار تومان معامله می‌شد.

اما کاهش قیمت در پی چه اتفاقی رخ داده است؟ افرادی که در انجمن صنایع فولاد هستند ساماندهی بازار را به تصمیمات اخیر سرپرست وزارت صمت گره زدند.

جعفر سرقینی، سرپرست وزارت صمت گفته بود: «قیمت فولاد ناگهانی و بدون قاعده بالا رفته بود، لذا برای ساماندهی بازار ابلاغ شد فقط واحدهایی می‌توانند صادرات فولاد داشته باشند که رعایت کف عرضه در داخل را کرده باشند. فولاد ایران اول باید صنایع داخل کشور را پوشش دهد و بعد مازادش را صادر کند. این تصمیم موجب شکسته شدن قیمت‌ها می‌شود.» با این دستور بازار روی آرامش را دید، ولی فعالان این حوزه و بخصوص شرکت‌های فولادی اعتقاد دارند که بازار داخلی با کمبودی مواجه نیست و فعالیت سودجویانه برخی‌ها موجب شده، نوسان قیمت به بازار فولاد هم برسد.

سجاد غرقی، نایب رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق ایران درباره وضعیت این روزهای تولید بخصوص مجموعه‌هایی که نهاده‌های تولید شمش را تأمین می‌کنند گفت: «حلقه معدن و صنایع معدنی به صورت متوازن از قیمت‌ها بهره نمی‌برند و در این بخش تنها گروهی که منتفع می‌شود مجموعه‌های فولادی است؛ این بدان معنا است مجموعه‌هایی که در زمینه کنسانتره و گندله (تا قبل از شمش فولاد) فعالیت می‌کنند و گروه‌هایی که محصولات فولادی را مصرف می‌کنند، با زیان مواجه هستند. گروه اول با قیمت واقعی محصول خود را نمی‌فروشد و گروم دوم هم با قیمت بالا محصولات مورد نیاز تولید خود را خریداری می‌کند، در این میان کارخانه های فولادی محصولات خود را گران می‌فروشند و حتی امکان صادرات هم دارند ولی مجموعه‌هایی که تأمین کننده نهاده‌ها هستند با وجود آنکه بیش از نیاز تولید دارند به بهانه خام فروشی از هرگونه صادرات منع می‌شوند.»

او ادامه داد: «اگر قیمت صددرصدی را در نظر بگیریم در قیمت‌گذاری جهانی 24 درصد قیمت متعلق به بخش کنسانتره است اما در ایران این سهم تنها 16 درصد است و این فاصله جهانی باعث شده است که قیمت‌ کنسانتره ایران 40 تا 50درصد ارزان‌تر از کنسانتره جهانی باشد و ادامه این روند بشدت بر فعالیت اکتشاف و سرمایه‌گذاری در معادن سنگ آهن اثر می‌گذارد، چرا که هیچ سرمایه‌گذاری حاضر به فعالیت در چنین شرایطی نیست.»

غرقی می‌گوید: «18 جلسه کارشناسی برای قیمت کنسانتره برگزار شد، تشکل‌های این صنف خواهان سهم 21 درصدی بودند و در نهایت اتاق بازرگانی با 19 درصد موافقت کرد ولی فولادی‌ها حاضر نشدند قیمت‌ها را بالا ببرند و اکنون هر گونه تغییر قیمت به نفع فولادی‌ها می‌شود. این رویه باعث شد که میزان سرمایه‌گذاری در سنگ آهن 89 درصد کاهش پیدا کند این رقمی است که مرکز آمار به آن اشاره کرده است لذا این زنگ خطر جدی برای فولادی‌ها است چرا که بخش‌های تأمین کننده مواد اولیه بشدت در حال ضعیف شدن هستند.»

نایب رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق ایران ادامه می‌دهد: «وقتی تمام نهاده‌های تولید فولاد توسط داخل تأمین می‌شود چرا قیمت شمش در ایران از بازارهای جهانی حداقل 12 درصد گران‌تر است، لذا ضرورت دارد که این بخش اصلاحاتی داشته باشد.»

 او با بیان اینکه حلقه فولاد مکانیسم ضد توسعه‌ای علیه زنجیره تأمین مواد اولیه دارد، می‌گوید: «در حال حاضر ظرفیت تولید (به منزله تولید فعلی نیست) فولاد در کشور حدود 45 میلیون تن است که هدف‌گذاری تولید 55 میلیون تن است که رسیدن به این عدد دور از واقعیت و دسترس نیست؛ برای آنکه 45 میلیون تن ظرفیت به تولید برسد سالانه به 126 میلیون تن سنگ آهن نیاز است، در حال حاضر میزان تولید سنگ آهن 80 میلیون تن است و این نشان می‌دهد که ما حداقل 46 میلیون تن کسری سنگ آهن داریم که این امر به دو علت است؛ یک ذخیره نداریم و دو، با وجود ذخیره، سرمایه‌گذاری و اکتشاف صورت نمی‌گیرد و استخراج کم شده است. با قاطعیت می‌گویم که در سال‌های آینده با معضل شماره دو روبه‌رو خواهیم شد لذا برای آنکه این مشکلات حل شود بهتر است یا مبنای قیمتی تغییر کند و سهم کنسانتره از صددرصد قیمت حداقل به 19 درصد برسد یا به این بخش اجازه صادرات داده شود.»

نایب رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق ایران با بیان اینکه 443 معدن سنگ آهن در کشور وجود دارد که 206 معدن آن تعطیل است و مابقی با ظرفیت پایین فعالیت می‌کنند، ادامه داد: «2 میلیارد و 500 میلیون تن ذخیره قطعی معادن سنگ آهن است که اگر هر سال 100 میلیون تن استخراج شود (در حال حاضر میزان استخراج با توجه به تولید 26 میلیون تن شمش 70 میلیون تن است) حداقل برای 25 سال آینده سنگ آهن خواهیم داشت.»