بدترین و بهترین اقدام معاونت اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران در سالی که گذشت/ تاثیرات کرونا بر فعالیت‌های یک معاونت

اقتصادآنلاین - فائزه مومنی؛ سال پرحادثه98 با کرونا به  پایان رسید و سال99 با ترس شیوع گسترده‌تر کرونا آغاز. سال 98 سال سخت اقتصادی برای همه نهادها و سازمان‌های کشور از جمله شهرداری‌ها بود. تحریم‌هایی که هر روز به لیست آن افزوده می‌شد و البته ناکارآمدی بخش‌هایی از دولت و بدنه شهرداری اوضاع را روز به روز برای تحقق بودجه شهرداری 68هزار نفری دشوارتر می‌کرد. در این میان بخش عمده‌ای از بودجه‌ای که محقق شد صرف حقوق و دستمزد و مابقی صرف پروژه‌های نیمه کاره عمرانی و نگهداشت شهر شد. سایر حوزه‌ها از جمله اجتماعی و فرهنگی هم خروجی ویژه‌ای نداشت.

برای تشریح خروجی معاونت اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران به سراغ حجت نظری، سخنگوی کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران رفتیم. او معتقد است این معاونت هیچ خروجی ویژه‌ای نداشته و به غیر از سازمان خدمات اجتماعی آن هم بعد از تغییر مدیریت، عملکرد قابل قبولی از خود نشان نداده است.

اقتصادآنلاین: بودجه٩٨ زیاد منطبق با سال اول برنامه نبود و قطعا قسمت‌هایی محقق نمیشد اما یک قسمت‌هایی هم که در بودجه آورده شد محقق نشد، با وجود اینکه بودجه افزایش هم پیدا کرد، سوالم اینکه چقدر میشه امیدوار بود در سال٩٩ این اتفاق نیفتد؟

با توجه به این که لایحه بودجه تقریبا همزمان با بررسی لایحه برنامه سوم در شورا ارائه شد، نمی‌شد خیلی انتظار داشته باشیم که همه منویات مدیریت شهری در برنامه پنج ساله سوم در بودجه پیش‌بینی شده باشد. هر چند تلاش کردیم که بتوانیم تا جای ممکن بودجه را به برنامه نزدیک کنیم. شهرداری هم در بعضی نقاطی که برایش مهم بود ردپای برنامه را در بودجه نشان دهد، تلاشش را کرده بود اما فعلا نمی‌شد انتظار داشته باشیم با توجه به فرصت کوتاهی که  شهرداری تا تقدیم لایحه داشت این موضوع کاملا رعایت شود چون ما در دی ماه سال97 برنامه سوم را نهایی کردیم و با توجه به تغییرات قابل توجهی که شورا در لایحه برنامه سوم داد انتظار این که شهرداری به طور کامل یک پنجم برنامه سوم را در بودجه سال 1398 پیش‌بینی کند، شاید انتظار بیش از اندازه‌ای بود.

تعطیلی تخصیص بودجه به پروژه‌‌ها

میزانی حضور و هماهنگی بین برنامه و بودجه در سال 1398 وجود داشت ولی در عمل خیلی موفق نشد. شاید دو علت را بتوانیم به صورت کلی و نسبتا بداهه پیش بینی کنیم. اولین مورد مصوبه‌ای بود که کمیته تخصیص، در ابتدای سال 1398 داد که کمیته تخصیص در این مصوبه متاسفانه مطرح کرده که تخصیص تمام پروژه های جدید صفر باشد؛ این یعنی در ابتدای سال خود شهرداری به نوعی پیام ‌داد که ما نمی‌خواهیم کار جدیدی شروع کنیم. وقتی مطرح می‌کنند نمی‌خواهیم کار جدیدی انجام دهیم مفهومش این است که برنامه سوم که اخیرا تصویب شده قرار نیست به اجرا گذاشته شود و عملا خواستند شهرداری بر ریل برنامه دوم ادامه راه دهد. متاسفانه این اتفاق منجر به این شد که حدود 140 میلیارد تومان در بخش فرهنگی و اجتماعی از بودجه‌ای که کمیسیون بر اساس برنامه سوم پیش‌بینی کرده بود تخصیص پیدا نکند و در نتیجه شاهد هیچ عملکردی نبودیم. لذا اولین گامی که در راستای عدم اجرای برنامه سوم لااقل در حوزه فرهنگی و اجتماعی برداشته شد، بر اساس مصوبه ای که کمیته تخصیص به نادرستی گذراند و باعث شد تا به امروز شاهد آنچنان تغییری نسبت به گذشته نباشیم؛ عدم تخصیص به این کد پروژه‌ها بود.

نکته دوم؛ وقوع اتفاقات کمتر پیش‌بینی شده که از جدیدترین این اتفاقات موضوع اپیدمی کرونا، پیش‌تر از آن تغییرات مدیریتی در مجموعه حوزه فرهنگی و اجتماعی و موارد متعدد دیگر باعث شد تمرکز مدیریت شهری از عین به عین برنامه و بودجه خارج شود و به سمت مسائل دیگری سوق پیدا کند و هزینه‌ها در جای دیگری صورت گرفت که شاید عین آنها در مصوبه شورا هم وجود نداشت. با وجود تمام این صحبت‌ها ما تلاش کردیم امسال در ایام بررسی بودجه برای بودجه سال 1399 این مسائل را لحاظ کنیم و طی جلساتی که با معاونت فرهنگی و اجتماعی و معاونت برنامه ریزی شهرداری داشتیم این قول را از آقای مظاهریان به عنوان دبیر کمیته تخصیص و از آقای جوادی یگانه به عنوان معاون فرهنگی و اجتماعی گرفتیم که بر اساس منویات شورا و مشخصا با لحاظ برنامه سوم بودجه را پیشنهاد کنند و در ایام بررسی بودجه از آنها خواستیم مثل سال جاری در کمیته تخصیص، تخصیص‌های جدید را صفر اعلام نکنند. با این اقدام کم کم می‌توانیم وارد اجرای کامل برنامه سوم بشویم تا شهروندان تهرانی شاهد تغییر رویکرد مدیریت شهری باشند. متاسفانه شاید تا امروز در این حوزه چندان نتوانستیم حق مطلب را ادا کنیم.

اقتصادآنلاین: کدام یک از موضوعات فرهنگی و اجتماعی که در سال98 حتما باید محقق می‌شد اما نشد؟

تعداد قابل توجهی کد پروژه داشتیم که این کد پروژه‌ها از ردیف‌های تملک سرمایه‌ای تا ردیف‌های هزینه‌ای بود و مسائل گسترده ای را شامل می‌شد؛ مثل حوزه ورزش، هنری و اجتماعی که محقق نشد. در حوزه اجتماعی مشخصا برنامه ریزی کرده بودیم و بنا بود در سال جاری چند گرم خانه به گرم خانه‌های‌ تهران اضافه شود که متاسفانه در این حوزه عملکرد به حدی ناچیز بود که به صفر میل می‌کرد. در مورد اضافه کردن فضاهایی به سرانه فضای ورزشی شهر تهران متاسفانه اتفاقی نیفتاد. همینطور در مورد رویدادهای فرهنگی و ورزشی بالغ بر 38 کد پروژه تعریف کرده بودیم که همه تخصیص‌شان صفر بود و به طور طبیعی وقتی تخصیص صفر بود عملکردی هم نداشتند.

اما در سال 99...

به دنبال این هستیم که بتوانیم مواردی را در سال آینده بر اساس مصوبه بودجه و برنامه پنج ساله سوم پیگیری کنیم. یکی از آنها ایجاد فضاهایی به عنوان فضاهای گفت و گوی شهری و پلاز‌های شهری است که با جنس فعالیت‌های فرهنگی دنبال خواهد شد. ما به دنبال ایجاد مجتمع‌های صنایع خلاق هستیم که بناست این مجتمع‌ها در نقاط مختلفی در شهر با توازن و با رویکرد ایجاد عدالت اجتماعی ایجاد شوند.  

همچنین موضوعی که برای ما بسیار مهم بوده و هست، برقراری توازن و عدالت در سطح شهر است که این را هم در حوزه ورزش، در مسائل فرهنگی و هم در مورد مسائل اجتماعی دنبال خواهیم کرد. از این نظر تمرکز ما بیشتر بر روی نیمه جنوبی شهر از شرق تا غرب است و امسال مشخصا برای محدوده منطقه بیست یعنی شهر ری برنامه های ویژه‌تری خواهیم داشت که شاید همه اینها در بستر فضای گردشگری شهری هم به نوعی تعریف می‌شود.

امسال خیلی جدی هستیم که بتوانیم سازمان گردشگری شهر تهران را ایجاد کنیم. متاسفانه با وجود اینکه از موعدی که برای شهرداری در نظر گرفته شده بود تا لایحه تشکیل سازمان گردشگری را ارسال کند گذشته، اما امیدواریم زودتر این لایحه به شورا ارائه شود تا تکلیف سازمان گردشگری شهرداری تهران را روشن کنیم و از این طریق بتوانیم در ایجاد مجتمع‌های صنایع خلاق و همین‌طور دیگر فعالیت‌هایی که می‌خواهیم در سطح شهر انجام دهیم نظارت کنیم. بخشی از فعالیت هایی که در سال 1398 مدنظر ما بود و محقق نشد در همین حوزه است. همچنین باید اضافه کنم که توسعه فعالیت‌های محله‌ای و تمرکز بر محله محوری جزء برنامه‌هایی است که در سال1399 پیگیری خواهیم کرد.

اقتصادآنلاین: به نظر شما بهترین و بدترین اقدام معاونت اجتماعی و فرهنگی در سالی که گذشت چه بود؟

پیدا کردن بهترین اقدام معاونت فرهنگی اجتماعی خیلی سخت است. شاید به جرأت بتوانم بگویم یکی از بهترین اتفاقاتی که در سال جاری در حوزه معاونت فرهنگی و اجتماعی رقم خورد فعالیت هایی بود که عمدتا در سازمان خدمات اجتماعی دنبال شد و باید خدای بزرگ را شکر کنیم که در سال جاری ما با وجود همه مشکلاتی که در سطح شهر داشتیم و اپیدمی کرونا که متاسفانه خیلی از همشهریان با آن دست و پنجه نرم کردند و خیلی ها هم از دنیا رفتند و همچنین زمستان بسیار سرد اما خوشبختانه هیچ کدام از شهروندان تهرانی به واسطه سرما و مشکلات این چنینی از دنیا نرفتند و می‌توانم از این بابت آن را یکی از بهترین اقدامات معاونت فرهنگی و اجتماعی بدانم و جا دارد از همین جا از مدیرعامل و سایر همکاران سازمان رفاه، خدمات و مشارکت های اجتماعی تشکر کنم و ایشان را به عنوان کل کار معاونت فرهنگی اجتماعی تعبیر کنم.

بدترین اقدامات...

باید بگویم متاسفانه در سال 1398 عملا هیچ رویداد ورزشی در شهر تهران نداشتیم. موضوع مهم در این حوزه نشاط اجتماعی است که معاونت فرهنگی و اجتماعی کار شاخصی انجام نداد. انتظار این بود که در این دو بخش بیشتر به اموری که مربوط به شهروندان است توجه شود و خواسته‌ها و انتظارات شهروندان بیشتر پیگیری شود.

شاید اقدامی که انجام شد و بهتر بود انجام نشود در مورد کمک شهرداری تهران به جشنواره فیلم فجر بود که کمیسیون فرهنگی و اجتماعی با قاطعیت با این کمک هم از جهت میزان، هم نحوه کمک و هم حواشی که داشت موافق نبود اما این اتفاق افتاد. انتظار می‌رود در سال 1399 هماهنگی بین کمیسیون به عنوان نهاد سیاست گذار و ناظر و همین طور شهرداری به عنوان مجری بیشتر صورت گیرد. بنده به سال آینده خوشبینم و فکر می‌کنم بر اساس صحبت‌هایی که در یکی دو ماه اخیر بین حوزه اجرا و سیاست گذار صورت گرفت به نظر می رسد شاهد اتفاقات بهتری در شهر تهران خواهیم بود. ضمن این که ابراز امیدواری می‌کنم که این تعامل و همکاری بین کمیسیون فرهنگی اجتماعی و معاونت فرهنگی و اجتماعی به سازمان فرهنگی و هنری هم تسری پیدا کند و به نظرم این اتفاق در سال1399 رخ خواهد داد و احتمالا می‌توانیم در این تعامل بین این سه حوزه اتفاقات خوبی را در سال 1399 در حوزه فرهنگی و اجتماعی برای شهر تهران رقم بزنیم.

یک سوال کرونایی هم بپرسیم؛ چرا سازمان فناوری اطلاعات شهرداری تهران نتوانسته برخی خدمات مانند فروش میوه و اقلام سوپرمارکتی را به صورت آنلاین به ویژه این روزها و با شیوع ویروس کرونا انجام دهد؟ اشکال کار کجاست؟

در مورد ارائه بعضی خدمات واقعیت این است که می‌شد و همچنان می‌شود که ما از ابزار مدرن استفاده کنیم کمااینکه بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا هم از این ابزار استفاده می‌کنند و بسیاری از خرید و فروش‎ها و ارائه خدمات را به صورت غیرمستقیم به شهروندان ارائه می‌دهند.

ارائه این دست خدمات از طریق ابزار الکترونیک و فضای مجازی صورت می‌گیرد که در شهرداری تهران متولی این امر سازمان فناوری اطلاعات است اما متاسفانه شاهد این نبودیم که در این حوزه خدمات‌رسانی ما بتواند مثل کشورهای پیشرفته دنیا صورت گیرد. شاید در جای خودش قابل توجه و شایان تقدیر باشد ولی واقعیت این است که به هیچ وجه این میزان ارائه خدمات الکترونیک برای ما مطلوب نیست.

به نظرم بزرگ‌ترین ضعف ما در این موضوع به یک نقیصه برمی‌گردد که بنده پیشتر درباره آن بسیار صحبت کردم و آن هم این است که ما با وجود نیروی انسانی مازاد در سازمان‌ها، شرکت‌ها و مجموعه شهرداری باز هم اقدام به برون سپاری بسیاری از فعالیت‌ها و وظایفمان می‌کنیم.

معضلی که فاوا مواجه است و با وجود این که تعداد قابل توجهی نیروی انسانی توانمند و متخصص در این سازمان حضور دارند اما بسیاری از اقدامات را برون سپاری می‌کند. خود این برون سپاری کردن مستلزم طی تشریفاتی است که متاسفانه نتیجه کار را زمانبر می‌کند و خیلی وقت‌ها ممکن است  نتیجه هم برای کارفرما مطلوب نباشد و در نتیجه این فرایند دوباره از ابتدا انجام شود.

سامانه کار داوطلبانه نزدیک به یک سال در تشریفات سازمان فناوری اطلاعات رفت و آمد تا بالاخره بعد از اپیدمی کرونا با دستور شخص شهردار تهران یک کار فورس ماژور انجام شد و ظرف مدت یک ماه کار به سرانجام رسید. کاری که شاید پیش از آن چند ماه پیگیری می‌شد تا انجام شود اما متاسفانه فاوا آن را به سرانجام نرساند.

به نظرم مدیریت شهری حتما باید برای این معضل فکر جدی کند. ما باید به طور منطقی یا نیرو جذب نکنیم و کارهایمان را برون‌سپاری کنیم یا کارها را برون‌سپاری نکنیم و به نیروهای خودمان بسپاریم.

شهرداری تهران با این معضل مواجه است که توأمان هر دو کار را انجام می‌دهد؛ یعنی نیروی انسانی متخصص دارد و در خیلی مناصب نیروی مازاد هم دارد و به آنها حقوق می‌پردازد اما در عین حال این نیروها را بیکار نگه می دارد و کارش را برون سپاری می کند که این اتفاق به هیچ وجه منطقی نیست و امیدواریم که برای رفع این معضل حتما آقای شهردار و مشخصا معاون برنامه ریزی فکر اساسی کنند.