تلاش‌های انجام‌شده برای جبران کمبود الکل در بازار
صاحبان کارخانه‌های متروکه الکل‌سازی که پیش‌تر به تولید محصولات غیرمجاز می‌پرداختند، این روزها تارهای عنکبوت تنیده‌شده بر دستگاه‌های خود را تکانده‌اند تا به صف مقدم مبارزه با کرونا بپیوندند.
به گزارش اقتصادآنلاین، لیلا مرگن در شرق نوشت: کمبود ژل ضدعفونی‌کننده و الکل در بازار در صدر گلایه‌های مردمی قرار دارد. این کالاها این روزها در ایران و جهان به کیمیا تبدیل شده و تقاضا برای آن افزایش یافته است. الکل ماده‌ای حیاتی برای مقابله با کروناست، زیرا علاوه بر کاربردهای پزشکی این محصول، از آن به‌عنوان ماده اولیه کارخانه‌های تولیدکننده مواد ضدعفونی‌کننده هم استفاده می‌شود، به‌همین‌دلیل مدیران وزارت صمت نه‌تنها صدور پروانه برای تولید اتانول را که به‌دلیل اشباع ظرفیت کشور متوقف شده بود، از سر گرفته‌اند، بلکه روندها را به نحوی تسهیل کرده‌اند که هرکس کارخانه‌ای متروکه داشته، وارد این فضا شود. آن‌طور‌که محسن صفدری، معاون مدیر کل دفتر صنایع غیرفلزی وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) می‌گوید: این روزها سه کارخانه جدید به ظرفیت الکل‌سازی کشور اضافه شده است. یک کارخانه در خراسان شمالی بعد از 13 سال وارد مدار تولید شده و مجتمع کشت و صنعت هفت‌تپه که حاشیه‌هایش در سال گذشته در مطبوعات همواره مطرح بود، موفق شده است پروانه کارخانه الکل‌سازی خود را دریافت کند و به ظرفیت خطوط تولیدی خود بیفزاید. کیوان گردان، مدیر کل دفتر صنایع برق و الکترونیک وزارت صمت هم می‌گوید بیش از صد واحدی که در صنایع آرایشی و بهداشتی فعال بودند یا مواد غذایی تولید می‌کردند، مجوز تغییر کاربری خطوط خود را دریافت کرده‌اند تا مواد ضدعفونی‌کننده تولید کنند. در این روزهای کرونایی، مصرف الکل در کشور تقریبا دو برابر شده است و دولت تلاش می‌کند از مسیر واردات و افزایش تولید، نیازهای مضاعف جامعه را تأمین کند تا در فردای بدون کرونا، تلفات حاصل از این ویروس مرموز که به هیچ‌کس حتی بالاترین مقامات سیاسی هم رحم نمی‌کند، به حداقل برسد.غرولندها بر سر کمبود مواد ضدعفونی‌کننده در فضای مجازی تمامی ندارد. هنوز هم دغدغه اصلی مردم نبود مواد ضدعفونی‌کننده در بازار است. از شیوع برندهای تقلبی در بازار تا قیمت نجومی برای الکل و سایر فراورده‌های آن ذهن مردم را درگیر خود کرده است. تنها راه مبارزه با ویروسی چاق و چرب که حرف‌و‌حدیث‌ها بر سر انتقالش از یک نوع خفاش به انسان همچنان ادامه دارد، شست‌وشوی مرتب و ضدعفونی‌کردن دائمی دست‌ها اعلام شده است. کسی نمی‌داند نخستین فرد مبتلاشده به این ویروس چه کسی است و راه اصلی پیشگیری از آن چیست، اندک دانسته‌های فعلی بشر درباره ویروسی که در سال 2020 پاندمی (همه‌گیری جهانی) شد، مصرف الکل به‌عنوان ماده اولیه تولید مواد ضدعفونی‌کننده را به‌شدت افزایش داده، به‌همین‌دلیل تولید الکل دغدغه‌ای جدی برای دولت است. در همین راستا، فیلم‌هایی در فضای مجازی منتشر شد که نشان می‌دهد کارگران هفت‌تپه که مطالباتشان از کارفرما، در سال گذشته همیشه خوراک رسانه‌ها بوده، درحالی‌که با یک نوع ماده -که حتی به داخل دهان و چشم‌هایشان هم نفوذ می‌کند- ضدعفونی می‌شوند، راهی مزارع نیشکر شده‌اند تا تولید الکل را افزایش دهند. در خبرها آمده بود که کارخانه شمس که پیش از انقلاب الکل تولید می‌کرد، بعد از مدت‌ها دوباره وارد مدار شده است و خبرهای دیگری درباره خطوط جدید تولید الکل برای رفع دغدغه مردم منتشر می‌شود.
3 کارخانه جدید الکل‌سازی
واقعیت امر چیست؟ آیا خطوط تولید الکل در ایران رو به افزایش است؟ محسن صفدری، معاون مدیر کل دفتر صنایع غیرفلزی وزارت صمت از راه‌اندازی سه واحد جدید الکل‌سازی در کشور خبر می‌دهد.او می‌گوید: یک واحد الکل آذربایجان در شهر اردبیل به‌تازگی با ظرفیت اسمی شش‌میلیون‌و 750 هزار لیتر در سال (15 هزار لیتر در روز) راه‌اندازی شده است. یک واحد هم در خوزستان توسط شرکت کشت و صنعت هفت‌تپه، با ظرفیت تقریبا 10 هزار لیتر در روز فعالیت می‌کند.صفدری ادامه می‌دهد: یک واحد تولید الکل نیز در خراسان شمالی داریم. شرکت آساک قوچان حدود 13 سال تعطیل بود و به همت همکاران ما در استان و دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، مجددا راه‌اندازی شد و به‌زودی وارد مدار تولید می‌شود. این واحد هم روزی چهار تا پنج هزار لیتر الکل تولید می‌کند.او به این پرسش که آیا شرکت کشت و صنعت هفت‌تپه در گذشته الکل تولید نمی‌کرد، این‌گونه پاسخ می‌دهد: سازمان غذا و دارو به این واحد اصلا مجوز نمی‌داد، ولی در جریانات اخیر، با رایزنی‌هایی که ما کردیم و پیگیری خود شرکت، سازمان غذا و دارو برای آنها مجوز تولید صادر کرد.معاون مدیر کل دفتر صنایع غیرفلزی وزارت صمت درباره فعال‌شدن مجدد شرکت شمس در تهران که قبل از انقلاب در این حوزه فعال بوده است، می‌گوید: درباره فعال‌شدن شرکت شمس اطلاعاتی ندارم و باید از انجمن بپرسم که آیا فعال شده است یا نه. اگر هم فعال شده باشد، رأسا با هماهنگی سازمان غذا و دارو و علوم پزشکی کار خود را آغاز کرده است.به گفته او سال‌هاست صدور مجوز تولید اتانول به‌دلیل اشباع کشور برای تولید این محصول، متوقف شده بود؛ اما روز چهارشنبه گذشته در ستاد مقابله با کرونا مصوب می‌شود که به هر واحدی که متقاضی تولید الکل است، 24ساعته از طرف دانشگاه علوم پزشکی استان‌ها مجوز تولید داده شود.صفدری ادامه می‌دهد: درصورتی‌که واحدهای تولیدی ماشین‌آلات نصب داشته و آماده تولید باشند، دانشگاه‌های علوم پزشکی دانشگاه‌ها رأسا بدون دخالت سازمان غذا و دارو و با تشخیص آنها می‌توانند مجوز فعالیت برای چنین واحدهایی صادر کنند؛ مشابه همان اتفاقی که برای هفت‌تپه افتاد. تولید این شرکت درحال‌حاضر به 10 هزار لیتر رسیده است.
پرداخت مطالبات معوق و افزایش تولید الکل
آن‌طور که معاون مدیرکل دفتر صنایع غیرفلزی وزارت صمت می‌گوید: کشت و صنعت هفت‌تپه بعد از مدت‌ها توانسته است برای واحد تولید الکل خود مجوز دریافت کند اما آیا پیش از این، محصولات شرکت هفت‌تپه بدون مجوز تولید می‌شده است؟ آیا حال که این شرکت با تمام ظرفیت فعال است، مطالبات معوق کارکنان خود را هم پرداخت کرده است؟ ابراهیم ابول‌زاده از کارشناسان بازنشسته شرکت نیشکر هفت‌تپه با تأکید بر اینکه این شرکت در گذشته هم تولید الکل داشته است، از تسویه مطالبات کارگران این شرکت خبر می‌دهد.او می‌گوید: ظرفیت واحد تولید الکل هفت‌تپه در گذشته 10 هزار لیتر در روز بوده که این روزها به حدود 15 هزار لیتر در روز رسیده است.ابول‌زاده درباره مراحل تولید الکل در شرکت هفت‌تپه بیان می‌کند: بعد از اینکه کارگران نی را به کارخانه آوردند، نیشکر شست‌وشو داده شده و آسیاب می‌شود. به این ترتیب شربت نی را می‌گیرند و بعد از آن، این شربت در سه مرحله پخت می‌شود.او اضافه می‌کند: در فرایند تولید اسید سولفوریک و مواد دیگر هم به شربت نیشکر اضافه شده و شربت حرارت‌دیده را بعد از مرحله سوم، داخل سانتریفیوژ می‌کنند تا دانه‌بندی انجام شده و شکر به دست آید. خروجی سانتریفیوژ ملاس نامیده می‌شود که هنوز 40 درصد قند دارد و از این ملاس الکل به دست می‌آید. از هر سه لیتر ملاس یک لیتر الکل به دست می‌آورند.
تولید مواد ضدعفونی‌کننده با تغییر کاربری خطوط
نیشکر هفت‌تپه که الکل محصول فرعی آن است، یکی از کارخانه‌های مهم تولید الکل در کشور است اما با یک گل بهار نمی‌شود و با وجود اضافه‌شدن چند کارخانه تولید الکل در کشور، باز هم نیاز به الکل داریم. کیوان گردان مدیر کل دفتر صنایع برق و الکترونیک وزارت صمت درباره راهکارهای دیگر تأمین الکل و مواد ضدعفونی‌کننده مورد نیاز کشور عنوان می‌کند: بخشی از مجوزهای تولید مواد ضدعفونی‌کننده را سازمان غذا و دارو می‌دهد. بر اساس اطلاعاتی که دارم، بیش از صد مجوز صادر کرده‌اند که یک‌سری خطوط تولید مواد آرایشی و بهداشتی و مواد غذایی، تغییر کاربری دهند و مواد ضدعفونی‌کننده تولید کنند.او اضافه می‌کند: در الکل هم ظرفیت تولید را بالا بردیم. خوشبختانه یک‌سری ذخایر از قبل داشتیم که وارد مدار کردیم. عملا نسبت به قبل از برنامه کرونا، می‌توان گفت که دو برابر بیشتر، الکل وارد واحدهای تولیدی مواد ضدعفونی‌کننده شده است. قبلا به زور روزی 200 هزار لیتر الکل در کشور مصرف می‌شد. اکنون تقریبا روزی 450 هزار لیتر الکل به واحدهای تولیدی ارسال و تبدیل به مواد ضدعفونی‌کننده، ژل و مواد شست‌وشو می‌شود.گردان اضافه می‌کند: یک‌سری خطوط تولیدی تغییر کاربری داده‌اند. خطی بوده است که مواد ضدعفونی تولید نمی‌کرده اما دستگاه‌های این کارخانه قابلیت تولید مواد ضدعفونی‌کننده را داشته؛ به همین دلیل تغییر کاربری داده است. دستگاه‌های خطوط تولید مواد آرایشی و بهداشتی و صنایع غذایی این قابلیت را دارند اما بیشتر واحدهای تولید مواد آرایشی و بهداشتی خطوط خود را تغییر داده‌اند.
صادرات الکل مازاد
حرکت تولید الکل در کشور شکل گرفته است اما روزهای کرونایی هم به پایان می‌رسد و ما می‌مانیم و تولید محصولی اضافه که باید برای آن از امروز تدبیری داشته باشیم. محسن صفدری معاون مدیرکل دفتر صنایع غیرفلزی وزارت صمت در این رابطه می‌گوید: محصول مازاد را می‌توانیم صادر کنیم. اکنون به همان میزانی که تولید الکل را افزایش دادیم، تعداد واحدهای ضدعفونی‌کننده هم افزایش یافته است.او ادامه می‌دهد: با تبدیل الکل به مواد ضدعفونی‌کننده می‌توانیم ارزش‌افزوده ایجاد یا اینکه الکل را به صورت خام صادر کنیم. تا قبل از شیوع کرونا (در سال‌های اخیر)، سالانه 10 میلیون لیتر الکل به صورت میانگین صادرات کرده‌ایم.صفدری تأکید می‌کند: در شرایط کنونی صادرات اقلام مقابله با کرونا از جمله الکل، ضدعفونی‌کننده، ماسک و لباس ممنوع شده است. واردات تسهیل شده و حقوق ورودی این اقلام به کف رسیده است و با تعرفه صفر درصد واردات انجام می‌شود.او با اشاره به سخنان مدیران انجمن صنایع آرایشی و بهداشتی و تعاونی این انجمن از ورود یک محموله 15میلیون‌لیتری الکل از مرز آستارا به کشور خبر می‌دهد.معاون مدیرکل دفتر صنایع غیرفلزی وزارت صمت بیان می‌کند: هر بازرگانی که درخواست واردات الکل داشته باشد، در اسرع وقت و در کوتاه‌ترین زمان با حذف تشریفات اداری، سازمانی، گمرکی و بانکی به او مجوز واردات می‌دهیم.او اضافه می‌کند: بر اساس اطلاعاتی که دارم، تعاونی صنایع شوینده، آرایشی و بهداشتی در حال تدارک برای واردات پنج میلیون تن الکل به کشور است. تأمین و توزیع الکل مورد نیاز 22 واحد آرایشی و بهداشتی که تغییر خط داده‌اند و مدل تولید خود را که شوینده بوده روی تولید مواد ضدعفونی‌کننده برده‌اند، بر عهده تعاونی صنایع شوینده، آرایشی و بهداشتی گذاشته شده است. این واحدها روزانه 130 هزار لیتر اتانول مصرف می‌کنند و با هماهنگی و مدیریت تعاونی، از الکل رازی نیاز الکل این واحدها تأمین می‌شود.به گفته او وزارت صمت روزانه نزدیک به 400 هزار لیتر الکل به واحدهای تولید ضدعفونی‌کننده تحویل می‌دهد.
تمام مصارف دیگر الکل برای دیگر صنایع مثل سرکه‌سازی، حلال‌سازها و شیشه‌شوی‌ها را در حال حاضر و تا پایان بحران کرونا ممنوع اعلام کرده‌ایم تا تمام الکل و ذخیره استراتژیک کشور به تولید ضدعفونی‌کننده اختصاص داده شود.معاون مدیرکل دفتر صنایع غیرفلزی وزارت صمت تأکید می‌کند در شرایط کنونی تقریبا بیش از 350 هزار لیتر در روز الکل توزیع می‌شود. کل تولید کشور هم 200 هزار لیتر در روز است و بقیه نیاز از محل ذخایر استراتژیک واحدهای تولیدی تأمین می‌شود.به گفته او در حال حاضر شش میلیون لیتر ذخیره استراتژیک الکل داریم و مردم در این زمینه اطمینان خاطر داشته باشند.
