تغییر ذائقه بازارها با طعم کرونا

بررسی اطلاعات شرکت‌های ارائه‌دهنده پرداخت الکترونیک نشان می‌دهد به‌دنبال تشدید موج خرید و همچنین تغییر ابزار مبادلات مالی از اسکناس به تراکنش‌های الکترونیک، تراکنش‌های آنلاین در هفته گذشته با افزایش روبه‌رو شده و بخش عمده این افزایش نیز مدیون افزایش استقبال عمومی از خرید اینترنتی محصولات آرایشی، بهداشتی و سرگرمی بوده است. به‌نظر می‌رسد با افزایش سطح مراقبت‌های شخصی و همچنین تمایل خانواده‌ها به در خانه ماندن، خرید این اقلام از فروشگاه‌های اینترنتی افزایش یافته باشد.

شیفت مبادلات به پرداخت الکترونیک

به‌گفته حسین رستمی، مدیر بازاریابی یک شرکت ارائه‌دهنده خدمات پرداخت الکترونیک، مقایسه تعداد تراکنش‌های آنلاین هفته اول اسفندماه امسال نسبت به هفته آخر بهمن‌ماه از افزایش ۱۴درصدی حکایت دارد و این افزایش عموما در فروشگاه‌های اینترنتی محصولات زودمصرف شامل آرایشی و بهداشتی و دسته سرگرمی‌ها بوده است. رستمی می‌گوید: بررسی نتایج مقایسه هفته به هفته‌ای در این شرکت خدمات پرداخت، کاهش ۳۰درصدی تراکنش‌ها پس از اجرایی شدن رمز پویا کاملا جبران شده و علاوه بر آن رشد به نسبت فزاینده‌ای نیز در حال رخ دادن است. به عقیده او، هنوز نمی‌توان ادعا کرد این میزان تراکنش به‌دلیل ریزش ناشی از اجرای رمز پویا اتفاق افتاده، یا به‌واسطه افزایش میل به خرید اینترنتی در زمان شیوع کرونا. رستمی با اشاره به نکته جالب دیگری می‌گوید به لحاظ ارزش، مبلغ تراکنش‌های انجام شده در هفته اول اسفندماه ۱۹درصد نسبت به هفته قبل رشد داشته است.

در سایه انتشار و شیوع کرونا، استقبال مردم از حضور در اماکن شلوغ کاهش قابل‌توجهی داشته است. این اقدام که البته از سوی کارشناسان نیز به‌عنوان یکی از راهکارهای اساسی برای مهار اپیدمی کرونا شناخته می‌شود، کاسبی تالارهای پذیرایی و رستوران‌ها را به‌شدت کساد کرده چنان‌که رئیس اتحادیه تالارهای پذیرایی و برگزارکنندگان مجالس می‌گوید: در هفته گذشته ۲۰درصد مراسم‌ها لغو شده و با توجه به درخواستی که برای عودت ودیعه این دسته از مشتریان ارائه شده، ضرر و زیان هنگفتی به تالارها تحمیل خواهد شد. رئیس اتحادیه دارندگان رستوران و سلف‌سرویس هم از کاهش ۳۰ تا ۳۵درصدی فروش رستوران‌ها در روزهای اخیر و در پی شیوع ویروس کرونا خبر می‌دهد. البته رئیس اتحادیه چلوکباب و چلوخورش تهران وضع صنف خود را وخیم‌تر می‌داند و معتقد است در شرایط فعلی مردم حاضرند گرسنه بخوابند اما از بیرون غذا نگیرند. محمدرضا باباخانی می‌گوید: شیوع کرونا باعث شده در چند روز اخیر فروش اعضای صنف چلوکباب و چلوخورش به کمتر از یک‌چهارم برسد اگر وضعیت به همین منوال ادامه داشته باشد حتی قادر به پرداخت حقوق اسفندماه کارکنان خود نیز نیستیم. البته او کاهش استقبال مردم از حضور در غذاخوری‌ها را مطابق با توصیه‌های پزشکی و شرط عقل می‌داند و معتقد است نمی‌توان به آن خرده گرفت؛ هرچند به‌واسطه اینکه تمام صنوف و رسته‌ها به یکدیگر مرتبط هستند، این وضع می‌تواند بازار شب عید بسیاری از کسب‌وکارها را با مشکل جدی مواجه کند.

پیشنهاد قیمت‌گذاری زنجبیل، سیر و لیموترش

شیوع کرونا، بازار چند میوه را هم، که قبلا در بین عوام به خاصیت ضد‌تهوع و ضد‌سرماخوردگی شهره بودند و حالا به میوه‌های ضد‌کرونا مشهور شده‌اند، با تب قیمتی مواجه کرده است. این هرج‌ومرج قیمتی تا جایی بالا گرفته که رئیس اتحادیه میوه و سبزی تهران از ارائه پیشنهاد تعیین قیمت مصوب برای زنجبیل، سیر و لیموترش خبر می‌دهد. اسدالله کارگر افزایش قیمت این محصولات را ناشی از افزایش تقاضای مصرف درپی شیوع ویروس کرونا اعلام می‌کند و می‌گوید: فعلا زنجبیل، سیر و لیموترش به پرتقاضاترین محصولات کشاورزی تبدیل شده و همین مسئله به افزایش قیمت آنها منجر شده است. به گفته کارگر، در بازار عمده‌فروشی دیروز هر کیلوگرم زنجبیل برای خرده‌فروشی‌ها 90هزار تومان، هر کیلوگرم سیر 35 تا 40هزار تومان و هر کیلوگرم لیموترش 41هزار تومان فاکتور شده که خرده‌فروشی‌ها هم اجازه دارند هر یک از محصولات را با افزودن 35درصد سود به مصرف‌کننده بفروشند. او می‌افزاید: منطق عمده‌فروشی‌ها برای قیمت‌گذاری، تغییر تقاضاست. او در ادامه پیشنهادی عجیب برای تعیین قیمت فروش زنجبیل، سیر و لیموترش ارائه داد پیشنهادی که با توجه به مبانی علم اقتصاد و تجربه‌های قبلی از همین حالا شکست خورده به‌نظر می‌رسد.

داغ تقاضا بر جگر گاو و گوسفند

از سوی دیگر؛ کاهش تقاضای استفاده از غذاهای بیرون‌پز و آماده، مشتریان جگرکی‌ها را نیز به‌شدت کم کرده و افت فروش جگرکی‌ها هم به کاهش 50درصدی قیمت جگر در بازار منجر شده چنان‌که برخی خبرها از افت قیمت جگر به یک‌سوم، در بازار تهران حکایت دارد؛ زیرا مصرف این محصولات در سایه ترس مردم از انتقال کرونا، از طریق آلایش گوسفند یا مصرف غذای نیمه‌خام، به‌شدت کم شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در شرایطی که قیمت گوشت قرمز در بازار با رشد 30 تا 40هزار تومانی مواجه شده، قیمت هر کیلوگرم جگر گوسفندی و گاوی به 40هزار تومان رسیده که در مقایسه با هفته گذشته 50درصد کاهش دارد. یکی از دلایل این افت قیمت، توصیه‌های وزارت بهداشت برای بیرون نیامدن مردم از منازل است که باعث شده متقاضیان استفاده از غذاهای بیرون مانند جگرکی‌ها کم شود. دلیل دوم نیز شایعه انتقال کرونا از طریق دام و آلایش گاو و گوسفند است که هر چند از نظر دفتر قرنطینه و امنیت زیستی سازمان دامپزشکی تاکنون مصداقی نداشته و قابل استناد نیست اما بازار فروش جگر را به‌شدت خراب کرده است. این کسادی بازار در راسته پوشاک‌فروشان و خشکبارفروشان نیز که با فرارسیدن عید باید داغ‌ترین روزهای خود را تجربه کنند، مشهود است؛ به‌گونه‌ای که فعالان این کسب‌وکارها معتقدند امسال درصورت تداوم پرهیز مردم از حضور در بازار به‌خاطر انتشار ویروس کرونا، حساب‌وکتاب اغلب آنها با مشکل مواجه می‌شود و در پایان سال مالی، قادر به بازپرداخت بدهی‌های خود نخواهند بود.