مقایسه سرعت ایران و چین در ساخت بیمارستان‌

بیمارستانی که ۳۴ سال است نیمه‌ تمام است

 پیگیری‌ها از وزارت بهداشت حاکی از آن است که پروژه‌های نیمه تمام زیادی هستند که حتی برخی از آنها قدمت چندین ساله دارند و هنوز به دلایلی از جمله کمبود منابع مالی، به سرانجام نرسیده‌اند. از جمله این پروژه‌های بیمارستانی می‌توان به بیمارستان ولیعصر بهبهان اشاره کرد که کلنگ‌زنی آن به سال ۱۳۶۴ بازمی‌گردد و البته گفته می‌شود دو بلوک از این پروژه‌ بیمارستانی بالاخره به مرحله نهایی و بهره‌برداری نزدیک شده است. همچنین یکی دیگر از این پروژه‌های بیمارستانی در قلب پایتخت حدود 7 سال است که نیمه تمام مانده است و اخیرا وزیر بهداشت در بازدید از این پروژه بر لزوم تسریع ساخت و ساز آن تاکید کرد. نمکی در بازدید از روند ساخت این بیمارستان مهدی کلینیک در مجموعه بیمارستانی امام خمینی‫(ره) تهران که کلنگ آن در سال ۱۳۹۱ به زمین زده شده، بر لزوم کمک گرفتن از بانک‌ها و سازمان‌ برنامه و بودجه جهت تکمیل پروژه‌های نیمه تمام تاکید کرد.

تجربه ساخت بیمارستان‌های صحرایی در ایران

شاید در ایران جدی‌ترین تجربه ساخت بیمارستان‌های فوری برای امدادرسانی در بحران به زمان جنگ 8 ساله عراق علیه کشورمان و طی دفاع مقدس برمی‌گردد؛ به طوری که طی جنگ برای امدادرسانی به مجروحان بیمارستان‌هایی ایجاد شد که از مجروحان مراقبت و آنها را درمان می‌کردند. حتی در این بیمارستان‌ها و زیر گلوله‌باران دشمن، جراحی‌های سنگین نیز انجام می‌شد. به گفته بسیاری از پزشکانی که در جنگ تحمیلی حضور داشتند، گاهی بیمارستانی زیر خاکریز و در یک منطقه جنگی، با چند صد تخت و در شرایط جنگی خدمت ارائه می‌کرد، اما متاسفانه این بیمارستان‌ها به شکل مناسبی نگهداری نشدند یا از سوی دشمنان بمباران شده و قسمت قابل توجهی از آنها تخریب شد. هرچند که برخی از این بیمارستان‌ها طی سال‌های اخیر بازسازی شده‌اند، اما شاید اگر این تجربیات مستند می‌شد، می‌توانست در سوانح طبیعی مانند سیل، زلزله و... و حتی برای مقابله با بیماری‌های واگیر نوپدید و بازپدید به داد ایرانیان و بیماران نیازمند برسد. البته هنوز هم گهگاه از سوی ارگان‌هایی چون بسیج جامعه پزشکی و با همکاری وزارت بهداشت در مناطق محروم کشورمان شاهد راه‌اندازی بیمارستان‌های صحرایی هستیم که به صورت مقطعی برای خدمت‌رسانی به مردم محروم مناطق کمتربرخورداری که دور از مراکز درمانی و بیمارستان‌ها هستند، راه‌اندازی می‌شود. به طوری که فقط طی یک سال گذشته ۳۰ بیمارستان صحرایی از سوی سازمان بسیج جامعه پزشکی در مناطق محروم کشور راه‌اندازی شد و امکان انتقال این بیمارستان‌ها با سیستم‌های سیار و برای مواقع بحران وجود دارد.

در عین حال هرچند که سید کامل تقوی‌نژاد، معاون توسعه مدیریت، منابع و برنامه‌ریزی وزارت بهداشت چندی پیش اعلام کرد که درصورت بروز شرایط ویژه، نیروهای نظامی و سایر دستگاه‌ها قادر خواهند بود به کمک وزارت بهداشت آمده و امکان تجهیز بیمارستانی صحرایی در مدت زمانی کوتاه را فراهم کنند، اما باید پرسید که آیا این بیمارستان‌های صحرایی درصورت بروز بحران بزرگ و یا بروز همه‌گیری‌هایی چون کرونا می‌توانند بیماران را برای بلندمدت بستری کرده و امکان خدمت‌دهی و قرنطینه را فراهم کنند و چقدر برای خدمت‌رسانی در بازه‌های زمانی بلندمدت کارایی دارند؟ به نظر می‌رسد در دنیایی که هر چند سال یکبار یک ویروس ناشناخته جدید سربرمی‌آورد و در کشوری مانند ایران که حادثه‌خیز بوده و در هر فصل با بلایای طبیعی چون سیل، زلزله و... مواجه می‌شویم که زیرساختی هم برای مقابله با آن‌ها فراهم نیست، وزارت بهداشتی‌ها باید فکری اساسی کنند تا در حوزه درمان و بیمارستان‌سازی به نقطه‌ای برسیم که درصورت بروز حوادث ناگهانی با مسائلی چون کمبود تخت و فضا برای بیماران مواجه نشویم.

آغازِ تحول بیمارستانی

البته در سال ۱۳۹۳ و با آغاز طرح تحول نظام سلامت، اقداماتی در راستای افزایش تخت‌های بیمارستانی انجام شد؛ به ‌طوری که به گفته ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت در انتهای سال ۱۳۹۷ مجموعا ۱۴۰ هزار و ۸۵۹ تخت فعال در کشور وجود داشت که شاخص تخت بیمارستانی را در کشور به ۱.۷ تخت به ازای هر ۱۰۰۰ نفر رساند. از این تعداد تخت‌ ۶۹ درصدش یعنی ۹۷ هزار و ۲۰۵ تخت در دانشگاه‌های علوم پزشکی قرار دارد، ۱۲.۷۳ درصد یعنی ۱۷ هزار و ۹۲۵ تخت در بخش خصوصی، ۸.۲۱ درصد یعنی ۱۱ هزار و ۵۷۰ تخت در سازمان تامین اجتماعی، ۴.۲۴ درصد یعنی 5 هزار و ۹۷۰ تخت در نیروهای مسلح، ۳.۲۴ درصد یا چهار هزار و ۵۶۴ تخت در حوزه خیریه‌ها قرار دارند. سایر سازمان‌ها هم مجموعا سه هزار و ۶۲۵ تخت یا ۲.۵۷ درصد تخت‌ها را در اختیار دارند.

در عین حال معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت بهداشت اعلام کرد که حدود ۴۴ هزار تخت بیمارستانی نیز در حال ساخت است که بخشی در حال توسعه و بخش دیگری تخت‌های جدید هستند که در اختیار بیمارستان‌ها قرار می‌گیرند. از این تعداد ۸ هزار تخت تا پایان امسال و ۶ هزار تخت نیز ظرف سال آینده به بهره‌برداری می‌رسند تا در مجموع ۱۴ هزار تخت بیمارستانی به بهره‌برداری برسد.

اجرای این پروژه‌ها در حالی است که همچنان مشکل کمبود تخت بیمارستانی در کشور وجود دارد و در عین حال برخی بیمارستان‌ها به‌ویژه در شهرهای بزرگی چون تهران فرسوده بوده و یا در مناطقی قرار دارند که در زمان وقوع بحران امکان دسترسی به آن‌ها وجود نخواهد داشت و یا دسترسی به آن‌ها بسیار زمان‌بر و دشوار خواهد بود. از طرفی اتمام پروژه‌های عمرانی در کشورمان بسیار زمان‌بر بوده که این موضوع هم در ایجاد چالش برای ارائه خدمت به مردم در زمان بحران، دخیل است.

۲۰.۵۰ و چند پروژه عمرانی دیگر

البته معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت بهداشت چندی پیش در نشستی خبری با اشاره به پویش ۲۰،۵۰ که قرار است طی آن پروژه‌های بهداشتی و درمانی تا سال ۹۹ افتتاح شوند، گفت: تا پایان سال، ۶۰ پروژه بیمارستانی با ۶ هزار و ۹۶۲ تخت بیمارستانی در قالب توسعه و احداث به بهره‌برداری می‌رسانیم. همچنین ۶۲ پروژه بیمارستانی با ظرفیت ۷ هزار و ۶۲۴ تخت تا سال ۹۹ تکمیل خواهند شد و در عین حال تا پایان سال ۹۹، ۱۲۲ پروژه با ۱۴ هزار و ۷۰۰ تخت به بهره‌برداری خواهیم رساند. تقوی‌نژاد افزود: همچنین ۳۹ پروژه کلینیک ویژه با زیربنای ۹۰ هزار و ۷۰۰ مترمربع تا اسفند سال جاری تکمیل می‌شود و ۳۴ پروژه کلینیک ویژه با زیربنای ۸۶ هزار و ۶۰۰ مترمربع تا پایان سال ۹۹ بهره‌برداری می‌شود. افزون بر این 7 پروژه بلوک زایمان با ظرفیت ۷۳ تخت تا اسفند ۹۸ به بهره‌برداری می‌رسد و ۹ پروژه بلوک زایمان با ظرفیت ۱۷۳ تخت در سال ۹۹ تکمیل می‌کنیم. همچنین ۱۷ پروژه مرکز بیماری خاص با ظرفیت ۱۱۸ تخت تا پایان اسفند ۹۷ بهره‌برداری می‌شود و ۱۱ پروژه مرکز بیماری خاص با ظرفیت ۶۰ تخت در سال ۹۹ تکمیل خواهد شد.