هزینه بالای حمل ونقل، کالا را در ایران غیراقتصادی کرده است/ دانش محور شدن از الزامات بخش معدن پویا است

اقتصادآنلاین - طاهره گودرزی؛  عبدالرضا حرمتی رییس خانه معدن استان خوزستان در پاسخ به خبرنگار اقتصادآنلاین گفت: بیش از 40 درصد معادن استان خوزستان غیرفعال است. دلیل اصلی عدم سرمایه‌گذاری در معادن استان، عدم وجود زنجیره کامل تولید است . وقتی یک ماده معدنی استخراج می‌شود باید زنجیره آن تا واحد فراوری تکمیل شود. فقط با در نظر گرفتن تمام حلقه زنجیره تولید، می توان یک صنعت را راه اندازی کنیم که خوارک آن را معدن تامین می‌کند، در اینصورت است که سرمایه‌گذاری‌ها در این بخش متوقف نمی‌شود.

وی ادامه داد: در صورت وارد کردن ماده خام معدنی، باید حلقه‌های فرآوری را کامل کرده تا بتوانیم صنایع معدنی را راه اندازی کنیم. منظور این است اگر می‌خواهیم واحدهای فرآوری فعال‌تری داشته باشیم باید صنایع معدنی پویاتری داشته باشیم تا ارزش افزوده آن را افزایش دهیم تا در بخش معدن و صنایع معدنی رونق صورت گیرد.

رییس خانه معدن استان خوزستان مشکل دیگر معادن را وجود معارضین دانست و گفت:  وقتی یک واحد معدنی شکل می‌گیرد، از پروسه اکتشاف تا بهره برداری زمان زیادی طی شود. با سرمایه گذاری در منطقه، معارضین زیادی به وجود می‌آیند . معارضین باعث شده اند که بخش معادن در کشور حتی انها که زنجیره خوبی دارند، درگیر شوند.

وی ادامه داد: نکته مهم تر این است که باید در بخش معدن، از معادن سنتی خارج شویم. همچنین برای پویاتر شدن معدن وصنایع معدنی، باید دانش محور شویم. وقتی از  روش های سنتی استخراج عبور کنیم، با دانش فنی بدست آمده می‌توانیم اکتشاف گسترده تری را انجام دهیم و موفق تر در فرآوری خواهیم شد. به عنوان مثال خیلی از مواد معدنی ممکن است در 10 سال آینده، دیگر کاربردی در صنعت نداشته باشند و تبدیل به باطله شوند، یا یک باطله با دانش فنی، کاربرد صنعتی پیدا کند و با ارزش شود.

حرمتی افزود: به نظر من در بخش معادن ایران، تحقیقات کمتری انجام شده و دانش محور نیست. به همین خاطر وقتی وارد بدنه معدن می شویم اکثر بهره برداران فاقد دانش فنی لازم برای استخراج، بهره برداری و بهینه کردن هستند. برای اینکه حلقه معادن گسترده‌تر شود باید افراد تحصیلکرده در بخش معدن و صنایع معدنی وارد شده و این بخش را پویاتر کنند.

رییس خانه معدن استان خوزستان مشکلات خانه معدن با محیط زیست و منابع طبیعی بررسی کرد و اظهار کرد: در استان خوزستان تالاب ها و رودخانه های زیادی وجود دارد و به همین دلیل باید با سازمان منابع طبیعی و محیط زیست تعاملات خوبی داشته باشیم. وی ادامه داد: فعالیت یک واحد معدنی، نمی‌تواند منجر به تخریب زیست محیط شود. نکته ای که در دنیا به آن توجه بسیاری می‌شود، محیط زیست و معدن است یعنی اگر قرار به استخراج معدنی باشد، تمام تمهیدات زیست محیطی باید در آن معدن مورد توجه قرار گیرد تا به محیط زیست آسیب وارد نشود.

وی مطرح کرد: به دلیل رعایت مسایل زیست محیطی نمی‌توانیم فعالیت های معدنی را متوقف کنیم. در تمام دنیا محیط زیست یک بخش پراهمیت است اما برای فعالیت‌های اقتصادی سعی می‌کنند تا معدن و محیط زیست و منابع طبیعی را با هم تطبیق دهند. اگر طرح یا پروژه معدنی مجوز گرفت، باید نظارت دقیق در انجام فعالیت آن صورت پذیرد. بخش معدن به شرطی می‌تواند به محیط زیست کمک کند که در قبل از شروع فعالیت معدن، از زمان طراحی صفر تا صد کار، حتی پس از استخراج درنظر گرفته  شود.  حرمتی افزود : در کشورهای اروپایی پس ازاستخراج در معادن رو باز و بعد از بهره برداری، آن را به یک جنگل طبیعی تبدیل می کنند. لذا این دیدگاه باید اصلاح شود که فعالیت معدنی به معنی تخریب محیط زیست است، اما بایه به سمت آموزش بهره برداران پیش رویم تا بتوانند فعالیت‌هایی را که به محیط زیست کمک می‌کند را انجام دهند. با تمهیدات و هماهنگی‌ها با سازمان‌های مرتبط، قطعا هم بهره‌برداران می‌توانند به فعالیت خود ادامه دهند هم محیط زیست دیگر نگران تخریب نخواهد بود.  

حرمتی در ادامه عنوان کرد:  تقریبا 68 نوع ماده معدنی در کشور وجود دارد، که 14 نوع در استان خوزستان است. عمده معادن استان آهک، گچ، نمک صنعتی، صدف دریایی، شن و ماسه، سنگ لاشه، قیر طبیعی و ماسه بادی است که در آهک، شن و ماسه و نمک صنعتی  دارای رتبه در کشور است.

وی افزود: طرح احیا، فعال‌سازی و توسعه معادن کوچک در استان هنوز  شروع نشده اما مکاتبات آن انجام شده است. استان خوزستان دارای آب شیرین و انرژی است و به 3 بندر دسترسی دارد که بهترین استان با دید صادرات محور بودن برای واحدهای فرآوری است. بسیاری معادن می‌توانند ماده معدنی خام خود را به این استان آورده تا فراوری و صادر کنند.

وی ادامه داد:  بخش فراوری در استان مغفول مانده است که با نگاه جدید به فرآوری، هم بخش معدنی استان راه خواهد افتاد هم  خیلی از معادنی که امروز خام فروشی می‌کنند، می‌توانند با ارزش افزوده بیشتر در استان خوزستان ماده معدنی را صادر کنند.

وی در پایان با اشاره به هزینه‌های سنگین حمل و نقل گفت: در حمل و نقل ریلی سرمایه‌گذاری خوبی اتفاق نیافتاده است. حجم مواد معدنی بسیار بالاست و جاده‌های کشور، توان این حجم را برای ترانزیت ندارند. امروز ماده معدنی، بازار صادراتی دارد اما به خاطر هزینه‌های بالای حمل و نقل، صادرات به صرفه نیست و این هزینه‌ها از خود ماده معدنی گران‌تر درمی‌آید که باعث شده کالا در ایران غیراقتصادی شود. واقعا نیاز است یارانه‌ ویژه ای به بخش مواد معدنی برای حمل و نقل اختصاص دهند.