زندگی در ترکیه، درآمد در ایران
حضور افراد پولدار ایرانی در ترکیه، شکل و شمایل جدیدی از مهاجرت را رقم زده است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، مهاجرت برای برخی از ایرانی‌ها، از تکاپوی سفرهای طولانی به آن‌سوی کره زمین عبور کرده است. کم نیستند افرادی که چمدان‌هایشان را برای سفر به کشوری دیگر می‌بندند اما می‌دانند مقصد دور نیست و قرار است دیوار‌به‌دیوار مرزهای ایران، شهری را برای کار و مهاجرت انتخاب کنند. ترکیه همسایه شمال‌غربی ایران، همانطور که به مقصد محبوب ایرانی‌ها برای گردشگری تبدیل شده، چند صباحی است که در میان لیست مقصدهای مهاجرت ایرانی‌ها برای خود جایی باز کرده است.
در شرایطی که ترکیه در 3ماهه منتهی به فوریه 2019 نرخ بیکاری 5/14 درصدی را تجربه کرده است، برخی از ایرانیان این کشور را برای یافتن شغل انتخاب می‌کنند اما در کنار افرادی که با هدف کسب شغل و درآمد راهی ترکیه می‌شوند، کم نیستند ایرانی‌هایی که به زندگی بدون درآمد در ترکیه فکر می‌کنند، چرا که خیالشان از منابع درآمدشان در داخل کشور راحت است.
براساس آمار منتشر شده از سوی خبرگزاری آناتولی، بازرگانان و سرمایه‌گذاران ایرانی در ابتدای لیست افراد خواهان شهروندی ترکیه قرار گرفته‌اند، در این میان ایرانی‌ها در بحث خرید ملک نیز گوی سبقت را از مهاجران دیگر کشورها ربوده‌اند و آنطور که گزارش جدید مرکز آمار ترکیه نشان می‌دهد ایرانی‌ها در 4ماه ابتدایی سال۲۰۱۹ نزدیک به هزار‌و 278خانه در ترکیه خریداری کرده‌اند که نسبت به دوره مشابه در سال گذشته 5/2برابر شده است.
خرید ملک به افراد خواهان اقامت در ترکیه این امکان را می‌دهد تا ابتدا اقامت‌های یک‌ساله و دوساله بگیرند و در گام بعدی اقامت دائم را از آن خود کنند. در واقع زندگی ایرانی‌ها در ترکیه به 2دسته افراد جویای شغل و ایرانی‌های خواهان زندگی بدون شغل در ترکیه تقسیم می‌شود. در مورد دسته اول بسیار خوانده و شنیده‌ایم افرادی که به کارهای مختلف همچون کافه‌داری، آرایشگری، تدریس زبان و... روی می‌آورند، اما کمتر پیش آمده تا حرفی از دسته دوم به میان بیاید و کمتر از آنها شنیده‌ایم که منبع درآمدشان را در داخل ایران حفظ کرده و برای داشتن زندگی‌ای جدید راهی استانبول و ازمیر شده‌اند.
در این میان شرایط اقتصادی و نو شدن داستان تحریم‌ها موجب شد تا ماجرای مهاجرت قشر پولدار ایرانی به ترکیه، شدت و حدت بیشتری به‌خود بگیرد تا جایی که تبلیغ برای خرید ملک در ترکیه بخش اصلی آگهی شبکه‌های ماهواره‌ای را به‌خود اختصاص داده است.
ایرانی‌های پولدار در ترکیه چه می‌کنند؟
احمد از جمله مهاجرانی است که با هدف تحصیل ایران را ترک کرد و اکنون 10سال از مهاجرتش به ترکیه می‌گذرد. او در این سال‌ها علاوه بر آشنایی با فرهنگ ترکیه، ارتباطش را با ایرانی‌های مهاجر حفظ کرده و بر اساس این ارتباط، اطلاعات دقیقی در مورد شکل و شمایل جدید مهاجرت ایرانیان به ترکیه بیان کرد.
بر اساس گفته‌های احمد، ترکیه بر‌‌خلاف بسیاری از کشورهای جهان، حق اقامت و حق کار را جداگانه به مهاجران می‌دهد و اینگونه نیست که هر فرد با گرفتن حق اقامت، امکان کار داشته باشد؛« نرخ بیکاری در ترکیه حدود 14درصد است و این نشان می‌دهد که کار آنچنانی برای مهاجران خارجی وجود ندارد؛ چرا که درصد بیکاری برای خود ترک‌ها هم خیلی بالاست. شرکت‌ها برای جذب نیروی خارجی (ایرانی یا ملیت‌های دیگر) باید حداقل 5 کارمند ترک داشته باشند، در نتیجه ایرانی‌ها و ملیت‌های دیگر شانس کمی برای پیدا کردن کار دارند. البته در این بحث، اشاره من به افراد عادی و بدون سرمایه‌گذاری بالاست، چون داستان در مورد افراد پولدار متفاوت است».
وضعیت اشتغال ایرانی‌های تحصیل‌کرده در ترکیه کمی متفاوت است؛«ایرانی‌هایی که در مقاطع بالا در ترکیه تحصیل می‌کنند شانس بهتری برای پیدا کردن کار در بخش‌هایی را دارند که کشور ترکیه به آنها نیازمند است، در غیراین صورت ایرانی‌ها مجبور هستند به انجام کار سیاه به‌عنوان کارگر آن هم بدون اجازه کار، حقوق و بیمه تن بدهند».
آنطور که احمد توضیح می‌دهد به جز پزشکان و سرمایه‌داران ایرانی، باقی ایرانی‌های مهاجر وضعیت درآمدی بالایی ندارند؛«درآمد ایرانی‌های دارای شغل- که درآمد متوسط رو به بالا دارند- در حد گذران زندگی معمولی است. در واقع مانند ایران امکان ذخیره پول وجود ندارد».
نکته قابل‌توجه صحبت‌های احمد به موضوع ایرانی‌های پولدار باز‌می‌گردد؛ افرادی که هر کدام به دلایلی از ایران مهاجرت کرده و ترکیه را به‌عنوان محل زندگی‌شان انتخاب کرده‌اند. حضور این دسته از ایرانی‌ها چنان پررنگ شده است که براساس گفته او بسیاری از ایرانیان مقیم ترکیه، درآمدی ندارند و از ایران برایشان پول ارسال می‌شود؛« حتی ایرانی‌های ثروتمندی که فرزندانشان را برای تحصیل به ترکیه می‌فرستند، برای رفاه بیشتر در آنجا ملک خریداری می‌کنند».
واریز اجاره‌خانه از ایران به ترکیه
مینا که در تهران ساکن است و سال‌ها به‌عنوان مستأجر با صاحبخانه‌های مختلفی سر‌و‌کار داشته است، از پدیده جدیدی در میان صاحبخانه‌های تهرانی صحبت می‌کند. بر اساس توضیحات مینا، برخی از صاحبخانه‌ها، خانه‌های خود را در ایران اجاره داده‌اند و با تکیه بر درآمد حاصل از اجاره خانه‌ها برای زندگی راهی ترکیه شده‌اند. در این شرایط صاحب چندین ملک و خانه بدون احساس نیاز به‌کار در ترکیه روزگار می‌گذراند و با فراغ بال پولی که در ایران به‌دست می‌آید را در کشور دیگر خرج می‌کند.
واسطه‌گری غیرقانونی؛ کاسبی جدید برخی ایرانی‌های مقیم ترکیه
الهام 2سال از زمان سکونتش در استانبول می‌گذرد و این روزها مشغول تدریس زبان انگلیسی به ترک‌زبان‌هاست. مهاجرت قشر مرفه ایران به ترکیه موضوعی است که از نظر الهام در چند سال اخیر به‌شدت فراگیر شده است؛«قشر مرفه ایرانی در ترکیه خیلی دیده می‌شوند. در اطراف من اکثر افراد از همان قشر مرفهی هستند که بدون انجام کاری به زندگی در ترکیه می‌پردازند و منبع درآمدشان از داخل ایران تأمین می‌شود. در کل نسبت به باقی مهاجرها ایرانی‌ها اوضاع بهتری از نظر سبک زندگی دارند. یکی از شغل‌هایی که ایرانی‌ها به واسطه مهاجرت‌ها برای خود دست و پا کرده‌اند، واسطه‌گری غیرقانونی است. اگر ایرانی‌های مهاجر بخواهند خانه‌ای در ترکیه اجاره کنند باید قبض آب‌و‌برق به اسم فرد مقیم ترکیه باشد. برخی از ایرانی‌های مقیم نیز به واسطه این نیاز، کسب و کاری غیرقانونی برای خود راه انداخته‌اند و در ازای دریافت مبالغی این کار را برای مهاجران جدید انجام می‌دهند. این کار برای برخی یک نوع کاسبی شده است».
دغدغه‌های کاری
نرخ بیکاری در ترکیه حدود 14درصد است و این نشان می‌دهد که کار آنچنانی برای مهاجران خارجی وجود ندارد؛ چرا که درصد بیکاری برای خود ترک‌ها هم خیلی بالاست. شرکت‌ها برای جذب نیروی خارجی (ایرانی یا ملیت‌های دیگر) باید حداقل 5 کارمند ترک داشته باشند، در نتیجه ایرانی‌ها و ملیت‌های دیگر شانس کمی برای پیدا کردن کار دارند
