گزارشی از شگفتی‌های معترضان به‌قطع یارانه نقدی

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران، از آذرماه سال 1389 که 68 میلیون ایرانی نخستین یارانه خود را دریافت کردند، تاکنون 103 بار یارانه 45 هزار و 500 تومانی به حساب سرپرستان خانوارهای که هم‌اکنون در حدود 78 میلیون نفر هستند، واریزمی شود. این درحالی است که در ابتدای دولت یازدهم به‌دلیل دریافت یارانه توسط متوفیان و خارج نشینان تعداد یارانه بگیران حدود 200 هزار نفر از جمعیت کل کشور هم فراتر رفته بود.

درهمین سال‌ها تأمین 3 هزار و 500 میلیارد تومانی که دولت باید ماهانه به حساب یارانه بگیران واریز می‌کرد، مشکل ساز بود. در نخستین گام دولت گزینه انصراف داوطلبانه را انتخاب کرد و یک بار دیگرمتقاضیان دریافت یارانه را فراخوان کرد. اما در نهایت تنها حدود 4 میلیون نفر انصراف دادند.

اکنون برپایه تکلیفی که نمایندگان مجلس در قالب قانون بودجه سال‌جاری بر عهده دولت گذاشته‌اند، یارانه سه دهک بالای درآمدی که جمعیت آنها به 24 میلیون نفر می‌رسد باید قطع شود. ولی کامل نبودن بانک‌های اطلاعاتی دقیق، بزرگ‌ترین مانعی است که در مقابل اجرای این تکلیف وجود دارد. درهمین راستا دولت پایگاه «اطلاعات رفاه ایرانیان» در وزارت رفاه را راه‌اندازی کرده است. با آغاز به کار این پایگاه هم‌اکنون شناسایی سه دهک درآمدی یا 24 میلیون نفر پردرآمد به پایان رسیده و بزودی قطع یارانه آنها کلید می‌خورد. با حذف سه دهک بالا 7 هزار میلیارد تومان صرفه‌جویی خواهد شد.

ملاک پردرآمدها

براساس اطلاعاتی که ستاد اجرایی تبصره 14 قانون بودجه درخصوص شناسایی و حذف یارانه بگیران پردرآمد منتشر کرده است، تاکنون یارانه حدود 162 هزار خانوارو در مجموع 700 هزار نفر که در دهک‌های بالای درآمدی بودند قطع شده است.

درحالی که برای قطع یارانه و شناسایی افراد پردرآمد ملاک‌های شناسایی اهمیت دارد، دولت پس از بررسی‌های مفصل سرانجام هفت معیار اصلی را برای شناسایی پردرآمدها تعیین کرد. خودرو، مسکن، وضعیت تجاری، حقوق ماهیانه، شغل، محل زندگی و سفرهای خارجی معیارهای اصلی برای شناسایی افراد است. برهمین اساس درشاخص شغل، مشاغلی مانند پزشکان، مدیران دولتی، وکلا، اعضای هیأت علمی، کارفرماها، صرافان و اصناف به‌عنوان پردرآمد درنظر گرفته می‌شوند. این اطلاعات از سازمانهایی مثل وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سازمان امور اداری و استخدامی، بانک اطلاعات خودروی ناجا، اطلاعات سفرهای خارجی نیروی انتظامی، وزارت بهداشت، سازمان ثبت املاک و اسناد، اطلاعات اصناف از وزارت صمت و در نهایت اطلاعات تراکنش‌ها و حساب‌های بانکی از بانک مرکزی دریافت شده است.

در فرآیند حذف یارانه نقدی برای هر کدام از بانک‌های اطلاعاتی یک ضریب در آزمون وسع لحاظ شده است، به‌عنوان مثال 16 هزارخانوار حذف‌شده مالک خودروی با ارزش بیش از 500 میلیون تومان بودند که یارانه این افراد قطع شده است.

یکی از ملاک‌های مهم میزان تمکن مالی خانوارهاست، اما به‌جای درآمد میزان هزینه خانوارها مورد ارزیابی قرار گرفته است. بدین ترتیب اگر متوسط هزینه‌کرد خانوار یک‌نفره 4 میلیون تومان باشد، خانوار دونفره پنج میلیون تومان، خانواده سه‌نفره شش و نیم میلیون تومان، خانوار 4نفره 7.5 میلیون تومان، خانواده 5نفره 8.5 میلیون تومان و خانواده شش‌نفره به بالا به‌ازای هر نفر اضافی 500 هزار تومان افزایش لحاظ خواهد شد و هر خانواری که بیش از این ارقام هزینه داشته باشد، یارانه آن قطع می‌شود.

 شگفتی‌های معترضان

طبق اعلام رسمی ستاد اجرایی تبصره 14 قانون بودجه، از 700 هزار نفری که در مرحله نخست یارانه آنها قطع شده است، شش درصد اعتراض کرده‌اند. بنابراین مجموع معترضان به 42 هزار نفر می‌رسد.

در میان همین 42 هزار نفر شگفتی‌های زیادی وجود دارد، از مدیرکل دولتی و کارخانه دار تا فردی که گردش مالی ماهانه آن 200 میلیون تومان بوده است. اما این تمام شگفتی‌های شناسایی پردرآمدها نیست؛ بررسی شاخص‌های مورد نظر برای شناسایی دهک‌های بالا به موارد جالبی نیز رسیده است، 320 هزاربیمه شده کارگری که اصلاً کارگر نبودند و 40 فوتی کمیته امداد که فوت آنها ثبت نشده است.

هر فردی که نسبت به قطع یارانه خود اعتراض دارد، اجازه بررسی تراکنش‌های بانکی خود را می‌دهد که بر اساس معدل گردش حساب بانکی، سود بانکی، میزان واریز و مانده حساب مورد رسیدگی قرارمی گیرد. اما پس از بررسی تراکنش‌های بانکی معترضان ردپای حساب‌های اجاره‌ای و همچنین کارت‌های بازرگانی یکبار مصرف و غیرواقعی دیده می‌شود.

برپایه اطلاعات اعلام شده در مرحله اول، حدود ۴۷ درصد از معترضان پس از مشاهده تراکنش‌های بانکی خود در سامانه، مسئولیت همه یا بخشی از تراکنش بانکی خود را نپذیرفتند. به عبارتی معتقد بودند که این تراکنش‌ها مربوط به آنها نیست. آنگونه که حسین میرزایی سخنگوی ستاد تبصره 14 قانون بودجه اعلام کرده است، درمیان توضیحاتی که معترضان داده‌اند، حساب بانکی تعدادی از آنها در اختیار افراد دیگری است. برای مثال حساب بانکی یک کارمند تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی در اختیار فرد دیگری بوده که گردش مالی بالایی داشته است.

همچنین یکی از افراد ساکن در روستا مالک سه خودرو بوده و گردش مالی وی در سال گذشته 5 میلیارد تومان و متوسط هزینه کرد ماهانه وی نیز 21 میلیون تومان بوده است. درمیان این افراد موارد متعددی نیز از یکسان بودن حساب‌های حقوقی و حقیقی مشاهده شده است. یکی از معترضان به قطع یارانه خود نیز بساز و بفروشی است که گردش مالی ماهانه او 200 میلیون تومان بوده است. کارخانه‌داری با گردش مالی ماهانه یک میلیارد تومان هم از جمله کسانی است که به حذف یارانه خود معترض است.

براساس گفته مسئولان افرادی به قطع یارانه خود اعتراض کرده‌اند که به معنای واقعی کلمه جزو میلیاردها محسوب می‌شوند مانند فردی که در یکی از پاساژهای تهران بیش از ۲۰ میلیارد تومان تراکنش سالانه و ماهی ۲۰۰ میلیون تومان تراکنش دارد.

با این حال چنین اعتراض‌های عجیبی برای تداوم دریافت ماهانه 45 هزار و 500 تومان تنها به صاحبان مشاغل آزاد محدود نمی‌شود. به‌گونه‌ای که به‌گفته محمد شریعتمداری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی «اعتراضات در جامعه‌های هدفی صورت می‌گیرد که بسیار جای تعجب دارد؛ به‌گونه‌ای که مدیران کل برخی دستگاه‌ها در بین معترضین وجود دارند»

 موارد عجیبی که کشف شد

با توجه به اینکه تاکنون بانک اطلاعاتی جامع و دقیقی از خانوارهای ایرانی در تمام بخش‌ها وجود نداشته است، شاهد موارد عجیبی هستیم که با بررسی‌های اخیر برای شناسایی 24 میلیون یارانه بگیر پردرآمد مشخص شده است.

براساس اعلام ستاد تبصره 14 قانون بودجه، در جریان راه‌اندازی پایگاه و با ثبت اطلاعات بیمه‌ای، مشخص شد که از 1.2 میلیون نفری که بیمه کارگران ساختمانی هستند، 320 هزار اصلاً کارگر نیستند و نمایشگاه دار، طلا فروش و غیره هستند. این افراد سالانه هزار میلیارد تومان بار مالی برای دولت داشتند که پس از شناسایی بیمه آنها قطع شد.

علاوه بر این 300 هزارخانوار ثروتمند شناسایی شدند که فاقد کد مالیاتی بودند یعنی در این خانوارها حتی یک نفر از اعضا هم پرداخت مالیات نداشت که این افراد به سازمان امور مالیاتی معرفی شدند. همچنین درجریان این بررسی‌ها 40 هزار فوتی در کمیته امداد و بهزیستی شناسایی شدند که فوت آنها ثبت نشده است.