گشایش درهای دیپلماسی میان تهران و ریاض

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایرنا، اظهارات مقامات سعودی درباره ضرورت تنش زدایی با ایران و ضرورت گشایش باب گفت وگو میان دو کشور که طی ماه های گذشته به صورت جسته و گریخته به گوش می رسید، اینک به شکلی معنادار، صریح و از سوی عالی رتبه ترین سردمداران ریاض بیان می شود.

تیرماه امسال بود که نماینده عربستان سعودی در سازمان ملل گفت که کشور به دنبال گفت وگو با ایران است. پس از آن نیز تغییر ملموس رفتار سعودی ها با حجاج ایرانی سبب شد تا برخی ناظران آن را نشانه ای از تصمیم ریاض برای بهبود روابط با تهران یا دست کم نشان دادن حسن نیت برآورد کنند.

در میانه گمانه زنی ها در مورد تغییر فضای روابط تهران با برخی پایتخت های حاشیه خلیج فارس به ویژه ریاض و ابوظبی، حمله روز بیست و سوم شهریورماه «انصارالله» یمن به تاسیسات نفتی و پالایشگاهی آرامکو بسیاری از معادلات را بر هم زد.

حاکمان ریاض هر چند وارد منازعه با ایران نشدند اما کوشیدند تا حمله به آرامکو را مساله ای جهانی جلوه داده و خواستار مداخله آمریکا، کشورهای اروپایی و سازمان های بین المللی در این پرونده شدند.

پس از این رخدادها که منجر به توقف بیش از نیمی از تولید نفت عربستان شد، بسیاری پیش بینی کردند که مناسبات دو بازیگر مهم منطقه باز هم شاهد روند تنش های فزاینده خواهد بود، خصوصا اینکه آمریکایی ها بر سر ماجرای آرامکو گوی سبقت را از سعودی ها ربوده و به رغم اعلام انصارالله یمن مبنی بر پذیرش مسوولیت انجام عملیات، ایران را مسوول «اقدام جنگی» علیه سعودی معرفی کردند.

هراس از تشدید تنش ها در منطقه و احتمال وقوع درگیری با نتایج و ابعاد نامعلوم در کنار آشکار شدن عیار دولت «دونالد ترامپ» در دفاع از متحدان منطقه ای ضرورت تنش زدایی با جمهوری اسلامی ایران را بیش از پیش برای سعودی ها به تصویر کشیده است.

در جریان سفر «حسن روحانی» به نیویورک برای حضور در مجمع عمومی سازمان ملل بود که رئیس جمهوری ایران از دریافت پیام هایی از سوی سعودی برای گشایش باب گفت وگو خبر داد؛ موضوعی که «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان در مصاحبه اخیر خود با شبکه «سی ‌بی ‌اس» هم آن را بیان داشت و تصریح کرد برای برای رفع مناقشه با ایران، راه حل دیپلماتیک را ترجیح می ‌دهد.

هر چند «عادل الجبیر» به عنوان چهره شاخص پروسه ایران ستیزی در دستگاه حاکمه، گفته های مسوولان ایرانی در زمینه ارسال پیغام از ریاض به تهران برای گشایش باب گفت و گو را «غیردقیق» خوانده و کوشیده تا آن را سرپوشیده نگاه دارد اما تکاپوی چهره های میانجی همچون «عمران خان» نخست وزیر پاکستان که باز هم برای وساطت میان تهران و ریاض و همچنین واشنگتن به میدان آمده، گویای تغییرات واقع در رویکرد سعودی در قبال ایران است.

در سوی دیگر نیز مسوولان جمهوری اسلامی بارها از تنش زدایی در روابط با عربستان استقبال کرده اند. در تازه ترین اظهارنظر، «علی لاریجانی» رئیس مجلس روز سه شنبه در گفت وگو با شبکه «الجزیره» گفت که گفت وگو میان ایران و عربستان بسیاری از مشکلات امنیتی و سیاسی منطقه را حل خواهد کرد

آنچه مشخص است اینکه لحن سعودی ها نسبت به قبل دچار تغییراتی ملموس شده است. اردیبهشت ماه دو سال پیش بود که بن سلمان در گفت وگویی رسانه ای شدیدترین مواضع را علیه تهران اتخاذ و حتی تهدید کرد که جنگ نیابتی را به خاک ایران خواهد کشاند.

با وجود این تغییر لحن و رویکرد، گام برداشتن در مسیر حل و فصل اختلافات میان دو کشور نیازمند اقداماتی عملی است که رئیس جمهوری در اظهارنظر اخیر خود درباره روابط با عربستان آن را تشریح کرده و گفته است عمده مشکل ایران با عربستان موضوع جنگ یمن است. به گفته روحانی اگر در یمن آتش بس حاکم شود، مشکلات دو کشور سریع تر مرتفع خواهد شد.

به این ترتیب باید گفت که کشتی تنش زدایی و مصالحه میان جمهوری اسلامی ایران و عربستان از گذرگاه برقراری صلح در یمن عبور خواهد کرد.