ایران مقاوم در برابر تحریم
در ماه‌های اخیر سیگنال‌های جدیدی به اقتصاد و بازارهای ایران ارسال می‌شود که بخش قابل توجه این سیگنال‌های اقتصادی مولود اراده توان داخلی و برخی نیز از دنیای سیاست و دیپلماسی است که وارد فضای کسب و کار شده است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران، ورود این سیگنال‌ها که بخش قابل توجه آن اعلام شاخص‌های جدید به اقتصاد است، باعث شده است تا شاخص‌های بازارهای مختلف با بهبود ملموسی همراه شود. ضمن اینکه موجب شده تا انتظارات تورمی مردم نیز کاهش یابد. درهمین راستا، در ماه‌های اخیر و پس از جهش ارزی سال گذشته ماه‌هاست که نرخ ارز درکانال 11 هزار تومانی ثابت باقی مانده است و حتی اخبار منفی سیاسی که همواره یکی از عوامل نوسان دراین بازار بود دیگر توانایی تغییر قیمت‌ها را ندارد.
آرامش در اقتصاد
بازار ارز به‌عنوان یک متغیر کلیدی آرامش در سایر بازارها و کلیت اقتصاد را نیز به‌دنبال داشته است. بازار طلا و سکه نیز به تبع ثبات نسبی قیمت‌ها در بازار ارز به آرامش رسیده است و سایر بازارها همانند خودرو، مسکن و... نیز که بواسطه رشد نرخ ارز میل صعود داشتند، مدتی است که آرام شده‌اند. اگر بخواهیم این علامت‌های مثبت را دسته‌بندی کنیم باید به سیگنال‌های غیراقتصادی و اقتصادی اشاره کنیم. درواقع بخشی از این علامت‌ها که به خوش بینی و کاهش انتظارات تورمی مردم منجر شده به تحولاتی مربوط می‌شود که به بطن اقتصاد ایران ارتباط دارد. دربخش نخست شاهد ارسال سیگنال‌هایی هستیم که ذات آنها اقتصادی است و هرچند مسائل غیراقتصادی نیز در آنها مؤثر است، ولی به طور عمده ریشه داخلی و درون زا و ناشی از مدیریت داخلی تحریم دارند. پس از اعلام افت نرخ رشد اقتصادی و رشد بالای نرخ تورم به‌عنوان دو متغیر اصلی اقتصادی، از ابتدای سال‌جاری همانگونه که نهادهای داخلی و بین‌المللی پیش‌بینی می‌کردند نشانه‌های بهبود دراین شاخص‌ها به مرور زمان نمایان شد.
فروکش کردن انتظارات تورمی
برهمین اساس از اردیبهشت ماه امسال با کاهش 2.5 درصدی شتاب نرخ تورم ماهانه نخستین نشانه‌های بهبود آشکار شد و در خرداد ماه با افت شتاب نرخ تورم نقطه به نقطه آشکارترشد. هرچند درماه‌های اخیر شاهد نوسانی در نرخ تورم بوده‌ایم، اما تازه‌ترین گزارش مرکز آمار از تورم مصرف‌کننده در مرداد ماه حاکی از تغییر جدی مسیر این شاخص مهم اقتصادی است. به طوری که دراین ماه تورم ماهانه که در تیرماه 2.8 درصد بود در مرداد به 6 دهم درصد کاهش یافته است و نرخ تورم خوراکی‌ها نیز به منفی نیم درصد رسیده است. همچنین تورم نقطه به نقطه نیز دراین ماه از 48 درصد تیرماه به 41.6 درصد و تورم نقطه‌ای خوراکی‌ها از 71.8 درصد تیرماه به 56.6 درصد کاهش یافته است. درمجموع در سال‌جاری نرخ تورم ماهانه از اوج 4 درصد به 6 دهم درصد و تورم نقطه‌ای از اوج 52.1 درصد اردیبهشت به 41.6 درصد افت کرده است. افت شتاب نرخ تورم در ماه‌های اخیر ضمن اینکه نشانه‌ای از کاهش هزینه تولیدکننده‌هاست، نشانی از افت قابل توجه انتظارات تورمی مردم نیز محسوب می‌شود. درحالی که سال گذشته تقاضای مصرفی مردم به‌دلیل نداشتن چشم‌اندازی روشن از آینده چند برابر شده و به متغیر تورم فشار وارد می‌کرد، هم‌اکنون تقاضا به روند عادی خود بازگشته است. متغیر کلیدی دیگری که حاکی از بهبود شرایط اقتصادی است، نرخ بیکاری است. براساس اعلام مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته با افت 1.3 درصدی به 10.8 درصد رسیده است. نرخ بیکاری جوانان نیز دراین فصل 1.8 درصد افت کرده و به 26.5 درصد رسیده است.
تحرک بخش کشاورزی
اما مهم‌تر از این شاخص‌ها تولید ناخالص داخلی و نرخ رشد اقتصادی است که در آخرین اعلام رسمی با بهبود قابل توجهی همراه شده است. هرچند همچنان نسبت به سال‌های دولت یازدهم فاصله زیادی وجود دارد، ولی در آخرین فصل سال گذشته رشد اقتصادی در تمام بخش‌ها به‌جز خدمات بهبود ملموسی پیدا کرده است. درحالی که در سومین فصل سال گذشته نرخ رشد اقتصادی منفی 5.4 درصد بوده این شاخص در فصل پایانی سال گذشته به منفی 4.1 درصد بهبود یافته است. همچنین در شرایطی که نرخ رشد بخش کشاورزی در سه فصل نخست سال گذشته منفی بوده است در آخرین فصل این سال به مثبت 1.4 درصد بهبود یافته است. برای بخش صنعت نیز نرخ رشد منفی 21.1 درصد پاییز سال قبل به منفی 15 درصد در زمستان رسیده است. این درحالی است که در زیربخش نفت رشد منفی 33.5 درصدی پاییز به منفی 25.2 درصدی ارتقا یافته است. تمام این شاخص‌های اساسی در اقتصاد ایران نشان دهنده روزهای بهتری در ماه‌های پیش رو است، شرایطی که مردم و فعالان اقتصادی نیز با هوشمندی آن را دریافته‌اند.
سیگنال‌های بیرونی
درکنار سیگنال‌هایی که از متن اقتصاد برای فعالان و مردم ارسال می‌شود، سیگنال‌های مثبتی نیز از خارج از اقتصاد فرستاده می‌شود. درهمین راستا، اخیراً اخراج «جان بولتون» مشاور جنگ طلب امنیت ملی کاخ سفید نشانه‌ای از کاهش افراطی گری در امریکا تلقی می‌شود که به طور قطع تداوم آن می‌تواند مورد توجه قرار گیرد.
سیگنال‌های خارجی
از سوی دیگر اخباری که از عملیاتی شدن تزریق 15 میلیارد دلار در کانال مالی اینستکس مخابره می‌شود و در ازای پیش خرید نفت پرداخت خواهد شد، باعث توجه فعالان اقتصادی شده است، هر چند که نبود اراده در طرف اروپایی، این مسأله را به موضوعی عادی مبدل کرده است. همچنین درکنار آن اظهارات دوپهلوی رئیس جمهوری امریکا درخصوص تنظیم روابط خود با ایران و همچنین سخنان رئیس جمهوری ایران در مواجهه با آن و قراردادن شرط لغو تحریم‌ها برای انجام مذاکرات قابل گزارش است. موضوع دیگری که از اهمیت بالایی برخوردار است، جهت‌گیری اعضای اوپک برای نشست آتی است. طبق اظهارات وزرای نفتی این کشورها احتمال اینکه سقف فعلی اوپک در آینده نیز حفظ و از افزایش تولید جلوگیری شود زیاد است که این تصمیم روی درآمدهای نفتی ایران تأثیر خواهد داشت، چرا که باعث تغییر قیمت نفت می‌شود.
هوشیار در برابر تحریم‌ها
طی سال‌هایی که اززمان تشدید تحریم‌های تجاری می‌گذرد، سواد عمومی فعالان اقتصادی نسبت به ادبیات اقتصاد تحریم افزایش یافته است. بازارهای پولی، مالی و کالایی به‌صورت تجربی شرایط‌شان را با راهبردهای ضدتحریمی سازگار کرده و در عمل تا هنگام انتشار اخبار واقعی و غیر از فیک نیوزها، توجهی به شائبه‌ها و شایعه‌ها و گمانه‌ها ندارند. در چنین شرایطی، امتیاز ذهنی بالا به تحلیل‌ها و تفاسیری که مسأله بهبود اقتصاد داخلی را با اخبار سیاسی که به‌صورت مدیریت شده از حوزه خارجی منتشر می‌کنند، نمی توان داد.
تصویر اقتصاد ایران در آینده
همانگونه که اشاره شد، هم‌اکنون اقتصاد ایران با تکیه بر توان داخل و همچنین تمرکز بر همسایگان و کشورهای آسیایی برای مراودات بازرگانی، روند بهبود را طی می‌کند. پس از خروج امریکا از برجام، دولت با دستورکار قرار دادن طرح‌های ویژه برای حمایت از تولید داخل و نیز استفاده از تمام راهکارها برای حفظ مبادلات اقتصادی با جهان خارج زمینه‌های رشد درونگرا را فراهم کرده است. روندی که نشانه‌های آن را می‌توان در شاخص‌های کلیدی اقتصاد ایران مشاهده کرد. از سوی دیگر دربازارهای داخلی فعالان اقتصادی با رویکردی واقع‌گرایانه به تحولات سیاسی منطقه و جهان نگاه می‌کنند. در سال‌های اخیر براساس تجارب گذشته مردم و فعالان اقتصادی به‌صورت واقع گرایانه‌ای به مسائل و تحولات سیاسی نگاه می‌کنند و درواقع در برابر این نوع تحولات واکسینه شده‌اند. موضوعی که به کرات در شاخص کل بورس نمونه‌های متعدد آن را می‌توان مشاهده کرد. با اینکه روند متغیرهای سرمایه‌گذاری اکنون از رفتار بازار تبعیت می‌کند و مؤلفه‌های مهمی نظیر نوسانات نرخ دلار، احتمال گفت‌و‌گوهای سیاسی، ارسال پیام ضد ونقیض در بازارها مشاهده می‌شود اما به طور دقیق هیچ اتفاقی رخ نداده است و باید مراقب رفتار‌های سفته بازان در بازارهای سرمایه‌گذاری بود.
