جریان بیهوده و گردش ناسالم مالی کنکور
برای وزارت آموزش و پرورش که این روزها بی‌وزیر است، خیلی‌ها امیدوار بودند حسن روحانی یک گزینه زن را پیشنهاد بدهد؛ اما در نهایت محسن حاجی‌میرزایی، دبیر فعلی هیئت دولت به‌عنوان گزینه دولت برای تصدی پست وزارت آموزش و پرورش به مجلس معرفی شد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق، وقتی او معرفی شد برخی درباره ناشناخته‌بودن و غیرمرتبط‌بودن تجارب و سوابق کاری‌اش در این حوزه اظهاراتی طرح کردند؛ اما با اعلام و انتشار سوابق و پیشینه محسن حاجی‌میرزایی در نهضت سوادآموزی و جوایز جهانی‌ای که ایران در همان دوره کسب کرد، این انتقادها فرونشست. حاجی‌میرزایی، متولد ۱۳۳۸ و اهل قم است و مدرک کارشناسی علوم اجتماعی از دانشگاه تهران و کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی از دانشگاه آزاد گرفته است. او البته از سال ۱۳۹۲ تاکنون دبیر هیئت دولت بوده است. او در دوره مدیریت در نهضت سوادآموزی سه جایزه بین‌المللی از سازمان فرهنگی ملل متحد یونسکو گرفته است؛ اما به‌هرحال جنس مسائل و مشکلات و پیچیدگی‌های مدیریت در وزارتخانه‌ای به بزرگی و پرمشکلی وزارت آموزش و پرورش بسیار متفاوت‌تر از چیزی است که او پیش از این تجربه کرده. به‌هرصورت او به‌عنوان وزیر پیشنهادی برای این سمت انتخاب شده است و روز سه‌شنبه این هفته باید در مجلس شورای اسلامی حاضر شود و خود را برای گرفتن رأی اعتماد نمایندگان محک بزند. اگر نتوانست این مرحله را رد کند که هیچ، اما اگر از خان اول عبور کرد و به صندلی وزارت رسید، این تازه شروع کار او با وزارتخانه‌ای خواهد بود که فقط 15 روز بعد باید آغاز سال آموزشی جدید و شروع مدارس را جشن بگیرد و این برای وزیری تازه؛ یعنی بلافاصله با «ب بسم‌الله» سخت‌ترین بخش کارش آغاز می‌شود. در این مصاحبه از او هم درباره سوابق خودش و هم برنامه‌ها و اهداف و چشم‌اندازی که در ذهنش برای آموزش و پرورش کشور دارد، پرسیده‌ایم.
اگر نمایندگان مجلس رأی اعتماد کافی برای وزیرشدن به شما بدهند، اصلی‌ترین و مهم‌ترین برنامه‌هایی که پیگیری و اجرا خواهید کرد چیست؟
آموزش‌وپرورش متأسفانه در سال‌های گذشته بسیار به سمت تک‌ساحتی‌شدن و منحصرا علم‌آموزی کشیده شده است، درحالی‌که ما به مهارت‌آموزی و پرورش بیشتر نیاز داریم. از مهم‌ترین برنامه‌های من در صورت کسب رأی اعتماد مجلس، اصلاح این عملکرد تک‌بُعدی است. ما می‌توانیم ظرفیت مدارس را در ساعات بعد از پایان کلاس‌ها به مهارت‌آموزی و پرورش فکری کودکان و نوجوانان اختصاص دهیم و کانون پرورش را به‌عنوان مکمل فعالیت‌های مدرسه وارد حوزه آموزش‌وپرورش کودکان کنیم. مدارس هم با توجه به گستردگی مناسبی که دارند به پایگاه‌های یادگیری محلی تبدیل خواهند شد؛ پایگاه‌هایی که مناسب‌ترین زیرساخت فیزیکی برای حضور دانش‌آموزان را دارند. مدارس بدون دیوار برنامه اصلی من در این بخش است. به این معنا که مدرسه باید در محله هضم شود و بخشی از هویت محله باشد؛ مثلا در شهرهای بزرگ تبدیل مدارس خرد و کوچک به مجتمع‌های آموزشی موجب می‌شود زیرساخت‌های بسیار بهتری در اختیار دانش‌آموزان قرار گیرد و فضای خدمات آموزشی نظیر آزمایشگاه و آمفی‌تئاتر و زمین ورزش به راحتی به دانش‌آموزان عرضه شود، درحالی‌که در مدارس کوچک این امکانات وجود ندارد. البته رأی اعتماد روز سه‌شنبه، 15 شهریور، خواهد بود و پس از رأی اعتماد فرصت بسیار کمی تا آغاز سال تحصیلی مانده است و به همین دلیل من از روز جمعه جلسات مربوط به ساماندهی نیروی انسانی را با مدیران مربوطه وزارتخانه تشکیل داده‌ام و پس از حصول نتایج نقل‌وانتقالات اضطراری معلمان که تا هفته دیگر نهایی خواهد شد تلاش می‌کنیم هیچ مدرسه‌ای مهر را با کمبود آموزگار شروع نکند. البته این نکته را باید به مردم اطلاع دهم که ما بیش از صد کلاس تک‌دانش‌آموز، ۱۲ هزار کلاس یک تا پنج‌نفره و ۳۶ هزار کلاس زیر 10 دانش‌آموز در کشور داریم که برای گسترش پوشش آموزشی برای همه کودکان تمام این کلاس‌ها مطابق برنامه‌ریزی تشکیل و اداره خواهند شد. از طرف دیگر تعدادی نیز مدرسه زیر ۵۰ دانش‌آموز داریم. اینها نشان از عدم جانمایی صحیح مدارس و کلاس‌هاست. من برنامه دقیقی برای این حوزه دارم و با استفاده از حکمرانی داده‌محور این مشکل را با لطف خدا حل خواهم کرد.
در سال‌های اخیر مسئله اصلی آموزش‌وپرورش بدهی‌ها و مشکلات مالی معلمان عنوان شده است. شما به‌عنوان وزیر آینده - اگر وزیر بشوید - برنامه‌تان برای حل این مسئله چیست؟ آیا در برنامه ارائه‌شده به رئیس‌جمهور به این مسئله اشاره کرده‌اید؟
دوران حضور من در نهضت سوادآموزی به گواهی سازمان‌های جهانی موفق‌ترین دوره کاهش بی‌سوادی در تاریخ ایران بوده و چهار جایزه بین‌المللی یونسکو گرفته است. در سال‌های پس از خدمتم در نهضت سوادآموزی هم در کمیسیون‌های دولت و شش سال اخیر در سمت هماهنگ‌کننده ارکان دولت شناخت تفصیلی از مسائل آموزش‌وپرورش دارم و با توجه به سابقه‌ای که من در مدیریت ذی‌نفعان و مدیریت چالش‌های میان وزارتخانه‌های مختلف دارم، تلاش می‌کنم تا با هم‌راستاکردن ستاد و سازمان‌های جانبی وزارتخانه هم‌افزایی داشته باشیم و بتوانیم حق و حقوق فرهنگیان و آموزش‌وپرورش را بهتر احقاق کنیم و در مقیاس ملی هم این هماهنگی را با شهرداری‌های کلان‌شهرها و وزارتخانه‌های مرتبط گسترش دهیم که بقیه هم در پیشرفت آموزش و پرورش ما را یاری کنند.
مسئله کنکور به نظر به موضوعی لاینحل و بغرنج برای آموزش‌وپرورش تبدیل شده و تلاش‌ها برای مهار و کنترل این بحران تاکنون به جایی نرسیده است، برنامه شما برای مسئله کنکور چیست؟ از طرفی برخی از گروهی با عنوان مافیای کنکور یا مافیای کتاب‌های کمک‌درسی یاد می‌کنند و گفته می‌شود آنها قدرت و نقش تعیین‌کننده‌ای در حوزه تخت اختیار وزیر آموزش‌وپرورش دارند. نظر و برنامه شما برای این مسئله چیست؟
کنکور جریان بیهوده‌ای ایجاد کرده که منابع کشور را به هدر می‌دهد. ما باید به دنبال تغییر این فرایند باشیم. همین امسال ۸۴ درصد از رشته- محل‌ها بدون کنکور قابل انتخاب است ، اما از سویی دیگر، اگر در حوزه مهارت‌آموزی موفق باشیم، پس از آموزش مهارت‌های پایه زندگی به دنبال ترویج مهارت‌های شغلی و حرفه‌ای خواهیم بود. با وجود همه تلاشی که ما برای درمان بیماری کنکور برای دانش‌آموزان خواهیم کرد نیاز داریم تا خانواده‌ها و دانش‌آموزان نیز نسبت به کنکور به نتیجه‌گیری دقیق‌تری برسند. خانواده‌ای که فرزندش را در مهارتی موفق ببیند، از اصرارش بر کنکوردادن او خواهد کاست. من بارها اشاره کرده‌ام که کنکور عامل ایجاد استرس در خانواده‌هاست و هیچ سودی هم به تعلیم و تربیت نمی‌رساند، علاوه‌بر اضطراب‌افزایی، گردش مالی ناسالمی هم حول محور کنکور شکل گرفته است که باید ما تلاش کنیم و خانواده‌ها هم کمک کنند تا این گردش مالی برای پیشرفت آموزش و تربیت کودکانشان صرف شود، نه افزایش استرس آنها.
در شرایطی وزیر ارتباطات درباره مدارس هوشمند صحبت می‌کنند که تعداد زیادی از مدارس ایران حتی از داشتن بخاری محروم هستند. نظر شما دراین‌باره چیست؟ مسئله هوشمندسازی مدارس در حوزه وضعیت آموزش و پرورش چقدر مسئله مهمی است؟
هوشمندسازی مدارس عنوان اشتباهی است؛ هوشمندی آموزگاران رکن اصلی آموزش است، اما تجهیز کلاس‌های درس به امکانات جدید و اتصال به شبکه اینترنت یا استفاده از ابزارهای مدرن که در دنیای امروز ناگزیر است. آموزش مجازی از طریق شبکه‌های تعاملی و صداوسیما از ابزارهای ما برای گسترش عدالت آموزشی و عرضه خدمات یکسان به تمام ذی‌نفعان است. انتظار ما این است که بچه‌های ما بعد از دوره ابتدایی به‌جای داشتن مجموعه‌ای از محفوظات، درک صحیح‌تری از خود داشته باشند و بتوانند با دیگران ارتباط برقرار کرده و مسائل پیرامون خود را حل کنند. یکی از عوامل اصلی آسیب‌های اجتماعی در ایران کاستی نظام توسعه مهارت‌های اجتماعی و فرهنگی نسل نو است. ما نسلمان را در برابر تهاجمات بیرونی بدون مدافع رها کرده‌ایم و این محفوظات مصونیت برای آنها ایجاد نمی‌کند و آنچه برای آنها نجات‌بخش است، حدی از مهارت است که به آنها امکان ارتباط سنجیده و مؤثر را می‌دهد و باید محتوای خود را به این سمت هدایت کنیم.
دستگیری معلمان و قطع حقوق برخی از فعالان صنفی در سال‌های گذشته از چالش‌های آموزش‌وپرورش بود، درباره این معلمان چه برنامه‌ای دارید؟
در مورد فعالیت صنفی معلمان در قالب تشکل‌ها باید تلاش کنیم ارتباط این تشکل‌ها با دولت در حدی باشد که راه‌های گفت‌و‌گوی مستقیم و حضوری و مستمر برایشان وجود داشته باشد.
گفته می‌شود مشکل اصلی آقای بطحایی با دولت طرح رتبه‌بندی معلمان بود. شما برای این موضوع چه برنامه‌ای دارید؟
منابع رتبه‌بندی معلمان با مصوبه دولت تأمین شده و بخشی از آن به زودی انجام خواهد شد.
