«سبوس» در انتظار دستور
پایانِ نامه رئیس جمهوری اینگونه تمام شد «چرا بی‌دقتی می شود؟»
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران، ماجرای این جمله از گلایه محمود حجتی وزیرجهادکشاورزی از قیمت بالای سبوس شروع شد. محمود حجتی با کان‌لم‌یکن اعلام کردن قیمت سبوس به تصمیم ستاد تنظیم بازار، اعتراض کرد. حسن روحانی رئیس‌جمهوری در پی اعتراض این وزیر خطاب به رضا رحمانی وزیر صنعت، معدن و تجارت نوشت چرا بی‌دقتی می‌شود؟
داستان از آنجا شروع شد که سال گذشته قیمت سبوس گندم 520 تومان بود، اما به خاطر افزایش قیمت‌ها این نرخ اواخر سال 97 به 840 تومان رسید، ولی این قیمت هم دوام نیاورد و 22 خرداد ماه کارگروه تنظیم بازار تصمیم گرفت، قیمت سبوس را 1250 تومان اعلام کند.
اینجا بود که کارخانه‌های آرد در صف موافقان افزایش قیمت سبوس و فعالان دامداری‌ها مخالف رشد قیمت سبوس شدند و هستند. سبوس بخشی از جیره غذایی دام را تشکیل می‌دهد و افزایش قیمت آن در گران شدن قیمت شیر و گوشت تأثیرگذار است.
نگرانی از افزایش قیمت محصولات لبنی و گوشت باعث شد که وزیرجهاد کشاورزی اعتراض خود را علنی کند و قبل از رشد قیمت‌ها نسبت به کاهش نرخ سبوس هشدار دهد. تا زمان تنظیم این گزارش، وزیر صنعت، معدن و تجارت به‌صورت رسمی نظر خود را اعلام نکرده است، اما منبعی آگاه در وزارت صنعت، معدن و تجارت منشأ این چالش و نامه‌نگاری‌ها را در طرح انتزاع می‌داند و می‌گوید از وقتی وزارت صنعت، معدن و تجارت وظایف قبلی خود را (قبل از ادغام) پس گرفته است، این وزارتخانه برای تغییر قیمت‌ها به تکاپو افتاده است.
تصمیم رئیس جمهوری؟
حال رئیس جمهوری چه تصمیمی می‌گیرد؟ یک منبع آگاه می‌گوید: اردیبهشت ماه در کارگروه تنظیم بازار قیمت سبوس افزایش پیدا کرده و چرا اکنون اعتراض‌ها آغاز شده است؟ حتی خردادماه که رشد قیمت سبوس ابلاغ شد باز هم وزارت جهاد کشاورزی سکوت کرده بود.
یکی از منابع مطلع ما در وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: در مورد قیمت سبوس و چرایی افزایش آن به رئیس جمهوری نامه زده شده است. در این نامه دلایل افزایش قیمت و مستندات آن آمده است، از این‌رو ستاد تنظیم بازار منتظر نظر نهایی رئیس جمهوری برای اعلام نرخ سبوس است. اگر رئیس‌جمهوری با قیمت 1250 تومان مخالفت کند، قیمت سبوس 840 تومان خواهد شد.
وزارت جهاد می‌تواند شیر را ارزان کند؟
وی ادامه داد: اگر وزارت جهاد کشاورزی اعتقاد دارد که قیمت 1250 تومان برای سبوس بالاست، در صورت کاهش و برگشت قیمت‌ها این وزارتخانه باید به‌سمت کاهش قیمت شیر، لبنیات و حتی قیمت دام برود و در عین حال باید منتظر افزایش قیمت ماکارونی هم بود. این منبع مطلع اذعان داشت: با کاهش قیمت سبوس آیا وزارت جهاد کشاورزی می‌تواند زیر بار خرید تضمینی شیر برود؟ قطعاً نمی‌تواند چنین کاری را انجام دهد.
ادامه انحصار طلبی
وی خاطرنشان کرد: 20 خرداد سال‌جاری در جلسه ستاد تنظیم بازار نرخ شیر خام 2390 تومان تصویب شد، اما الان این قیمت رعایت نمی‌شود و قیمت شیرخام 2700 تومان است. وقتی قیمت شیر خام به این حد رسیده است وزارت جهاد کشاورزی چگونه می‌تواند بر پایه 840 تومان قیمت سبوس، نرخ شیر و سایر محصولات لبنی را کاهش دهد. در شرایطی که گفته می‌شود واردات شیر خشک ممنوع است نیاز کشور از چه طریقی تأمین خواهد شد؟ آیا این امر کشور را به سمت انحصار طلبی نمی‌برد؟
نظر وزارت جهاد
البته وزارت جهاد کشاورزی این انتقادات را قبول ندارد و برخی از منابع آگاه در این وزارتخانه می‌گویند: اگر قیمت سبوس کاهش پیدا نکند، بزودی قیمت شیر و محصولات لبنیات گران می‌شود و این امر بشدت بر خرید محصولات لبنی خانوارها تأثیر منفی می‌گذارد.
محمود حجتی وزیر جهاد کشاورزی هم چندی پیش در مورد قیمت سبوس گفته بود: امیدواریم مشکل قیمت سبوس حل شود و این اتفاق، اتفاق نادرستی است که گندم به‌صورت عمده در سیلو‌ها به قیمت 660 تومان باشد و ما بیش از 7 میلیون تن به کارخانه‌ها بدهیم و کارخانجات از آن طرف سبوس همین گندم را که ارزش چندانی ندارد کیلویی هزار و 200 تومان در اختیار دامدار قرار دهد. وی عنوان کرده بود: البته کارخانجات آرد مشکلاتی دارند که از کانال مربوط این مشکلات را باید حل کنند و اینکه سبوس را قبل از عید 40 درصد گران کرده‌اند و الان دوباره بخواهند افزایش قیمت بدهند این در محصول نهایی تأثیر می‌گذارد.
کاهش مصرف
طبق آمارهای سازمان جهانیFAO سرانه مصرف شیر در ایران حدود ٦٦,١٢ کیلوگرم در سال است، این در حالی است که میانگین جهانی مصرف سرانه شیر ١٥٠ کیلوگرم است که در برخی کشورهای اروپایی حتی به ٣٠٠ کیلوگرم هم می‌رسد. آمار دیگر گویای آن است که سرانه مصرف شیر در کشور نصف میانگین جهانی و حدود یک‌پنجم کشورهای اروپایی و امریکایی است. مردم ایران در سال حدود ۸۰ کیلوگرم شیر و محصولات لبنی مصرف می‌کنند در حالی که میانگین جهانی ۱۶۰ لیتر و در بین جوامع اروپایی و امریکایی ۵۰۰ الی ۶۰۰ لیتر است.
کارشناسان چه می‌گویند؟
کارشناسان عنوان می‌کنند که افزایش دوباره قیمت شیر و محصولات لبنی بشدت می‌تواند سرانه مصرف کشور را تحت تأثیر قرار دهد از این‌رو نگرانی‌های رئیس جمهوری و دقت در قیمت‌گذاری خوراک دام باید در اولویت کاری دو وزارتخانه صنعت و کشاورزی قرار گیرد.
کارشناسان می‌گویند که فارغ از دعواهای انتزاع و گرفتن مسئولیت‌های وزارت جهاد کشاورزی توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت باید در مورد قیمت سبوس چاره‌ای اساسی شود، از طرفی به نظر می‌رسد که در این شرایط سوق دادن بخشی از یارانه‌ها به این سمت ضرورت دارد.
نظر فعالان حوزه
بعد از افزایش قیمت سبوس اتحادیه‌های نان و دامداران مصاحبه‌هایی در مورد قیمت سبوس داشتند.
حسین نعمتی رئیس هیأت مدیره اتحادیه دامداران کشور گفته بود: افزایش نرخ جدید سبوس گندم در حالی صورت گرفته که هزینه خوراک دام و طیور
۷۰ درصد در قیمت تمام شده محصولات پروتئینی و لبنی نقش دارد. دولت گندم یارانه‌ای به کارخانه‌ها می‌دهد و آنها سبوس گندم را طی چند ماه گذشته ۲ بار افزایش قیمت داده‌اند و این اصلاً منطقی نیست و قیمت تمام‌شده دامداران را افزایش می‌دهد.
کانون انجمن‌های صنفی صنایع آرد ایران نیز عنوان کرده بود که قبل از افزایش قیمت سبوس یارانه‌ای ۶۶۵ تومان و نیمه یارانه‌ای ۹۰۰ تومان بوده است، حال با قیمت جدید خیلی از مشکلات ما حل می‌شود. ایران بیش از 14 میلیون تن گندم تولید می‌کند و سبوس هم از این محل به‌دست می‌آید.
نتیجه‌گیری
کارشناسان براین باورند که در قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی رعایت قیمت‌های نسبی امری ضروری است و چنانچه قیمت‌گذاری برای یک بخش به‌صورت ترجیحی و برای بخش دیگر نزدیک به بازار باشد، منابع به سمت رانت و تخصیص نابهینه هدایت می‌شود. بنابراین در تعیین قیمت نهادهای تولید باید یکسان عمل کرد.
