عامل تصادف؛ تخمه خوردن یا پراید؟

در تابستان امسال برخی از مراکز معاینه فنی با  اختلال مواجه شد و این موضوع متضرر شدن برخی از شهروندان را به همراه داشت. این در حالی بود که شهرداری تخفیف 25 درصدی نرخ طرح ترافیک را برای دارندگان معاینه فنی برتر اعلام کرد و سبب شد اقبال عمومی برای انجام معاینه فنی برتر به شدت افزایش یابد و بسیاری از دارندگان خودروهای نوشماره نیز پایشان به مراکز معاینه فنی باز شود.

درباره موضوعات مختلف معاینه فنی با سیدنواب حسینی‌منش، مدیرعامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران به گفت‌وگو نشستیم که جزئیات آن به شرح زیر است: 

انجام معاینه فنی چقدر در کاهش آلودگی هوای تهران موثر بوده است؟

در سال 92 برای اولین بار مطالعاتی انجام گرفت تا منشأ دقیق آلودگی هوای تهران مشخص شود. واکاوی این موضوع صورت گرفت تا بدانیم دقیقاً چه اقدامی را باید انجام دهیم. تحقیقات با همکاری دانشگاه‌های معتبر کشور عملیاتی و مشخص شد؛ منشأ اصلی آلودگی تهران خودروها هستند. آن زمان برنامه‌ها به سمت مدیریت خودروها و رفع آلودگی ناشی از آن سوق یافت. از آن پس همه برای مقابله با آلودگی مداوم به رانندگان هشدار دادیم.

 البته همه باید برای کنترل آلودگی هوا همکاری کنیم. رسانه‌ها برنامه‌های خود را آغاز کردند و این باعث شد که پلیس راهور نیز از سال 95  که با اجرای طرح کاهش آلودگی هوا مخالف بود، پای کار آید و برای این موضوع با ما همسو شدند.

رفع معضل آلودگی هوا با اصلاح صنعت خودروسازی

برنامه دیگری که در زمینه کاهش آلودگی هوا اهمیت ویژه ای دارد موضوع تولید خودرو باکیفیت است و به نظرم تحت فشار قرار دادن بیش از این روا نیست و باید تلنگری به صنعت خودروسازی داشت و آنها را به سمت اصلاح ببریم تا مشکل آلودگی منابع متحرک برطرف شود، در غیر اینصورت آلودگی همچنان در پایتخت باقی خواهد ماند.

سهم خودروسازان در بروز آلودگی هوا و مقابله با آن چگونه است؟

  یک شرکت معرف نوعی خودرو در جهان تولید می‌کرد که فقط سطح آلایندگی آن را دستکاری کرده  بود، مرکزی دانشگاهی در کشور  تولید کننده نمونه‌ها را تست می‌کند و مشخص می‌شود کم کاری صورت گرفته و پس آن حدود 40 میلیارد دلار شرکت خودروساز، برای تولید یک نوع خودرو 40 میلیارد دلار جریمه می‌شود و  مدیرعامل آن به 7 سال حبس محکوم می‌شود.در کشور ما از زمانی که آقای رئیسی سکان‌دار قوه قضائیه شده‌اند اقدامات بزرگی برای مقابله هر چه بیشتر با فساد انجام گرفته و برخورد با خودروسازها نیز آغاز شده است. 

 تخمه‌خوردن حین رانندگی دلیل تصادف است نه پراید!

سه سال پیش در جلسه کارگروه دولت گزارشی دادند که پیکان هنوز تولید می‌شود و بیشترین آمار مردودی از آلایندگی را دارد. یک میلیون وانت نیسان نیز 18 میلیون لیتر (یک چهارم بنزین مصرفی کشور) را در روز مصرف می‌کند.در وزارت صنعت نیز گزارشی در مورد آلایندگی برخی خودروهای داخل مطرح کردند و در این جلسه نیز اعلام شد که خودروی پراید بیشترین مردودی را در تست انحراف فرمان دارد و بیشترین آمار فوتی را بر همین اساس به خود اختصاص داده است ولی وزیر وقت صنعت مصاحبه‌ای انجام داد که چه کسی گفته که پراید ناایمن است،‌ مردم پشت فرمان تخمه می‌خورند و حواس‌شان پرت می‌شود و همین عامل تصادف است نه پراید!

خوشبختانه پلیس اقدامات مؤثری در جهت حذف پراید از چرخه تولید انجام داده است امیدوارم اقدامات لازم انجام گیرد که ایمنی خودروها افزایش یابد. حق مردم نباید تضییع شود. به نظرم این کم‌فروشی است که خودروی ناایمن تحویل مردم دهیم. صنعت خودروسازی نیاز به تحول دارد، متأسفانه برخی از خودروهای صفر کیلومتر تولید داخل در تست معاینه فنی موفق به دریافت معاینه فنی برتر نمی‌شوند و این نشان‌دهنده کم‌کاری و کم‌فروشی خودروسازان است.

 مگان و ال‌90 دارای بیشترین نمره  قبولی در معاینه فنی 

شرکت سایپا پرایدی تولید می‌کند که بیشترین آمار مردودی را دارد و از آن طرف مگان و ال‌90 تولید می‌کند که بیشترین آمار قبولی را در مراکز معاینه فنی دارد و این نشان می‌دهد اگر تولیدکنندگان بخواهند ایمنی را رعایت کنند، قطعاً می‌شود. نباید به اسم ارزان‌ فروختن ایمنی را زیر سوال برد چرا که این مسأله به معنای چاقو دادن دست یک کودک است. 

امروز در تهران آمار خودروها به 4 میلیون و 300 هزار مورد رسیده است و سالانه 16 هزار نفر در محل حادثه تصادف جان خود را از دست می‌دهند. برخی نیز به بیمارستان منتقل شده و مدتی بعد فوت می‌کنند. تعداد زیادی نیز قطع‌نخاغ می‌شوند و تا پایان عمر با معلولیت سر می‌کنند که علت اکثر این موارد پراید و موتورسیکلت است.

برخی از شرکت‌های خودروسازی در دنیا سالیان سال است که از بحث ایمنی خودرو گذر کرده و به موضوعات بیشتری در ایمنی توجه می کنند. آنها اذعان دارند حتی اگر خودروهای تولیدی‌شان به بدترین شکل ممکن دچار تصادف شود،  جان سرنشین سالم خواهد ماند و سیاست‌ها را به این سمت برده که اگر به عابر برخورد کنن چه خواهد شد؟

آنها در تلاش هستند که آنقدر ایمنی را بالا ببرند که در تصادف نه تنها سرنشین خودرو بلکه عابر پیاده نیز  جان خود را از دست ندهد و برای این منظور طراحی کیسه هوا( ایربک) روی کاپوت را مدنظر قرار داده‌اند.

 پراید در سال 1987 در یکی از کشورها تولید شد، شرکت مربوطه یک‌سال تولید آن را ادامه و به دلیل ناایمن بودن آن را به شرکت دیگر واگذار کرد و شرکت دوم نیز پس از یکسال تولید به دلیل ناایمن بودن آن را به سایپا فروخت و سایپا 30 سال است که در ایران آن را تولید می‌کند.     

برخی معتقدند اجرای طرح کاهش آلودگی هوا سبب ایجاد آلاینده ازن شده است. نظر شما چیست؟  

من متخصص شیمی نیستم، اما بر اساس توضیحات اعلام شده توسط اساتید دانشگاهی هیدروکربن و ناکس توسط دود ناشی از اگزوز خودرو تولید می‌شود.

اختصاص یارانه برای تبخیر بنزین به جایگاه‌داران

همچنین دلیل اصلی دیگر ایجاد ازن، تبخیر بنزین در جایگاه‌های سوخت است. خیلی تعجب‌آور است از اینکه ما تنها کشوری هستیم که برای تبخیر بنزین در پمپ بنزین به جایگاه‌دار توسط شرکت ملی پخش یارانه می‌دهیم! دلیلش می‌توانید از مسؤولان مربوطه بپرسید و پیگیر شوید.

همچنین در هنگام نقل و انتقال بنزین و در جایگاه‌‌های مرکز پخش، از لوله‌های خروجی بنزین با چشم دیده می‌شود که تبخیر بنزین انجام می‌گیرد و در محیط اطراف پمپ بنزین، بوی بنزین در تابستان بسیار مشمئز‌کننده است.

با طرح جدید ترافیکی تردد خودروها چقدر کاهش پیدا کرده است؟

هیدروکربن، ناکس و بخارات بنزین به عبارتی پنبه هستند و آنچه آن را آتش می‌زند، نور خورشید است. میزان تابش  عامل آتش زدن این پنبه هستند. امسال  1.9 درجه سانتی‌گراد میانگین دمای شهر تهران افزایش پیدا کرد و هر چه این میزان دما افزایش داشته باشد. تبخیرات بنزین بیشتر و ابرناکی که کاهش پیدا می‌کند واکنش‌های شیمیایی بیشتر می‌شود.

تردد خودروها هیچگاه در تهران کاهش پیدا نکرده است و منظور شهرداری کمتر شدن تردد در محدوده طرح ترافیک است میزان تردد‌ها ثابت است و تنها ممکن است برخی به محدوده طرح  ترافیک نیایند و کسانی که مطرح کرده با اجرای طرح جدید ترافیک میزان تردد افزایش یافته است باید آن را اثبات کنند.

البته افزایش تقاضا برای اخذ معاینه فنی برتر داشته‌ایم ولی نمی‌توان گفت این مسئله نشان‌دهنده افزایش تردد است چرا که شهروندان این موضوع را در نظر می‌گیرند که حتی برای یک تردد هم از تخفیف مربوطه در معاینه فنی استفاده کنند.

برنامه‌های برای مدیریت تردد خودروها و کاهش آلودگی هوا، موضوع سلیقه‌ای نیست و نباید این را به این جناح و آن جناح نسبت داد. من از دوره‌های قبل در شهرداری بوده‌ام و اکنون نیز معتقدم اجرای طرح جدید ترافیکی نتایج مؤثری داشته است و شهرداری در حال حاضر هر برنامه‌ای که در زمینه ترافیکی که بخواهد اجرا کند، از ما مشورت می‌گیرد.

اگر جای نقدی وجود داشته باشد قطعا من خودم اولین کسی هستم که آن را مطرح می‌کنم. در این دوره توانسته‌ایم اکثر کارهایی که باید انجام دهیم را نهایی کنیم، البته به کارهای جدیدی همچون نوسازی هر چه سریع‌تر خودروهای فرسوده نیاز داریم.

میزان جرایم حاصل از نداشتن معاینه فنی چقدر بوده است؟

فاز دوم طرح کاهش آلودگی هوا را اجرایی کردیم و همه دوربین‌های شهر تهران معاینه فنی خودروها را بررسی می کنند و آنچه حاصل شده نشان می‌دهد، میزان جرائم معاینه فنی به کمتر از 5 درصد در روز رسیده است. 

جرایم معاینه فنی به 5 درصد رسیده است

از سال 95 تا امروز میزان جرائم معاینه فنی از 20 درصد به 5 درصد رسیده و مردم می‌دانند که بدون معاینه فنی در شهر تهران جریمه می‌شود، برای خودروهای دیزل نیز این موضوع را مورد توجه قرار دادیم و به شدت پیگیر آن هستیم که هر چه بهتر اجرایی شود.

البته دریافت معاینه فنی برای یک خودروی سنگین می‌تواند هزینه 5، 6 میلیون تومانی به همراه داشته باشد که تعویض روغن و رفع مشکلات فنی و... این هزینه‌ها را ایجاد می‌کند و این موضوع سبب شده  گاهی متاسفانه رانندگان برای موفقیت در انجام معاینه فنی خودروهای سنگین  زد و بندهایی انجام دهند ولی ما قاطع برخورد می‌کنیم. 

از ابتدای سال چند خودرو معاینه فنی شده‌اند؟

رانندگان 650 هزار خودرو امسال برای معاینه فنی اقدام کردند که نسبت به مشابه سال گذشته 5 درصد رشد داشته است. برخی خودروها در سال جدید مشمول معاینه فنی شدند و برخی زیر سن معاینه فنی بودند، ولی برای دریافت معاینه فنی برتر اقدام کردند.

معاینه فنی 100 هزار خودروی نوشماره

از 100 هزار خودروی غیرمشمول معاینه فنی که برای این موضوع اقدام کرده بودند، فقط 40 هزار خودرو موفق به کسب معاینه فنی برتر شدند. این خودروها همه نوشماره و تولید زیر چهار سال بودند.

ماجرای اختلاف پلیس و مراکز معاینه فنی به کجا رسید؟

این مشکل در واقع بین وزارت کشور و فاوای ناجا بود و مراکز معاینه فنی هیچ‌کاره بودند. ما استعلام پلاک خودروها را از سیمفا و آنها با ارتباط از  طریق فاوای ناجا انجام می‌دانند که ارتباط  ما و سیمفا مشکلی نداشت، ولی ارتباط فاوای ناجا و سیمفا دچار مشکل شده بود که طی جلسات مفصلی که در وزارت کشور برگزار شد، موضوع ختم به خیر شد.

نیاز روزانه به استعلام 2 تا 3 میلیون پلاک خودرو

اکنون مشکل قطعی در سامانه VIN در مراکز معاینه فنی نداریم ولی هنوز محدودیت انجام معاینه فنی برای طرح کاهش آلودگی هوا داریم در تهران بیش از 2 تا 3 میلیون استعلام در روز نیاز داریم و هنوز محدودیت استعلام گیری برای طرح کاهش آلودگی هوا داریم.

 مردم قبل از انجام معاینه فنی مجبور به پرداخت عوارض طرح ترافیک‌اند و گلایه‌مندی زیادی در این زمینه است. نظر شما چیست؟

این موضوع بر اساس مصوبه شورای شهر است و شهروندان باید در مراکز معاینه فنی حتماً عوارض طرح ترافیک را پرداخت کنند تا برای آنها معاینه فنی انجام گیرد.

مصوبه‌ای که به نوعی مغایر با قانون است

ما مجبور به اجرای این قانون هستیم، ولی به عنوان یک کارشناس عرض می‌کنم که معاینه فنی حق مردم است و زمانی که به فردی خودرو ارائه می‌دهیم، باید معاینه فنی آن را نیز انجام دهیم، ولی اینکه آنها را مجبور کنیم چندین اقدام دیگر را انجام دهند تا به حق مکتسبه خود برسند، به نوعی مغایر با قانون است.

ما ملزم به اجرای مصوبه شورای شهر هستیم و باید پاسخگو در این زمینه باشیم. در همه مراکز، امکان اخذ عوارض را فراهم کردیم و به صورت اختیاری به شهروندان این اطلاع‌رسانی را انجام می‌دهیم که در مورد طرح ترافیک بدهکارید و اگر تمایل داشته باشید می‌تواند پرداخت کنید. البته براساس اجباری که برای پرداخت عوارض قبل از معاینه فنی وجود داشت، مجبور شدیم دو مرکز را اخذ معاینه فنی را منوط به گرفتن عوارض کنیم که این دو مرکز مراکز بیهقی و نیایش است.

مردم در سال جدید چقدر به دلیل نداشتن معاینه فنی جریمه شده‌اند؟

هنوز آمار دقیق در این زمینه نداریم و پس از بررسی‌های انجام گرفته حتما آن را اعلام خواهیم کرد. 

شنیده‌ها حکایت از زد و بندهایی در برخی از مراکز معاینه فنی دارد، پیگیری‌های شما چگونه بوده است؟

اینکه کارشناسی در مراکز معاینه فنی بدون دارا بودن شرایط لازم برای یک خودرو معاینه فنی صادر کند، امکان آن وجود ندارد. به جز عیوب ظاهری همچون دود آبی، چراغ، وضعیت شیشه و راهنما که ممکن است آزمون‌گرها چشم‌پوشی کنند، ولی سایر موضوعات فنی که اصل موضوع است مثل تست هم‌راستایی، تست کمک‌فنر، تست ترمز و انحراف فرمان و ... همه مکانیزه است و امکان دخل و تصرف کارشناس در بررسی آن وجود ندارد و به صورت آنلاین مشخصات وارد سامانه یکپارچه وزارت کشور می‌شود و امکان تغییر توسط هیچ کسی در آن وجود ندارد. 

استقرار ناظر معین در مراکز معاینه فنی

در بزرگراه خاوران، 3 تا 4 مرکز معاینه فنی وجود دارد که تنها 2 مورد آن زیرمجموعه شهرداری تهران است و موارد دیگر مربوط به مرکز معاینه فنی سایر شهرها و خارج از محدوده مناطق 22 گانه شهرداری تهران بوده که البته من بلافاصله پس از اطلاع از این ماجرا دستور پیگیری دادم. گفته شده بود که این موضوع به دلیل ارتباط یکی از شورایاری‌ها با مرکز به وقوع پیوسته که من یکی از تصوراتم این بود که شاید فضای انتخاباتی سبب طرح چنین مسائلی شده باشد.

آنچه مسلم است اینکه ما هیچ ارتباطی با شورایاری‌ها در مراکز معاینه فنی نداریم. ناظر مقیم وجود دارد و احساس کردم این موضوع بار سیاسی انتخاباتی داشت. 

برنامه‌ای برای معاینه فنی موتورسیکلت‌ها دارید؟

موتورسیکلت‌ها یک کلاف سردرگم در شهرهستند که ساماندهی آنها نیاز به همکاری دستگاه‌های مختلف دارد. متأسفانه موتورسیکلت‌ها کمتر قوانین را رعایت می‌کنند.

اختصاص10 مرکز معاینه فنی ویژه موتورسیکلت‌ها

البته ما 10 مرکز معاینه فنی با 10 خط مکانیزه ویژه موتورسیکلت‌ها راه‌اندازی کردیم که الزام است موتورسیکلت‌ها نسبت به اخذ معاینه فنی اقدام کنند ولی حالا این سؤال مطرح است که چه کسی باید موتورسیکلت‌ها را برای انجام معاینه فنی ملزم کند؟

موتورسیکلت‌های کاربراتوری، معاینه فنی اصلا بر آن نافذ نیست، چرا که به صورت دستی راکبان می‌توانند تغییراتی در سیستم موتور ایجاد کنند که برای مدت کوتاهی مشکل آلایندگی آن حل شود و پس از خروج از مرکز، مجدد به وضعیت قبل موتور را برگردانند. بنابراین کنترل آنها چندان کارشناسی شده نیست و باید اقدام اساسی‌تری انجام داد.

استفاده از موتورسیکلت‌های کاربراتوری در دنیا منسوخ شده است. متأسفانه موتورسیکلت‌هایی در کشور تولید می‌شود که در هیچ جای دنیا مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. موتورهایی که شتاب زیاد داشته، لاستیک‌های بزرگ دارند و قدرت مانور توسط راکب برای آن وجود دارد، آمار مرگ و میر را افزایش می‌دهد.

98 درصد موتورسیکلت‌های موجود کاربراتوری است

3 میلیون موتورسیکلت در تهران و 12 میلیون دیگر در سراسر کشور وجود دارد که 98 درصد آنها کاربراتوری است، حتی اگر از امروز بخواهیم با این موتورها مقابله کنیم، مدت‌های زیادی زمان می‌برد، ولی با این وجود دوباره نامه‌نگاری کرده‌اند تا از سازمان‌های مربوطه مجوز تولید 12 هزار موتورسیکلت کاربراتوری دیگر را بگیرند.

زمانی که با این موضوع مخالفت کردیم، برخی ما را ضدانقلاب خطاب کردند و من جواب دادم از ما انقلابی‌تر پیدا نمی‌کنید، حضرت آقا چه زمانی‌ گفته‌اند سالی 4 تا 5 هزار کشته به خاطر تولید داخل داشته باشیم؟ 12 هزار موتورسیکلت فرسوده در کشور وجود دارد که باید آنها را اصلاح کرد و بازاری برای جایگزین کردن آنها فراهم ساخت.

 صنعت موتورسیکلت سازی به صورتی است که  هنوز شاسی موتور (گهواره‌ای) زیرپله‌ای تولید می‌شود. وضعیت موتورسیکلت‌های تولیدی مشابه موتورهای مربوط به  جنگ جهانی دوم است، این موتورسیکلت ها توسط جوانان خریداری می‌شود و با جان آنها بازی می‌شود. برخی معتقدند نباید با تولید داخل مخالفت داشت و باید برای اشتغال یا تولید اقدام کرد، ولی به نظرم این سبک از روش‌های انجام گرفته ضداشتغال و ضدتولید است. صنعت خودروسازی و موتورسازی نیاز به تحول جدی دارد و باید به موضوع موتورسیکلت‌های برقی نیز بیشتر توجه داشت.