میلیونرهای بیکار
در شرایطی که سیاستگذاران بازار کار با موج بزرگی از فارغالتحصیلان بیکار در بازار کار مواجه شدهاند و در حالی که آخرین نتایج نیروی کار از این حکایت دارد که سهم جمعیت بیکار فارغالتحصیل از کل جمعیت بیکار افزایش یافته است و با رشد 4/1درصدی نسبت به سال 96، به 5/38درصد در سال 97 رسیده است، کماکان پدیده «جمعیت دارای درآمد بدون شغل» که رسانهها از آن بهعنوان پدیدهای متفاوت، قابل تأمل و شگفت نام میبرند، در حال رشد است؛ بهگونهای که جمعیت این افراد از سه میلیون و 26هزار نفر در سال 84 به پنج میلیون و 112هزار نفر در سال 96 رسیده که حاکی از رشد دو میلیون و 86 هزار نفری است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان، بر اساس اطلاعات منتشر شده، شاخص «جمعیت فعال» به مجموعه گروه بیکاران و شاغلان اطلاق میشود، یعنی تمام جمعیت سه میلیون نفری بیکار و حدود 24میلیون نفری شاغل کشور تحت عنوان «جمعیت فعال» شناخته میشوند. «جمعیت غیرفعال» اما به گروهی از جامعه گفته میشود که نه شاغل هستند و نه تمایلی برای ورود به بازار کار دارند.
دانشجویان و افراد در حال آموزش، زنان خانهدار و افراد دارای درآمد از محلهای «غیرکاری» بخش مهمی از جمعیت غیرفعال را به خود اختصاص میدهند. در این میان، بررسی مرکز پژوهشهای مجلس نشان میدهد، طی سه سال منتهی به بهار 1397، جمعیت فعال در هر سال به طور متوسط 985 هزار نفر افزایش داشته است که تقریبا 53 درصد از آن مردان و مابقی زنان بودهاند. اما در بهار 1398 نسبت به فصل مشابه سال قبل، جمعیت فعال 43هزار نفر کاهش داشته است. این کاهش عمدتا به دلیل کاهش در جمعیت فعال زنان(حدود 170 هزار نفر) رخ داده است و جمعیت فعال مردان در این فصل نسبت به فصل مشابه سال قبل 127هزار نفر افزایش یافته است. البته همین افزایش جمعیت فعال مردان نسبت به متوسط این رقم در سه سال منتهی به بهار 97، 520 هزار نفر افزایش در سال، به یکپنجم خود رسیده است.
کاهش جدی در جمعیت فعال بیشتر به دلیل دلسردی افراد از یافتن کار رخ داده و این رویه در کاهش جمعیت فعال زنان بسیار مشهود است (حدود 81درصد از کاهش جمعیت فعال زنان از ناحیه کاهش جمعیت بیکار زنان است.) با این حال ارائه تحلیلی دقیق از دلایل خروج افراد بیکار از بازار کار نیازمند دسترسی به دادههای خام طرح آمارگیری نیروی کار است که این موضوع به دلیل عدم انتشار دادههای خام به موقع از سوی مرکز آمار ایران، در حال حاضر امکانپذیر نیست. همچنین، گزارش مرکز پژوهشهای مجلس از این حکایت دارد که در فصل بهار 1398، جمعیت غیرفعال 840هزار نفر نسبت به فصل مشابه سال قبل افزایش داشته است.
این در حالی است که به طور متوسط طی سه سال منتهی به بهار 1397، جمعیت غیرفعال هر سال 275 هزار نفر کاهش را نشان میدهد و در بهار 1397 نیز این رقم، 49هزار نفر کاهش داشته است. از 840هزار نفر افزایش جمعیت غیرفعال در فصل بهار سال 1398، 30 درصد مربوط به جمعیت غیرفعال مردان و در حدود 70 درصد آن مربوط به جمعیت غیرفعال زنان است .
5میلیون ایرانی دارای درآمد بدون شغل
در این میان، «افراد دارای درآمد بدون کار» بخش مهمی از جمعیت غیرفعال را تشکیل میدهند. تجارت فردا سال 96، طی گزارشی از رشد 5/2برابری این پدیده طی 11سال خبر داد. طوریکه جمعیت دارای درآمد بدون شغل، از 9/1 میلیون نفر در سال 1384 به 8/4 میلیون نفر در سال 1395 رسید. حال خبرگزاری مهر در گزارشی که روز گذشته منتشر شد، نوشت: «آمار بیش از یک دهه اخیر از سال 1384 نشان میدهد که جمعیت افراد دارای درآمد بدون شغل از سه میلیون و 26 هزار نفر در سال 84 به پنج میلیون و 112 هزار نفر در سال 96 رسیده که حاکی از رشد دو میلیون و 86 هزار نفری است.» گفته میشود بازنشستگان بخش عمدهای از این افراد را تشکیل میدهند