باک‌های فلزی متهم به آلودگی هوا/ باک پلیمری نسبت به باک فلزی چه مزایایی دارد؟

اقتصادآنلاین – فاطمه اکبرخانی؛ شهر تهران سال گذشته، 28روز پاک، 278روز سالم و 59روز ناسالم برای گروه‌های حساس داشت و اگر نگاهی به شاخص های کیفیت هوای تهران در سه سال اخیر بیندازیم، متوجه می‌شویم که تعداد روزهای پاک و سالم هوا به مرور کمتر و روزهای ناسالم برای گروه های حساس بیشتر شده است و این یعنی آلاینده‌های هوا ظرفیت سیستم تنفسی را کاهش داده و باعث افزایش میزان ابتلا به بیماری‌ها و مرگ و میر در افرادی می‌شود که دچار حساسیت هستند.

بر این اساس، ذرات معلق یکی از آلاینده هایی هستند که حتی مواجهه کوتاه مدت با آن‌ها می‌تواند به تشدید علائم بیماری‌های قلبی و ریوی و تنفسی منجر شود؛ عمده‌ترین منابع انتشار این آلاینده ها احتراق سوخت مانند سوزاندن ذغال سنگ و چوب، ماشین های دیزلی فاقد فیلتر دوده، فرآیندهای صنعتی، کشاورزی و خودروهای با سوخت هیدروکربنی است. اما در مورد خودروها نوع باک بنزین در انتشار منابع هیدورکربنی اهمیت بالایی دارد.

باک بنزین خودروها ابتدا از جنس فلز تولید می‌شدند که با سختگیرانه تر شدن الزامات ایمنی و زیست محیطی و از سویی عدم توان پاسخگویی این نوع باک ها به به الزامات و استانداردهای مورد نیاز و محدودیت های متعدد ، به تدریج باک پلیمری جایگزین باک‌های فلزی شد تا پاسخگوی استانداردهای جدید باشد.

در همین راستا در این گزارش به بررسی فواید استفاده از باک‌های پلیمری و مقایسه آن با باک‌های فلزی می پردازیم.

بررسی ها حاکی از آن است که عمده‌ترین ویژگی برای انتخاب باک توسط خودروسازان حجم باک، وزن، انتشارات بخارات بنزین، استحکام و ایمنی در برابر ضربه است.

حجم باک

به طور کلی در شرایط یکسان و فضای قابل دسترس مشخص، باک پلیمری به طور میانگین به میزان ۱۵ تا ۲۰ درصد حجم سوخت بیشتری در خود جای میدهد. این ویژگی در باکهای فلزی، به دلیل محدودیت فرم پذیری ورق وجود ندارد.

وزن

با فرض یکسان بودن میزان حجم باک فلزی و پلیمری که بر روی خودرو نصب شده اند باک پلیمری بسته به نوع طراحی ۴۰ تا ۵۰ درصد از باک فلزی سبک تر خواهد بود. البته باید به این نکته توجه کرد که به ازای ۵۰ کیلوگرم افزایش وزن خودرو، میزان مصرف سوخت دو درصد افزایش یافته و در هریک کیلومتر پیمایش خودرو ۵ گرم بیشتر دی اکسید کربن تولید می‌شود.

انتشار بخارات بنزین

سه عامل اصلی موثر در انتشار بخارات سوخت از مجموعه باک شامل نفوذ پذیری از جداره ها و بدنه باک، نفوذ از نقاط جوش و اتصالات و افزایش میزان تبخیر سوخت در داخل باک به دلیل انتقال حرارت است، که در حجم یکسان باک فلزی و پلیمری، میزان تبخیر بنزین در باکهای پلیمری حدود ۲۰ درصد کمتر از باک‌های فلزی است.

ایمنی و استحکام در برابر ضربه (تصادف)

استنباط عامیانه این است که فلز مستحکم تر از پلیمر است ولی این مقایسه باید در شرایط کاربردی از لحاظ وضعیت هندسی قطعات و معیار های پذیرش صورت گیرد. به طور کلی پلیمر ها نسبت به فلزات قابلیت ضربه پذیری و تغییر شکل بالاتری دارند و این خاصیت باعث می شود که باک، پس از اعمال ضربه به حالت قبلی خود باز گردد در صورتیکه در باکهای فلزی در هنگام برخورد مخزن فشرده شده و میتواند منجر به بروز انفجار خودرو شود.

بر اساس این گزارش، با توجه به برآورد مطالب مطرح شده ، علیرغم اینکه هر دو باک فلزی و پلیمری طی سالیان گذشته توسط خودروسازان مختلف استفاده شده اند اما روند مصرف در دنیا به سمت استفاده هر چه بیشتر(بیش از ۹۰ درصد) از باک‌های پلیمری است، به طوریکه حتی شرکت تویوتا، در کشور ژاپن که یکی از تولید کنندگان عمده ورق های فلزی است نیز به منظور بهره مندی از مزایای باک پلیمری از جمله دستیابی به اهداف زیست محیطی و کاهش مصرف سوخت، رو به استفاده از باک‌های پلیمری در خودروهای روز خود آورده است.

طبق آنچه که گفته شد، در ایران نیز با توجه به موجود بودن تکنولوژی به روز در تولید باک‌های پلیمری چند لایه، حرکت به سوی به روزرسانی طراحی خودروهای قدیمی توسط خودروسازان و جایگزینی باک‌های فلزی می‌تواند به عنوان یک رویکرد در راستای افزایش کیفیت محصولات و ارتقای سطح زندگی مردم باشد.