منابع درآمدهای اختصاصی دانشگاههای سطح یک از‌کجاست؟
میزان وابستگی دانشگاه‌ها به بودجه دولتی یکی از مباحث پرحرف و حدیث آموزش عالی در سال‌های اخیر بوده و دیدگاه‌های مختلفی درباره این مساله در محافل علمی مطرح شده است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از فرهیختگان، فارغ از بررسی دیدگاه‌های مختلف در این موضوع، روسای دانشگاه‌ها و مسئولان آموزش عالی تلاش و تاکید ویژه بر افزایش سهم درآمدهای اختصاصی دانشگاه داشتند تا با کمتر شدن وابستگی مراکز آموزش عالی، آنها را از بحران‌های مالی که گاه و بیگاه به واسطه تحریم‌ها یا دیگر مسائل اقتصادی ایجاد می‌شود، حفظ کنند. در همین راستا، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری هشت راهبرد «توسعه و تحکیم ارتباط دانشگاه با جامعه و صنعت و کشاورزی با محوریت دفاتر ارتباط با صنعت»، «افزایش کارایی مراکز رشد و راه‌اندازی استارتاپ‌های علمی – کاربردی»، «ارائه استانداردها و شاخص‌های مناسب برای ارزیابی رشته‌های تحصیلی، گروه‌های آموزشی و اعضا هیات‌علمی»، «استفاده حداکثری از فناوری اطلاعات و تلاش برای تحقق اهداف دولت الکترونیک»، «ساماندهی و تقویت انجمن‌ها و جمعیت‌های علمی به‌منظور ایفای نقش مرجعیت علمی موردنیاز بخش صنعت، خدمات و کشاورزی»، «گسترش و ساماندهی ظرفیت خیرین برای استفاده مناسب‌تر در زمینه‌های مختلف»، «استقرار نظام بودجه‌ریزی مبتنی‌بر عملکرد» و «ایجاد منابع پایدار جدید دولتی و غیردولتی برای آموزش عالی» را برای تنوع‌بخشی منابع درآمدی به دانشگاه‌ها پیشنهاد داده است.
بر اساس اعلام وزارت علوم در پایان سال گذشته درآمدهای اختصاصی دانشگاههای سطح 1 کشور حدود 32 درصد درآمدهای عمومی آنهاست که همین موضوع در دانشگاههای سطح 2 حدود 13 درصد و در دانشگاههای سطح 3 و 4 حدود 10 درصد بوده است. همچنین سهم پژوهش در درآمدهای اختصاصی دانشگاههای سطح 1، 33 درصد، در دانشگاههای سطح 2، 13 درصد و در دانشگاههای سطح 3 و 4 فقط هفت درصد بوده که این عدد در مورد نسبت آموزش به کل درآمدهای اختصاصی در دانشگاههای سطح 1 به حدود 42 درصد، در دانشگاههای سطح 2 به حدود 52 درصد و در دانشگاههای سطح 3 و 4 به حدود 45 درصد می‌رسد. بررسی درآمدهای دانشگاه‌ها از سایر فعالیت‌ها مانند خدمات رفاهی و... حدود 25 درصد اختصاصی دانشگاه‌ای سطح 1 و 35 درصد دانشگاههای سطح 2 را نشان می‌دهد. این عدد در دانشگاههای سطح 3 و 4 به حدود نیمی از کل درآمدهای اختصاصی می‌رسد.
درآمد ۱۵ میلیون دلاری در ازای جذب ۲هزار دانشجوی خارجی
حسین سالارآملی/ قائم‌مقام وزیر علوم در امور بین‌الملل
جذب دانشجو همیشه یک سرمایه مالی است، یک سرمایه اجتماعی است، یک سرمایه علمی است، صرفا تک‌‌محوری نباید نگاه کرد، اما سرمایه مالی آن قابل‌توجه است. مجموعه مسائل جذب دانشجوهای خارجی هم به چند پارامتر برمی‌گردد؛ یکی کیفیت علمی که یک کشور دارد، یکی جوسازی بین‌المللی که له یا علیه یک کشور انجام می‌شود، یکی هم هزینه‌های آن کشور است؛ یعنی بررسی جذب دانشجو تک‌پارامتری نیست. ما در این مجموعه از لحاظ میزان هزینه‌های ارزی و میزان کیفیت علمی دانشگاه در سطح خوبی هستیم اما متاسفانه جوسازی‌هایی که در منطقه صورت می‌گیرد، به‌عنوان مثال عربستان و امارات روی جذب دانشجو بی‌تاثیر نیست. اگر ما بخواهیم جذبی داشته باشیم طبیعتا بخشی از جامعه هدف همین کشورهای عربی منطقه هستند. بخش دیگر جامعه هدف می‌توانند از کشورهای آسیای میانه باشند اما در این موضوع متاسفانه با قضایایی روبه‌رو هستیم که امکان تکمیل‌ظرفیت را به ما نداده است. در حال حاضر روند جذب دانشجویان خارجی ما، رو به رشد است، به‌خصوص از کشورهایی مثل افغانستان، عراق، و کشورهای خط جبهه مقاومت جذب خوبی دارد. در این مورد افق تعداد دانشجویان خارجی تعیین شده است و باید تا 1404 به 75هزار نفر برسیم.
اگر بتوانیم سالانه دوهزار نفر جذب داشته باشیم، سالانه 15میلیون دلار ارز چه از طریق زندگی و چه به صورت دریافت شهریه وارد کشور می‌شود. درحال حاضر حدود 37 تا 38هزار نفر دانشجوی خارجی در ایران در حال تحصیل هستند که به شکل‌های مختلفی در دانشگاه حضور دارند، مثلا برخی از آنها توسط ما بورسیه شدند اما اگر حدود یک‌سوم اینها هم خارجی باشند، درآمد خوبی برای کشور به وجود خواهد آمد. در بحث پروژه‌های تحقیقاتی نیز که یکی از موارد مورد توجه دانشگاه‌ها در موضوع جذب درآمد است، باید توجه داشت این پروژهها در سطح بین‌المللی به صورت مشترک انجام می‌شوند. چیزی حدود 466 پروژه مشترک داریم که از این تعداد، 50 تا 80 درصد را کشورهای خارجی پرداخت می‌کنند که این به نوبه خود صرفه‌جویی کلانی است. یک‌سری پروژه حدود یک میلیون یورویی و دومیلیون یورویی نیز هست که عمدتا پروژه‌های بین‌‌المللی‌اند که با توجه به توانایی علمی دانشمندان ما آنها می‌توانند بخشی از پروژهها را به عهده بگیرند. ارزش مالی این پروژهها با هم متفاوت است. اما اگر بخواهیم حدودی برای وزارت علوم حساب کنیم، 10 تا 15 میلیون یورو است.
حدود 25درصد بودجه دانشگاه‌ها، از درآمدهای اختصاصی تامین می‌شود
محمدتقی نظر‌پور / معاون اداری، مالی و مدیریت منابع وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
بحث اصلی ما در موضوع درآمدزایی دانشگاه، تنوع‌بخشی به منابع درآمدی است که از سال گذشته آغاز شده است. امسال هم جزوه‌ای به همه دانشگاه‌ها داده شده و در آن توضیح دادیم که چگونه می‌توانند از طریق تنوع‌بخشی به منابع درآمدی بخشی از مشکلات خود را حل کنند و امکانات دانشگاه نهایت استفاده برای این درآمدزایی را داشته باشند. در کنار این موضوع، بحث قراردادها هم مطرح است. دانشگاه‌ها قراردادهای مختلفی با شرکت‌ها و دستگاه‌های اجرایی دارند و طبیعی است زمانی که درآمد کل کشور کاهش می‌یابد درآمد این بخش هم کاهش پیدا کند، به همین نسبت دانشگاه‌ها نمی‌توانند آن درآمدهایی را که براساس قراردادهای پژوهشی با دستگاه‌های اجرایی داشتند به نتیجه برسانند. درنتیجه درآمد دانشگاه‌ها از محل درآمد اختصاصی خودشان هم کاهش پیدا میکند. شرایط کشور خاص است و همه ما باید این شرایط ویژه را درک کنیم. در این موقعیت باید تلاش کنیم هزینه‌های خودمان را کاهش دهیم. ما شاید نتوانیم درآمدها را افزایش دهیم- البته معتقدیم برخی دانشگاه‌ها ظرفیت‌های خوبی را برای افزایش درآمد دارند- اما در کل می‌توانیم تلاش کنیم هزینه‌ها تا حد امکان کاهش پیدا کند.
حدود 20 تا 25 درصد بودجه دانشگاه‌ها، از محل درآمدهای اختصاصی تامین می‌شود که این عدد کمی است. انتظار ما از دانشگاههای توانمند این است که درآمد خودشان را افزایش دهند، بخشی از این درآمدهای اختصاصی صرف تجهیزات و امکانات و زیرساخت‌های خود دانشگاه می‌شود و این‌گونه نیست که بگوییم همه درآمدها به خود دانشگاه برمی‌گردد. در حال حاضر سه درصد از درآمدهای اختصاصی خزانه کمتر پرداخت میکند که برخی نگرانی‌ها را برای روسا به وجود آورده است. عمده افزایش درآمدهای دانشگاه نباید صرفا از محل تحصیل باشد، دانشگاه از چند محل می‌تواند این افزایش را دنبال میکند، یکی از این راه‌ها هدایای خیرین است. درآمدهای پژوهشی هم قسم دیگری از درآمدهای دانشگاه‌ها را تشکیل می‌دهد و در کنار این موارد آموزش هم یکی‌دیگر از منابع درآمدی است.
بیشترین درآمد دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی آموزشی است
علی خاکی‌صدیق / رئیس سابق دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی
بیشترین درآمد دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی آموزشی است؛ از دانشجویان نوبت دومی که هم‌اکنون مشغول به تحصیل هستند تا دانشجویان تبدیل خارج به داخل یا آنهایی که به صورت میهمان فعالیت دارند. در ارتباط با درآمدهای پژوهشی، دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی بیش از 40 میلیارد تومان قرارداد دارد ولی بخش اندکی از آن به دانشگاه می‌رسد؛ البته جزء درآمدهای دانشگاه محسوب می‌شود، به شکلی که در آزمایشگاه‌ها هزینه خواهد شد یا خود اعضای هیات‌علمی و همکاران‌شان که در پروژهها هستند، استفاده می‌کنند و به نوعی کار دانشگاه را پیش می‌برند اما درآمد مستقیمی برای دانشگاه نیست.
ما دوگونه درآمد داریم؛ درآمدی که مستقیما می‌توانیم هزینه کنیم و گونه دیگر مانند همین قراردادهای پژوهشی است که غیرمستقیم اطلاق می‌شود. درآمدهای مستقیم دانشگاه بیشتر در درآمدهای آموزشی خلاصه می‌شوند اما باید بتوانیم در افزایش آن بیشتر از آموزش به دانش تکیه کنیم و مبتنی بر علم باشد. فکر می‌کنم در زمینه کسب درآمد از طریق قراردادهای آموزشی ما در کشور موفق نبودیم.بخش نوآوری و مراکز رشد و کارآفرینی‌مان هم هنوز به درآمد آنچنانی نرسیده، هرچند روی همین نکته هم بحث وجود دارد که آیا ما این مراکز را باید با نگاهی درآمدی ببینیم یا اکوسیستمی برای خلاقیت. کارهای دیگری که به منظور درآمدزایی در دانشگاه ما انجام می‌شود، خیلی جزئی و کم‌درآمد هستند. این موضوع یک سیاستگذاری کلان نیاز دارد.به دنبال استفاده از مسیرهای بین‌المللی کسب درآمد هم هستیم. قراردادها و دانشجویان بین‌المللی به عنوان منبع سوم درآمدی ما هستند که روی آنها کار می‌کنیم. سال گذشته، سال خوبی در این حوزه بود و درآمد خوبی از پروژه‌های بین‌المللی کسب کردیم؛ حدود 700هزار دلار، البته اینها درآمد مستقیمی که وارد بودجه دانشگاه شود، نیست، قراردادهای ماست برای انجام پروژه‌های خارج کشور توسط اساتید و دانشجویان ایرانی که عمده هزینه آن توسط دانشگاههای خارجی پرداخت می‌شود.
پیش‌بینی 40میلیارد تومان درآمد اختصاصی از محل قراردادهای پژوهشی
علیرضا ذاکری / رئیس دانشگاه علم و صنعت ایران
درآمدزایی دانشگاه‌ها طبیعتا از محصول دانشگاه به دست می‌آید؛ محصول دانشگاه یا تربیت دانشجو است یا ارائه خدمات پژوهشی به صنایع و سازمان‌های اجرایی کشور.
به عقیده من ابتدا باید مقررات‌زدایی در سطح آموزش عالی کشور صورت پذیرد و یک‌سری اختیاراتی به دانشگاه‌ها داده شود که آن روش اول در قالب دوره‌های خاص آموزشی یا آموزش‌های آزاد قابل پیگیری باشد. در شرایط فعلی محدودیت‌هایی برای دانشگاه‌ها وجود دارد. ما طبیعتا یک رسالت ملی برای تربیت دانشجویان داریم و مطابق قوانین و ضوابطی که داریم از آموزش رایگان بهره‌مند هستند. هزینه‌های این آموزش را دولت متقبل می‌شود. برای کاستن از این هزینه نباید ظرفیت‌های پذیرش دانشجو را کم کنیم، چون همان رسالتی که اشاره داشتم بر دوش دانشگاههای بزرگ وجود دارد و این امکان وجود دارد تا ظرفیت مازاد دانشگاه‌ها در قالب پردیس‌های شهریه‌پرداز مورداستفاده قرار گیرد و از این طریق بخشی از مشکلات مالی دانشگاه‌ها حل شود. شرایط در حال حاضر برای این امر مهیا نیست و نیازمند اقدام وزارت علوم است تا اختیاراتی برای پذیرش دانشجویان شهریه‌پرداز به دانشگاه‌ها داده شود.
راهکار دوم درخصوص ارائه خدمات پژوهشی به صنایع است که اخیرا مورد تاکید وزیر صنعت هم قرار گرفت. دانشگاه‌ها با تعریف پروژه‌هایی که برای صنایع مختلف در نظر دارند، بخشی از هزینه‌های خود را تامین می‌کنند. ما در سال گذشته حدود 26.5 میلیارد تومان ارائه خدمات پژوهشی به صنایع داشتیم که البته همه این رقم سود محسوب نمی‌شود و برای رسیدن به آن شاید بالغ بر 24میلیارد تومان هزینه شده است. در شرایط فعلی و با توجه به شرایط و مشکلات اقتصادی کشور دانشگاهیان به موضوعات پژوهشی به‌عنوان یک کسب‌وکار یا تجارت نگاه نمی‌کنند و سعی در شناسایی چالش‌های صنعتی و رفع آن دارند تا موانع تولید برطرف شود و بهروری تولید افزایش یابد که درمجموع درآمد ملی برای کشور محسوب خواهد شد.
دانشگاه علم و صنعت ایران اولویت خود را در کسب درآمد در ورود به پروژه‌های پژوهشی و صنعتی قرار داده است، پروژه‌هایی که در قالب فناوری‌های جدید، مراکز رشد و شرکت‌های دانش‌بنیان دنبال می‌شوند. در طول سال‌های اخیر بیشتر سیاست دومی که پیش‌تر عنوان شد را هدف قرار دادیم اما برای اینکه دانشگاه‌ها بتوانند اتکای خود را نسبت به بودجه‌های دولتی قطع کنند باید مسیری برای آموزش‌های پولی باز شود.
دانشگاه ما جزء اولین دانشگاه‌هایی است که برنامه راهبردی تدوین کرده و ما الان در دوره چهارم برنامه راهبردی هستیم و حدود 18 سال است که این برنامه درحال اجراست. براساس همین برنامه 40 میلیارد تومان درآمد اختصاصی از محل قراردادهای صنعتی و پژوهشی در سال 1400 پیش‌بینی شده است که امیدواریم شرایط ویژه اقتصادی کشورها و بحث تحریم‌ها، فرصتی برای دانشگاه‌ها باشد تا بتوانند خدمات بیشتری به صنایع بدهند و از سوی دیگر، صنایعی که حالا از خارج کشور ناامید شدند و نیازهای خود را باید از داخل کشور تامین کنند، دانش فنی و نوآوری‌شان را از دانشگاه مطالبه کنند. در حال حاضر سامانه‌ای توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت ایجاد شده که مقدمات کار را فراهم کرده است و امیدواریم با فعال شدن این سامانه بخشی از نیاز‌ها تامین شود.
سهم 40درصدی قراردادهای صنعتی در درآمدهای اختصاصی دانشگاه امیرکبیر
سید‌احمد معتمدی / رئیس دانشگاه امیرکبیر
درآمدهای ما و احتمالا همه دانشگاه‌ها عمدتا در سه بخش خلاصه می‌شود، یک بخش از طریق آموزش است که بیشتر به دانشجویان شهریه‌پرداز مربوط می‌شود. سعی کردیم در این قسمت افراط نداشته باشیم و دانشجویان شهریه‌پرداز دانشگاه امیرکبیر 12درصد کل دانشجویان این دانشگاه هستند. البته عمده درآمد باقی‌مانده برای دانشگاه مربوط به همین بخش آموزش است که 50 درصد دریافتی ما را تشکیل می‌دهد. برای ما مهم بوده که فرصت تحصیل برای همه علاقه‌مندان فراهم شود. بخش عمده‌ای از درآمدها به قراردادهای صنعتی اختصاص دارد که حدود 40درصد را تشکیل می‌دهد اما بیشتر خرج خودشان می‌شود. با این وجود برای ما از اهمیت خاصی برخوردار است، چرا اکثر فعالیت‌های پژوهشی دانشگاه با همین بودجه انجام می‌شود و اگر وجود نداشته باشد فعالیت‌های‌‌مان مختل خواهد شد. در واقع درآمد چندانی برای دانشگاه ندارد ولی ما استقبال می‌کنیم و حتی حاضریم هزینه کنیم و یارانه‌ای هم بپردازیم تا بتوانیم مشکلات کشور را برطرف کنیم. دانشجویی که تربیت می‌شود باید با مسائل مملکت آشنا شود و حضور مفیدتری در جامعه داشته باشد. بخش سوم درآمدهای دانشگاه هم به خدمات برمی‌گردد. خدمات رایانه‌ای، آزمایشگاهی و کتابخانه حدود 10 تا 15 درصد درآمد ما را تشکیل می‌دهند. اولویت نخست دانشگاه امیرکبیر همان قراردادهای صنعتی است و استفاده از ظرفیت صنعت است که در برنامه راهبری دانشگاه افق آن را مشخص کردیم؛ البته مسائل صنعتی و اقتصادی و تحریم‌ها روی این موضوع تاثیرگذار است. سال گذشته قراردادهای دانشگاه امیرکبیر بیش از 50 میلیارد تومان بوده اما حدود 20 میلیارد دریافتی داشتیم که اگر وضعیت صنعت بهتر بود می‌توانست تا 30 میلیارد هم افزایش یابد.
هدفگذاری درآمد 10 میلیارد تومانی با استفاده از ظرفیت‌های پژوهشی
هوشنگ طالبی / رئیس دانشگاه اصفهان
دو رسالت اصلی دانشگاه آموزش و پژوهش است، بنابراین اگر قرار است به‌عنوان یک پتانسیل و ظرفیت به دانشگاه نگاه کنیم، باید ظرفیت‌سازی‌مان برای ایجاد منابع جدید با توجه به داشته‌های‌مان یعنی همان آموزش و پژوهش باشد. ما روی بحث آموزش خیلی اعتقادی به سرمایه‌گذاری برای ایجاد منابع جدید نداریم، از طرفی چندان جواب نمی‌دهد و پول زیادی بابت آموزش به دانشگاه‌ها وارد نمی‌شود و خودمان نیز چندان تمایلی به کار در این زمینه با این نگاه نداریم. به همین دلیل تلاش‌ها بیشتر به سمت بخش دوم معطوف می‌شود. دانشگاهی مثل دانشگاه اصفهان 650 عضو هیات‌علمی، دوهزار و 500 دانشجوی دکتری و 6 هزار دانشجوی کارشناسی‌ارشد دارد؛ یعنی حدود 9 هزار دانشجوی تحصیلات تکمیلی در دانشگاه ما مشغول به تحصیل هستند که جزء منبع انسانی پژوهش‌های ما به شمار می‌روند که فعالیت‌های تحقیقاتی و نوآوری دارند. به بیان دیگر این منبع انسانی بسیار ارزشمند است که می‌تواند در خدمت جامعه و کشور قرار گیرد و این اجازه را به ما می‌دهد تا به وسیله آنها سرمایه‌هایی را جذب کنیم که همان منابع موردنیاز ما را تامین کند. بخشی از این منابع صرف همان فعالیت‌های پژوهشی دانشجویان و اساتید خواهد شد و مبلغی هم می‌تواند در سایر بخش‌ها کمک‌حال دانشگاه باشد.
مساله این است که چگونه این اتصال برقرار شود و این منبع انسانی را به چه شکلی، به نیازهای جامعه متصل کنیم. به عقیده من کار سختی نیست و نیاز نیست از نو فکر کنیم، کشورهای مختلفی که این مسیر را پیمودند می‌توانند الگویی برای ما باشند. در نظر بگیرید 15 درصد شرکت سامسونگ صرف طرح و توسعه این شرکت می‌شود، در شرکت تویوتا این عدد 10 درصد و در فورد حدود هشت درصد است. طرح و توسعه یعنی نیازهای شرکت را به کسانی که بتوانند برای آن راه‌حل ارائه دهند، یادآور شویم. این افراد پژوهشگران هستند، تعدادی در خود شرکت ولی عمده کسانی که مورد استفاده قرار می‌گیرند در دانشگاه‌ها مشغول هستند. بدین‌معنا که قسمت اعظمی از این بودجه‌ها در دانشگاه‌ها هزینه خواهد شد. بحث ما این است، حتی اگر توجه چندانی به بخش خصوصی نداشته باشیم و فقط شرکت‌های دولتی را در نظر بگیریم و پنج درصد بودجه این شرکت‌ها را که چند برابر بودجه عمومی کشور است صرف تحقیق و توسعه همان شرکت‌ها کنیم، منبع عظیمی دراختیار دانشگاه‌ها قرار خواهد گرفت. اگر ما بتوانیم مدیریت کنیم و این دو منبع را به هم متصل کنیم، اصلا دانشگاه‌ها نیازی به کارهای کوچک یا حتی کسب درآمد از طریق آموزش نخواهند داشت. این کار با توجه به شرایط تحریمی و نیاز کشور یکی از بهترین کارهایی است که پیش‌روی ما قرار دارد. ما در سال 96، چهارمیلیارد از درآمد اختصاصی‌مان را از طریق فعالیت‌های پژوهشی کسب کردیم. در سال 97 این رقم به هفت میلیارد تومان رسید. اگر بتوانیم این روند صعودی را حفظ کنیم و در سال جاری بیش از 10 میلیارد از ظرفیت پژوهشی دانشگاه را در راه کسب منابع درآمدی استفاده کنیم، کار بزرگی انجام داده‌ایم. البته ما راه‌های مختلفی را پیگیری می‌کنیم، در پارک‌های علم و فناوری و استارتاپ‌های دانشگاه امکانات جدیدی ایجاد خواهیم کرد. به علاوه صندوق‌های پژوهشی سرمایه‌گذار می‌توانند در این مسیر به ما کمک کنند.
همه راه‌های کسب درآمد در دانشگاه تهران مهم است
محمود نیلی‌احمدآبادی / رئیس دانشگاه تهران
راه‌های کسب درآمد دانشگاه‌ها متنوع است. حدود 35 درصد بودجه دانشگاه تهران در سال 97 از محل درآمدهای اختصاصی است. امسال این عدد به دلیل تورمی که ایجاد شد کاهش پیدا کرد. نرخ خدمات ما در دانشگاه افزایش پیدا نکرد، در حالی که هزینه‌ها به واسطه تورم بیشتر شده و در سال جاری به حدود 27 درصد رسیده است. یکی از راه‌های درآمدی ما مانند همه دانشگاههای دیگر دنیا شهریه است، شهریه دانشجویان داخلی و خارجی. البته ما در مقطع کارشناسی اصلا شهریه نمی‌گیریم و به همین خاطر تعداد بیشتری از دانشجویان تحصیلات تکمیلی شهریه‌ای هستند. قراردادهای پژوهشی و خدماتی که به جامعه می‌دهیم در حالت‌های مختلف مانند مشاوره‌ها از انواع دیگر روش‌های درآمدی دانشگاه تهران است. حجم قراردادهای دانشگاه در سال گذشته بیش از 100 میلیارد بوده اما میزان درآمد ما در سال 97 حدود 40 تا 45 میلیارد بوده است. برای دانشگاه تهران همه راه‌های کسب درآمد مهم است. ما باید دانشجویان بین‌المللی داشته باشیم و در حوزه داخلی هم ظرفیتی وجود دارد که خدمات بهتری ارائه دهد. وقتی شما در حوزه درآمدزایی وارد می‌شوید صرف درآمد فقط مورداهمیت نیست، فرد وقتی هزینه می‌پردازد، انتظار کیفیت هم دارد. اینکه شرکت‌هایی درست کنیم و لایسنس آن را به فروش رسانیم، اینکه پارک علم و فناوری ما توسعه پیدا کند، قراردادهای پژوهشی دانشگاه افزایش یابد و گرنت بین‌المللی بگیریم ازجمله سایر موارد مورد اهمیت برای ماست. در برنامه پنج ساله دانشگاه تهران تمام شاخص‌های درآمدزایی لیست شده است.
استفاده از پتانسیل خیرین و فارغ‌التحصیلان برای کسب درآمدهای اختصاصی
محمود فتوحی/ رئیس دانشگاه صنعتی‌شریف
ما یک برنامه راهبردی برای دانشگاه تعریف کردیم که در آن سه اصل اساسی برای دانشگاه تعریف شده است. اول اینکه سرآمد در آموزش، دوم سرآمد در پژوهش و فناوری و سوم سرآمد در اثربخشی اجتماعی باشیم و در کنار تلاش برای رسیدن به این سه اصل باید خودکفایی نسبی مالی هم داشته باشیم، چراکه به این نتیجه رسیدیم که مدیریت و اداره دانشگاه بر مبنای بودجه‌های دولت تقریبا ممکن نیست و هر سال این بودجه‌ها کم‌‌رنگ‌تر می‌شود، در حالی که ما باید سطح فعلی دانشگاه را نه‌تنها حفظ کنیم، بلکه بالا ببریم.
ما به بودجه غیردولتی نیاز داریم و طبیعی است که دنبال راه‌حل‌هایی که بخواهد با اسم و برند دانشگاه به فروش برسد و از این راه کسب درآمدی داشته باشیم، نیستیم و فکر می‌کنیم مهم‌ترین عاملی که می‌تواند برای دانشگاه درآمدزایی کند، استفاده از فناوری و قراردادهای ارتباط با صنعت است که هم حل مساله کشور را به دنبال داشته و هم درآمدی برای دانشگاه خواهد داشت. این مسیر اصلی‌ترین راهی است که برای درآمدزایی در نظر داریم. در این قراردادها دانشگاه یک بالاسری می‌گیرد که عدد بالایی نیست اما با گردش مالی مسائل مالی و درآمدی برای استاد و دانشجو می‌تواند به دانشگاه کمک کند.
منبع دیگری که فکر می‌کنیم می‌تواند در درآمدزایی موثر باشد، استفاده از پتانسیل خیرین و فارغ‌التحصیلان است. این کار را شروع کردیم و دو سالی است در ایام ماه مبارک رمضان جلساتی را با خیرین داشتیم که درآمد قابل‌توجهی برای دانشگاه داشته است. اخیرا ساختار بنیاد شریف را تغییر دادیم و هیات‌مدیره جدیدی را برای این بنیاد قرار دادیم. درمجموع فکر می‌کنیم این موارد یعنی استفاده از خیرین و بهره‌مندی از پتانسیل فارغ‌التحصیلان و قراردادهای ارتباط با صنعت بتواند در مسیر کسب درآمد به ما کمک کند و در کنار آن بحث آموزش به‌ویژه آموزش‌های تخصصی هم اهمیت دارد. اگر پردیس هم برای سرمایه‌گذاری مدنظر قرار گیرد، باید توجه داشته باشیم کیفیت کار دانشگاه نباید فدای مباحث مالی شود.
