تورم در سال ۹۸ همچنان بالای ۳۰درصد خواهد بود/ در 2 سال گذشته 300درصد افزایش قیمت داشتیم

 به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان، در همین حال، بر اساس آمار ارائه‌شده از سوی این مرکز، همزمان با آنکه تورم سالانه در خردادماه 98 نسبت به اردیبهشت‌ماه، رشد نشان داده است اما تورم ماهانه از 1/5 درصد به 0/8 درصد کاهش یافته است و همچنین تورم نقطه به نقطه نیز از 52/1 درصد به 50/4 درصد کاهش نشان می‌دهد. کارشناسان بر این باورند که این امر را می‌توان نشانه مثبتی از نزدیک شدن بازارهای مختلف به ثبات قیمتی تلقی کرد. در عین حال می‌توان خوش‌بین بود که برخی سیاست‌های دولت، به کاهش یا کنترل نرخ تورم بیانجامد تا دولت بتواند بحران تورمی را مهار کرده و سال آینده را با تورم تک رقمی به پایان برساند. این در صورتی است که عوامل اثرگذار سیاسی و اقتصادی داخلی و خارجی نیز از واردآوردن شوک‌های ناگهانی به اقتصاد ایران پرهیز کنند تا روندی آرام و منطقی طی شود.  در همین باره در گفت‌وگویی که با هادی حق‌شناس- اقتصاددان و استاندار جدید گلستان- انجام شده است، به تحلیل آمار جدید شاخص‌های تورم و علل و عوامل تغییر در نمودارهای تورمی پرداخته است که در ادامه از نظر می‌گذرانید.

در حالی که تورم سالانه 3/4 درصد افزایش را نشان می‌دهد، شاهد آن هستیم که تورم نقطه به نقطه و ماهانه با کاهش روبه‌رو بوده است؛ تحلیل شما از این نوسانات تورمی و آمار ارائه‌شده برای ماه خرداد چیست؟

ما در بیان شاخص تورم سه مفهوم داریم؛ تورم ماهانه، تورم نقطه به نقطه و تورم میانگین. در چند ماه گذشته تورم ماهانه ما به بالای پنج درصد هم رسید اما اکنون این تورم ماهانه در حال کم ‌شدن است. همچنان که تورم نقطه به نقطه هم در حال کاهش است. اما در مورد تورم میانگین شرایط کمی متفاوت است؛ باید گفت در واقع به دلیل آنکه در ماه‌های گذشته تا مقطعی تورم ماهانه صعودی بوده است منتج به این می‌شود که تورم میانگین از فاصله خردادماه سال گذشته تا خرداد سال جاری (3/97 تا 3/98) ، نسبت به مدت مشابه سال قبل (3/96 تا 3/97) مقایسه شود و طبیعتا چون در یک سال گذشته تورم ماهانه صعودی بوده و تورم نقطه به نقطه‌ هم صعودی بوده، عاملی برای افزایش تورم میانگین شده است. اما همان‌گونه که اشاره کردید شدت تورم ماهانه در حال کاهش است. اگرچه تورم 3/5 درصد هم عدد بزرگی است اما نسبت به تورم ماهانه بیش از پنج درصد ماه‌های قبل، کاهش نشان می‌دهد.

علت کاهشی شدن تورم نقطه به نقطه و ماهانه در آخرین گزارش آمار تورم چیست؟

شوک قیمت ارز و به تبع آن، برخی از مواد خوراکی مانند مرغ و گوشت و برخی اقلام از این دست در ماه‌های گذشته، منجر به این شد که هم تورم ماهانه و هم تورم میانگین، افزایشی باشد. به نظر می‌رسد با توجه به شرایطی که امروز در اقتصاد ما پدیدار شده است اندک‌اندک از شدت افزایش و شتاب هر سه مفهوم تورم میانگین، نقطه به نقطه و ماهانه کاسته شود؛ اما باید توجه داشت که این تحلیل به معنی این نیست که ظرف یکی دو ماه آینده تورم ماهانه به زیر یک درصد تنزل کند یا تورم میانگین کمتر از 30 درصد شود. بلکه در حقیقت به نظر می‌رسد در سال جاری به احتمال قریب به یقین همچنان تورم بالای 30 درصد خواهد بود؛ مگر آنکه اتفاقات بیرونی رخ دهد. اتفاقاتی که همواره بر شاخص تورم در اقتصاد ایران اثرگذار هستند. به‌عنوان مثال، در حوزه تحریم‌ها تحولاتی صورت گیرد یا آنکه تنش‌های سیاسی کاهش یابند. در غیر این صورت تنها شدت تورمی که در خردادماه داشتیم کاهش خواهد یافت و چنین ارقامی برای تورم در چند ماهه آینده نیز تکرار خواهند شد.

کارشناسان معتقدند که افزایش قیمت‌ها به حد اشباع زیاد بوده است؛ آیا به عقیده شما قیمت‌ها در نظام عرضه و تقاضا کشش افزایش- بیش از میزان کنونی- را داراست؟

به نکته بسیار مهمی اشاره کردید. برای مثال وقتی ما در سال 96 و 97، شاهد افزایش بیش از سه برابری قیمت ارز بودیم، باید بدانیم که یقینا در سال 98، بازار دیگر چنین کششی را نخواهد داشت. رشد قیمت سه برابری که خیلی زیاد است، این بازار حتی کشش افزایش قیمت 50 درصدی را هم ندارد؛ این در حالی است که در سال‌های 96 و 97، قیمت‌ها در این بازار، حدودا 300 درصد افزایش یافته‌اند. نکته مهم دقیقا همین‌ جا یعنی در میزان کشش بازار است. بازار کشش آن را ندارد که ما یک بار دیگر شاهد شوک افزایش قیمت‌ها باشیم. البته این به معنای آن نیست که قیمت‌ها کاهش می‌یابند؛ بلکه مفهوم جمله من آن است که قیمت‌ها کشش افزایش چند برابری ندارند.

اقتصاد ایران همواره با تورم بالا دست به گریبان بوده است؛ ارزیابی شما از این روند تکرارشونده چیست؟

این نکته مهمی است که اقتصاد ایران، دست‌کم در 40 سال گذشته، شاید تنها چهار پنج سال تورم یک رقمی را تجربه کرده است. مثلا در سال‌های 61، 69 و سال‌های 95 و 96، تورم تک رقمی بوده است و در حقیقت ما به اندازه انگشتان یک دست تورم یک‌رقمی را تجربه کرده‌ایم. این نکته از آن لحاظ مهم است که اقتصاد ایران متاسفانه به تورم‌های دو رقمی عادت کرده است. این عادت منجر به این شده که ما نتوانیم به راحتی تورم را یک رقمی کرده و یا تورم زیر پنج درصد را تجربه کنیم. کاری که نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و دشواری دارد تا در نتیجه آن، ما هم مانند بیش از 90 درصد از کشورهای جهان بتوانیم تورم‌های یک‌ رقمی را تجربه کنیم. اما به نظر می‌رسد در نتیجه این شوک‌های قیمتی که در سال 97 به شکل پیاپی به اقتصاد ایران وارد شد، دولت این تدبیر را به کار بگیرد که تورم را با همه شاخص‌های آن تحت کنترل درآورد.

اگرچه عوامل سیاسی بسیاری در اقتصاد ایران نقش‌آفرین هستند اما به‌رغم همه این متغیرها و با توجه به کاهش شتاب رشد تورم در آمار اخیر، آیا می‌توانیم بگوییم که دولت در آستانه موفقیت برای مهار بحران تورمی است؟

همان‌گونه که تاکید کردم، شدت رشد تورم قطعا قابل کنترل است. اما اینکه توقع داشته باشیم تورم ناگهان یک رقمی شود باید بدانیم که دولت راه سختی را در پیش دارد. چون نقطه ایده‌آل این است که تورم مانند سال‌های 95 و 96 تک ‌رقمی باشد. دولت اگر از همین حالا سیاست‌های انبساطی، انقباضی و انضباطی را در پیش بگیرد شاید سال آینده بتواند به تورم یک‌ رقمی نزدیک شود. به دلیل آنکه شوک‌هایی که به اقتصاد ایران وارد می‌شود فقط شوک‌های داخلی و اقتصادی نیست بلکه اغلب، شوک‌های سیاسی است. به‌عنوان مثال، مهم‌ترین منبع درآمد ایران نفت است که آن هم، همواره و پیاپی در شوک به سر می‌برد؛ یا صادرات پتروشیمی کشور که پی‌ در پی در معرض شوک‌های سیاسی و تحریمی قرار می‌گیرد. یا مثلا مشکلات موجود بر سر راه نقل و انتقالات درآمدهای ارزی کشور که اقتصاد ایران را دچار مشکل می‌کند. اینها نکات بسیار مهمی است که اگر مورد توجه قرار گرفته و ساماندهی شوند، آن موقع می‌توانیم انتظار این را داشته باشیم که روند تورم کاهشی شود.